«اخلاق» جایگاهی در سیاست خارجی آمریکا ندارد

نای علاوه بر همکاری با روزنامه نیویورک تایمز، واشنگتن پست و وال‌استریت ژورنال، چندین کتاب از جمله «پارادوکس قدرت آمریکا» و «قدرت نرم: ابزارهای موفقیت در سیاست‌های جهانی» را نگاشته است. نای برای اولین بار اصطلاح «قدرت نرم» را در اواخر دهه ۱۹۸۰ به کار برد. او به همراه رابرت کوهن نظریه نئولیبرالیسم را بنیان نهاد.
جدیدترین کتاب «جوزف نای» «آیا اخلاقیات اهمیت دارد؟» نام دارد که در ۹ فصل به صورت نسخه دیجیتالی از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده است.

محورهای مهم این کتاب عبارتند از: بررسی دقیق هر یک از رؤسای جمهوری از «وودرو ویلسون» (Woodrow Wilson) تا رئیس جمهوری کنونی آمریکا به منظور دست‌یابی به چارچوبی تاریخی پیرامون سیاست و اخلاق در هر یک از این افراد، تمرکز بر ۱۴ رئیس جمهوری آمریکا از سال ۱۹۴۵ تا کنون و نیز بررسی تصمیمات اخلاقی هر یک از این رؤسای جمهوری تدوین شده است.
خبرنگار مهر به بهانه انتشار این کتاب گفتگویی با این نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل انجام داده است که در ادامه می‌آید.

*سوال اصلی شما در کتاب «آیا اخلاق مهم است» چیست؟
بسیاری از مردم می‌گویند اخلاق هیچ نقشی در سیاست خارجی ندارد. کشورها باید ابزار دفاع از خود را فراهم کنند و هنگامی که بقا در معرض خطر است، هدف‌ها وسیله را توجیه می‌کنند. در جایی که انتخاب معنی دار وجود نداشته باشد، هیچ اخلاقی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

همانطور که فیلسوفان می‌گویند «باید متضمن توانستن است». هیچکس نمی‌تواند شما را به خاطر انجام ندادن کار غیرممکن مقصر بداند. با این منطق، ترکیب اخلاق و سیاست خارجی یک اشتباه منطقی است، مثل اینکه بپرسید آیا چاقو خوب صدا می‌دهد به جای اینکه بپرسید آیا چاقو خوب می‌برد یا اینکه آیا جارو به جای جارو کردن خوب رقص می‌کند.
با این استدلال در قضاوت درباره سیاست خارجی رئیس جمهور ما باید به سادگی بپرسیم که آیا کارکرد آن خوب بوده است، نه اینکه بپرسیم آیا کارکرد آن اخلاقی بوده است یا خیر. اگرچه این دیدگاه دارای ویژگی‌های شایسته است سوالاتی سختی را با بیش از حد ساده بودن خود ایجاد می‌کند. عدم حضور دولت جهانی به معنای عدم وجود نظم به طور کلی نیست. برخی از مسائل سیاست خارجی مربوط به بقای ما به عنوان یک ملت است نه اکثر آنها. از زمان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده درگیر چندین جنگ بوده است اما هیچکدام برای زنده ماندن ما لازم نبودند و بسیاری از گزینه‌های مهم سیاست خارجی در مورد حقوق بشر یا تغییر آب و هوا یا آزادی اینترنت به هیچ وجه مستلزم جنگ نیست. بیشتر مسائل مربوط به سیاست خارجی شامل مبادلات بین ارزش‌هایی است که نیاز به انتخاب دارند نه استفاده از فرمول سخت و تأکید بر منافع ملی به عنوان اولویت اصلی سیاست خارجی ( raison d'etat).

* برای پاسخ به این سؤال فرضیه شما چه بود؟
از آنجا که قصد داریم از استدلال اخلاقی در مورد سیاست خارجی استفاده کنیم، باید یاد بگیریم که این کار را بهتر انجام دهیم.

*ضرورت نگارش این کتاب چه بود؟
متأسفانه، بسیاری از احکام در مورد اخلاق و سیاست خارجی تصادفی بوده یا در مورد آن بسیار ضعیف کار شده است و بیش از حد بحث فعلی بر شخصیت دونالد ترامپ متمرکز شده است. همانطور که یک خبرنگار باهوش یک بار به من گفت: دونالد ترامپ فردی بی نظیر نیست؛ بلکه او فردی افراطی است. کتاب من، آیا اخلاق اهمیت دارد؟ نشان می‌دهد برخی اقدامات ترامپ در مقایسه با اقدامات همه روسای جمهور ما از زمان جنگ جهانی دوم بی سابقه نیست.

* آمریکایی‌ها دائماً درباره رئیس جمهور و سیاست خارجی قضاوت اخلاقی می‌کنند. برخی استدلال می‌کنند که بسیاری از این ارزیابی‌ها با تفکر ضعیف صورت می‌گیرد. آیا شما با این نظر موافقید؟
استدلال اخلاقی خوب باید سه بعدی باشد: سنجیدن و تعادل اهداف، ابزارها و پیامدهای تصمیمات رئیس جمهور. یک سیاست خارجی اخلاقی نه تنها موضوع مقاصد در مقابل عواقب را شامل می‌شود بلکه باید وسایل مورد استفاده را نیز شامل شود. علاوه بر این، استدلال اخلاقی خوب باید پیامدهای اقدامات کلی مانند حفظ نظم نهادی که منافع اخلاقی را تشویق می‌کند و همچنین اقدامات مهم و خاص مانند کمک به یک مخالف حقوق بشر یا یک گروه تحت تعقیب در یک کشور دیگر را در نظر بگیرد.

* سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا چقدر تحت تأثیر قضاوت‌های اخلاقی قرار دارد؟
متأسفانه، بسیاری از احکام در مورد اخلاق و سیاست خارجی تصادفی بوده یا در مورد آن بسیار ضعیف کار شده است و بیش از حد بحث فعلی بر شخصیت دونالد ترامپ متمرکز شده است. همانطور که یک خبرنگار باهوش یک بار به من گفت: دونالد ترامپ فردی بی نظیر نیست؛ بلکه او فردی افراطی است. کتاب من با عنوان «آیا اخلاق اهمیت دارد؟» نشان می‌دهد برخی اقدامات ترامپ در مقایسه با اقدامات همه روسای جمهور ما از زمان جنگ جهانی دوم بی سابقه نیست. هیچ رئیس جمهور کاملاً اخلاقی نبوده است، اما کمتر کسی به اندازه ترامپ غیر اخلاقی بوده است.