سه سال ولیعهدی بن سلمان از حرف تا عمل

پیش از یک دهه مانده به تاریخ تعیین شده برای تولد «عربستان سعودی جدید». نرخ بی کاری، کسری بودجه، سرمایه ملی و موارد دیگر اگر بدتر نشده باشد، بهتر نشده است؛ طرح های متنوع سازی اقتصاد و جذب سرمایه گذاری های خارجی به بن بست رسیده، ولیعهد سعودی با یک کودتای داخلی روبه روست و گرفتار باتلاق یمن شده که رهایی از آن دشوارتر و پرهزینه تر شده است. چشم انداز ۲۰۳۰ بن سلمان با دشواری های اقتصادی مواجه است، طوری که «صندوق سرمایه گذاری های عمومی» موفق به حرکت در جهت دستیابی به اهداف این چشم انداز نشده است. قرار بود حجم دارایی های سال جاری میلادی این صندوق ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد دلار باشد و به این ترتیب در سال ۲۰۳۰ به بیش از دو تریلیون دلار برسد، اما بسیاری از سرمایه گذاری های آن با شکست مواجه شد و دارایی های کنونی این صندوق ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار بیشتر نیست.شاید یکی از بارزترین نمونه های این عدم موفقیت، سرمایه گذاری حدود ۳۵ میلیارددلاری در صندوق «چشم انداز - سافت بانک»  باشد، چراکه این صندوق ژاپنی طی سه ماه اول سال جاری میلادی متحمل خسارت ۱۸ میلیارددلاری شده است.سافت بانک شرکت مخابرات ژاپنی است که در زمینه ارائه خدمات خطوط تلفن ثابت، شبکه تلفن همراه، خدمات اینترنت و پهن باند، بازاریابی و تجارت الکترونیک، همچنین در حوزه رسانه های گروهی فعالیت می کند. شرکت سافت بانک در سال ۱۹۸۱ راه اندازی شد و در سال ۲۰۱۱ ارزش بازار آن معادل ۴۳٫۵۲ میلیارد دلار برآورد شد. دفتر مرکزی این شرکت در شهر توکیوی ژاپن قرار دارد و سهام آن در بازار بورس نیویورک و بورس توکیو معامله می شود.ضربه دوم را توقف در عرضه سهام آرامکو به صندوق سرمایه گذاری های عمومی عربستان وارد کرد. پس از به تعویق افتادن چندباره عرضه سهام آرامکو، مقامات عربستان و بن سلمان امیدوار بودند که بهای نفت به بشکه ای ۸۰ دلار برسد و به دنبال آن ارزش شرکت آرامکو نیز تا دو تریلیون دلار افزایش یابد. شاید آنچه سرنوشت چشم انداز بن سلمان را بیش از پیش مشخص کرد، هم زمانی موعد مقرر برای آغاز «برنامه ارتقای هویت ملی عربستان» به عنوان یکی از برنامه های چشم انداز مذکور در سال ۲۰۲۰ با رکود اقتصادی شدید بود که بخش خصوصی اولین و بزرگ ترین قربانی آن شد.
  این صحیح است که بن سلمان با اتفاق هتل «ریتز کارلتون» موفق شد حریفان و رقبا را محاصره کند، اما بازداشت احمد بن عبدالعزیز و محمد بن نایف، دو نفر از شاهزاده های ارشد عربستان در مارس گذشته توسط بن سلمان، نگرانی وی نسبت به اینکه این دو می توانند یک جبهه علیه او تشکیل دهند را آشکار کرد، به ویژه اینکه شاهزاده احمد نفوذ قابل توجهی در «هیئت بیعت» دارد و بن نایف نیز از نفوذ شدید در وزارت کشور عربستان برخوردار است.

نفوذ بن نایف در وزارت کشور عربستان کاملا واضح است و همچنان خواب را از بن سلمان گرفته. تلاش های بن سلمان برای بازگرداندن سعد الجبری، مشاور محمد بن نایف، ولیعهد سابق این کشور و بازداشت دو پسر و برادر او بیانگر همین مسئله است. مسئله الجبری بار دیگر آشکار کرد با وجود تغییرات ریشه ای که بن سلمان در ساختار قدرت انجام داده، موارد غافلگیرکننده همچنان وجود دارند و همین مسئله آینده بن سلمان را تا حد زیادی مبهم کرده است.
  «یک مشکل به نام یمن وجود دارد». این صحبتی است که محمد بن نایف طبق اسناد فاش شده ویکی لیکس از سفارت آمریکا در ریاض در دسامبر ۲۰۱۰ آن را مطرح کرد. بن نایف مدعی شده که شاخه القاعده در جزیره عرب می تواند با استفاده از خاک یمن حملاتی را علیه عربستان انجام دهد. پس از گذشت حدود یک دهه از این اظهارات، به لطف اقدامات بن سلمان و مخالفت با تلاش های پسرعمویش برای دور نگه داشتن عربستان از این مشکل، یمن از یک مشکل فراتر رفت و به یک «باتلاق» برای عربستان تبدیل شد. ریاض می داند که هرچه معضل آن در یمن طولانی تر شود، رهایی از آن سخت تر و پرهزینه تر می شود؛ زیرا مواضعی که در اختیار هم پیمانانش در شرق یمن قرار داشت و می توانستند درباره آنها مذاکره کنند در مقابل ارتش و کمیته های مردمی یمن از هم فروپاشیده و نیروهای ارتش و کمیته های مردمی یمن به دروازه های شهر مارب به عنوان آخرین پناهگاه نیروهای وابسته به عربستان رسیده اند.