دلیل اصلی فعال شدن مجدد هسته های داعش در عراق چیست؟

 

در پاسخ به سوال اول باید بگوییم درست است که تشکیلات داعش و فرماندهی متمرکز آن واقعا از بین رفته بود و پروپاگاندای این گروه تکفیری سقوط کرده و نیروهایش متفرق شده بودند، اما تفکر سلفی گری و تکفیری پا برجا بود و گسترش پیدا می­کرد. نفوذ عقاید سلفی گری امری بود که از القاعده به عراق کشیده شده بود و شاکله ­ی اصلی گروهی را تشکیل داده بود که سربازانش در عراق، سوریه، یمن، آفریقا و در اقصی نقاط جهان به این عقیده باور داشتند و حتی درصورت عدم حیطه ­ی عملیاتی، بصورت تئوریک در کتب و مقالات و شبکه ­های مجازی و سایت های اینترنتی به گسترش عقاید خود می­پرداختند. بنابراین عجیب نیست که امروز شاهد سربازانی باشیم که تحت عنوان “مقاتلی الدوله الاسلامیه” هنوز برای برپایی خلافت تکفیری­شان مجدانه در حال عضویابی و عملیات هستند.

اما راجع به سول دوم بحث مقداری مفصل تر است. دلایل رشد گروه­های تکفیری را در یادداشت­های قبلی مقداری بررسی کرده ­ایم اما خاصه راجع به عراق و تحولات آن، ردپای یک طرح آمریکایی را شاهد هستیم.

تجزیه عراق

پیش­تر گفتیم واکنش آمریکا به خروجش از عراق در قالب سناریوهای متفاوتی خواهد بود. یکی از این سناریوها تجزیه عراق است که آمریکایی ­ها مدت­هاست به دنبال اجرای ان هستند.
آمریکا از زمان اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ به دنبال بزرگترین هدف خود یعنی تجزیه این کشور به سه اقلیم یا دولت کوچک واگرا بوده است. البته این راهبرد در درجه اول خواسته اسرائیل است، چرا که “عراق واحد” خطری برای موجودیت رژیم غاصب اسرائیل به شمار می رود. هدف بعدی آمریکا از این اقدام، قطع زنجیره ائتلاف شیعی است که از سوی ایران حمایت می شود و از افغانستان آغاز شده و تا عراق و سوریه و لبنان و فلسطین امتداد پیدا می کند. بنابراین هدف جدی، براندازی محور مقاومت شیعی خاورمیانه بر ضد نفوذ آمریکایی-صهیونیستی است که متاسفانه با تلاش برای ایجاد اقلیم سنی در غرب عراق، مسیر کمک رسانی زمینی از ایران به سوریه و فلسطین مسدود می شود.

بسیار محتمل است که پس از تصمیم پارلمان مبنی بر اخراج نیروهای آمریکایی از عراق، دولت آمریکا به انتقال پایگاه های نظامی خود به شمال عراق در اربیل و منطقه کردستان متوسل شود، سپس آمریکا با فعال کردن روند همه پرسی استقلال اقلیم کردستان که در دوره حیدر العبادی متوقف شده بود، به دولت مرکزی فشار آورد و جهت دستیابی به این هدف ، از نفوذ بین المللی خود برای به رسمیت شناختن، کشورکردستان جدید در جوامع بین المللی استفاده کند و در اینجا اربیل به محور فرماندهی، کنترل و مدیریت تبدیل می شود و این اقدام می‌تواند آغازگر روند استقلال اقلیم سنی در شرق عراق نیز گردد و عراق به چند اقلیم تجزیه گردد.

تاثیر تجزیه عراق بر فعالیت مجدد تروریست­ها

مرکز فرماندهی و بیشترین هسته ­های گروه­های تکفیری در غرب و شمال غرب عراق یعنی همان اقلیم سنی قرار دارد. با عدم تمرکز دولت مرکزی عراق بر این منطقه و از آن مهمتر تفرقه اندازی میان اهل سنت و شیعه در عراق، این دو اقلیم با گسترش تعصبات دینی که بوسیله تصمیمات سیاسی، اقتصادی و … افزایش یافته است وارد فاز رویارویی با یکدیگر میشوند.

عقاید فرماندهان داعش در این زمینه از تفکر ارهابی ابومصعب الزرقاوی موسس دولت اسلامی در عراق نشئت می گیرد. الزرقاوی بر این عقیده بود که باید شیعیان را قتل عام کرد تا احساسات­شان جریحه دار شود و دست به انتقام از اهل سنت بزنند. در اینصورت است که ما با آنها وارد جنگ خواهیم شد و اهل سنت مجبور هستند برای حفظ دین خود و عدم پذیرش تسلط شیعیان در کنار ما با آنها پیکار کنند. او همچنین تاکید داشت که تنها گزینه جنگ مذهبی است تا اهل سنت بیدار شوند.

بدیهی­ست در خلال تلاش آمریکایی­ها برای تجزیه عراق، گروه­های تروریستی در غرب و شمال غرب عراق این فرصت را پیدا می­کنند تا با پشتیبانی عرب­های حوزه خلیج فارس، مجددا خود را تقویت کنند و با حملاتی هرچند محدود به اماکن مذهبی و شهرهای شیعیان خود را دوباره به سر زبان­ها بیندازد.

احسان حسنی؛ پژوهشگر محور مقاومت