سلامت شهروندان آمریکایی، قربانی نظامی‌گری ترامپ

نزدیک به سه ماه و نیم است که ایالات متحده آمریکا مانند همه کشورهای دیگر جهان درگیر ویروس کرونا شده است. 21 ژانویه نخستین کیس مبتلا در واشنگتن شناسایی شد، یعنی حدود سه هفته قبل از تحویل بودجه پیشنهادی 4.8 تریلیون دلاری سال 2021 دولت به کنگره که سهم بخش بهداشت در آن اتفاقا با تصمیم دولت با کاهش 10 درصدی نسبت به بودجه قبلی پیش‌بینی شده بود.

همان زمان که آمار مبتلایان و مرگ‌ومیرها در جهان به شدت رو به افزایش بود ترامپ با دست کم گرفتن قدرت این ویروس آن را یک آنفلوانزای فصلی معرفی کرده بود و گفته بود که چیزی تعطیل نخواهد شد و زندگی و اقتصاد در جریان است. تا زمان نگارش این مقاله (20آوریل) بیش از 760 هزار آمریکایی به این ویروس مبتلا و بیش از 40 هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.

این به معنای آن است که تاکنون نزدیک به یک سوم مبتلایان جهان و یک پنجم جان باختگان، شهروندان ثروتمندترین کشور جهان یعنی ایالات متحده آمریکا هستند. تعداد مبتلایان در دو کشوری که آمریکا با صرف تریلیون‌ها دلار حضور نظامی در آنها دارد یعنی افغانستان و عراق به ترتیب  996 و 1539 نفر و جان باختگان نیز به ترتیب 36 و 82 نفر است.

بودجه سال اینده آمریکا 35 برابر بیش از بودجه عراق است که زیر ساخت‌های بهداشتی آن ضعیف و نگران کننده است اما فاجعه‌آمیز این است که ایالات متحده با این توان مالی و ثروت هنگفت، بسیار ضعیف‌تر از آن دو کشور دیگر عمل کرده است و وضعیت عمیقا نگران‌کننده‌تری دارد.

بر اساس پژوهش‌های دکتر برایان موناهان که نتایج تحقیقات و پیش‌بینی‌های خود را به سنا تحویل داده است، بیم آن می‌رود که 150 میلیون آمریکایی در معرض ابتلا به این ویروس قرار بگیرند در حالیکه به روشنی آشکار شده است که زیرساخت‌های آمریکا برای مواجه با چنین تهدیدی علیه سلامت شهروندان آماده نبوده است. فراوانی مبتلایان به قدری بالاست که ایالات مختلف در انجام تست‌های تشخیص کرونا اظهار ناتوانی می‌کنند. گفته‌های اخیر مایک دیواین فرماندار اوهایو و انتقادات و نگرانی‌های مکرر شهردار نیویورک تنها نمونه‌های کوچکی از حجم نگرانی‌های واقعی مقامات محلی ایالات متحده است.
در این میان و براساس سند منتشر شده بودجه سال آینده دولت، سهم بخش بهداشت اندکی بیش از 94 میلیارد دلار پیش‌بینی شده است که 10 درصد کاهش را نسبت به بودجه 2020 نشان می‌دهد.

در مقابل، همچون گذشته، سهم بخش نظامی ایالات متحده، بخش سرسام‌آور هزینه‌کردهای بودجه را شامل می‌شود که در بودجه آینده 55 درصد کل آن است. بودجه‌ها بخش‌های کشاورزی و آموزش که به ترتیب 22 میلیارد و 66 میلیارد دلار است را نیز نباید از نظر دور داشت.

بودجه آینده بخش بهداشت حدود یک دهم بودجه بخش نظامی خواهد بود و در این بین حتی سهم مرکز کنترل و مقابله با بیماری CDC نیز کاهش داده شده است. موضوعی که از دید منتقدان ترامپ و فعالان اجتماعی دور نمانده است.
علاوه بر اینها باید قطع شدن کمک بودجه سازمان بهداشت جهانی توسط ترامپ که بالغ بر 400 میلیون دلار است را نیز افزود تا احتمالا نگرانی‌ها نسبت به تضعیف نقش‌آفرینی سازمان بهداشت جهانی در کشورهای فقیر و اقدامات درمانی و بهداشتی آن شدید‌تر شود.

در مقابل همه این اقدامات کاهشی و بی‌توجهی رئیس‌جمهور، بودجه بخش نظامی 55 درصد کل بودجه جدید را شامل می‌شود. این عدد بزرگ به تنهایی 3.4 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی آمریکا را به خود اختصاص داده است. با نگاهی دقیق‌تر باید گفت بودجه امسال بخش نظامی 705 میلیارد دلار بوده است. علاوه بر اینکه 69 میلیارد دلار نیز به عملیات اضطراری خارجی وزارت دفاع (عراق، افغانستان و برنامه مبارزه با تروریسم) اختصاص داده شده است. به نوشته وب سایت بالانس، پایگاه تخصصی بررسی مسائل اقتصادی آمریکا، مجموع بودجه واقعی اختصاص داده شده به بخش نظامی را باید 934 میلیارد دلار در نظر گرفت. مقایسه این عدد با 94 میلیارد دلار سهم بخش بهداشت از بودجه، عمق فاجعه را به خوبی بیان می‌کند.

پرسشی که مطرح می‌شود این است که ایالات متحده آمریکا چه نیازی به این حجم بزرگ از اختصاص بودجه برای بخش‌های نظامی خود به ویژه در خارج از خاک ایالات متحده دارد در حالیکه می‌شد با تقویت و توجه بیشتر به بخش بهداشت و اختصاص بخش قابل‌توجهی از بودجه کلان نظامی به آن، مانع از شکل‌گیری فاجعه‌ای بزرگ مانند آنچه که امروز در آمریکا شاهدش هستیم شد.

براساس نتایج پژوهش‌های نظامی، ایالات متحده از سال 2001 تاکنون  حدود 6.4 تریلیون دلار صرف هزینه‌های جنگ با «تروریسم» در افغانستان، عراق، سوریه و پاکستان و... کرده است. این مبلغ نزدیک به 1.5 برابر بودجه سال جاری این کشور است که بخش قابل توجه آن از درآمد ناشی از مالیات شهروندان تأمین می‌شود.

براساس تحقیقات پروژه «هزینه‌های جنگ» متعلق به انستیتو واتسون دانشگاه براون، ایالات متحده از سال 2015 تا 2017 در چارچوب برنامه «مبارزه با تروریسم» در 76 کشور جهان عملیات نظامی داشته است. افزون بر اینکه بیش از 600 پایگاه نظامی در پنج قاره جهان دارد.

تصمیمات، رفتارها و هزینه کردهای نظامی ایالات متحده و رئیس‌جمهور آن حتی در چارچوب توازن قوا نیز دیگر معنا پیدا نمی‌کند و بیشتر به یک عطش سیری‌ناپذیر بی‌معنا شبیه شده است. مقایسه بودجه نظامی آمریکا با قدرتمندترین رقیبان آن در دنیا یعنی روسیه و چین نیز نشان می‌دهد، بودجه نظامی دولت، به طور سرسام‌آوری غیرطبیعی و تجاوز به حقوق شهروندان آمریکایی است که در تأمین بخش مهمی از نیازهای مهم خود در مواجهه با کرونا در فشار هستند.

براساس گزارش انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک بریتانیا، در حالیکه بودجه نظامی دولت ترامپ در سال 2019 مبلغ 684 میلیارد دلار بوده، چین با 181 میلیارد و روسیه با 61 میلیارد دلار، با فاصله معناداری پس از آمریکا قرار داشتند. در عرصه حضور نظامی خارجی نیز روسیه 21 پایگاه نظامی در کشورهای دیگر دارد و براساس گزارشی که گاردین در سال 2019 منتشر کرد چین رقیب قدرتمند دیگر آمریکا یک پایگاه نظامی خارجی در جیبوتی دارد.

دولت ترامپ بدون توجه به حجم بالای اختصاص یافته به بودجه  نظامی خود که آن را به شدت از سایر رقیبانش متمایز کرده است، در بودجه سال آینده 1.5 میلیارد دلار را برای مقابله مستقیم با چین و 788 میلیون دلار را برای مقابله با روسیه پیش‌بینی کرده است. به طور طبیعی این موضوع به تشدید رقابت میان این کشورها کمک خواهد کرد و منجر به افزایش مستمر بودجه‌های نظامی در سال‌های بعد خواهد شد.

ترامپ پس از قطع کمک بودجه سازمان بهداشت جهانی گفته بود که اکنون بررسی خواهد کرد که با همه این پولی که در اختیار سازمان بهداشت جهانی بود، چه کند!
تردیدی نیست که قطع کمک‌های این سازمان جهانی، توان این مجموعه بین‌المللی در مواجهه با کووید 19 و کمک‌رسانی به کشورهای کم برخوردار را تضعیف خواهد کرد و ترامپ باید پاسخگوی عواقب  انسانی اقدام خود باشد اما مطمئنا تا زمانیکه توجه به حوزه بهداشت و سلامت توسط دولت ترامپ اینگونه ضعیف باشد، تهدیدات احتمالی آینده، باز هم می‌تواند تبدیل به فجایعی در ایالات متحده شود.

بدون تردید در چالش کووید 19 ناتوانی مدیریتی برخی کشورهای جهان به ویژه در اروپا به وضوح دیده شد اما آنچه که آمریکای دوران ترامپ را از دیگران متمایز می‌کند ویژگی‌های قابل توجه ایالات متحده نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر جهان است که باعث می‌شود دامنه انتقادات در این شرایط بحرانی، از آن بیشتر شود. ایالات متحده به عنوان ثروتمندترین کشور جهان که بزرگ‌ترین بودجه سالانه را در میان همه کشورها نیز دارد، به جای توجه ویژه به بهداشت، آموزش و کشاورزی، این ثروت هنگفت را صرف مسابقه‌ای تسلیحاتی و غیرمتوازن در دنیا کرده است و براثر سوء مدیریت ترامپ، شهروندانش را در یک فاجعه انسانی فرو برده است. فاجعه‌ای که علاوه بر آثار انسانی‌اش، اثار اقتصادی آن نیز تا مدتها در پیکره آن حضور خواهد داشت و نشان خواهد داد که توجه برابر به نیازمندی‌های اولیه زندگی شهروندان و تأمین بهتر زیرساخت‌ها، از اقدامات ضروری برای امنیت داخلی یک کشور است.