تأثیرات نقش‌آفرینی اسلام‌آباد بر روند مذاکرات صلح افغانستان

در مورد موضوعات این گفتگوها سهیل شاهین سخنگوی طالبان در یک سری توییت گفت این دیدارها درباره روند صلح ، وضعیت پناهندگان افغان در پاکستان ، [سفر مرزی] مردم و تجارت بین دو همسایه به پاکستان عزیمت کرده است. " وی جزئیات دیگری ارائه نداد ، از جمله معرفی رهبران پاکستانی که هیئت طالبان در آن ملاقات می کنند و یا مدت زمان این سفر. با این حال یک مقام ارشد وزارت امور خارجه پاکستان به شرط ناشناس بودن به آژانس آناتولی ترکیه گفت که انتظار می رود هیئت طالبان روز دوشنبه جلساتی با "رهبری غیرنظامی و نظامی پاکستان" برگزار کند.

در همین ارتباط شاه محمود قریشی ، وزیر خارجه پاکستان به خبرنگاران گفت که او روز سه‌شنبه با هیئت طالبان دیدار خواهد کرد. وی گفت که پاکستان نقش تسهیل کننده ای در مسئله افغانستان بازی می کند ، که منجر به توافق صلح بین ایالات متحده و طالبان شد و اکنون این وظیفه افغان ها است که باید برای پیشبرد این مسیر تصمیم بگیرند. وی گفت ، گام منطقی بعدی گفت و گو درون-افغانستان است که باید در سریعترین زمان آغاز شود.

مذاکرات درون افغانی میان دولت و شبه نظامیان طالبان که بخشی از توافق نامه امضا شده بین این گروه و ایالات متحده در ماه فوریه بود - انتظار می رفت که پس از ماه ها تعویق در20 اوت (اوایل شهریور) آغاز شود اما به دلیل اختلاف بر سر موضوع آزادی زندانیان مجدداً به تأخیر افتاد. 

بر اساس بندهای افشاشده این توافقنامه طالبان در ازای آزادی بخشی از اعضا خود و خروج نیروهای نظامی خارجی از افغانستان متعهد به عدم حمله به نیروهای خارجی و مبارزه با تروریسم (عدم حمایت از گروه های تروریستی همانند القاعده) و مذاکره با دولت برای صلح می شود.

حال سربازان آمریکایی شروع به عقب نشینی کرده اند و تا ماه نوامبر ، پیشبینی میشود شمار آنها به کمتر از 5000 برسدو از طرف دیگر به گزارش رسانه های محلی ، افغانستان تاکنون 4،600 زندانی طالبان را آزاد کرده است ، علاوه بر این 500 زندانی که در لیست طالبان نبودند. با این حال طالبان خواستار آزادی 400 زندانی دیگر خود شده است که در این لیست 44 تروریست حضور دارند که نقش ویژه ای در حملات علیه نیروهای خارجی نیز داشته اند.

آزادی 400 شبه نظامی همچنین با تجمع هزاران نفری از شهروندان افغان مخالف این اقدام علیه اشرف غنی رو بهرو شد به همین دلیل دولت با تشکیل لوی جرگه مشورتی-  مجمع بزرگ قبیله ای – سعی کرد مسئولیت این تصمیم را به عهده این مجمع بگذارد و در نهایت این مجمع آزادی 400 زندانی باقی مانده طالبان تأیید کرد تا در ظاهر این مانع برداشته شود. با این حال بعداً دولت اعلام كرد كه طالبان همچنان سربازان افغان را نگه داشته و آزاد كردن زندانیان طالبان را متوقف نمود. کابل پافشاری می کند که طالبان 22 کماندو افغان را که آنها اسیر شده اند آزاد کنند ، در حالی که طالبان خواستار آزادی 320 زندانی نهایی طالبان در زندان های افغانستان هستند.

در واقع طالبان به قول خود مبنی بر عدم حمله به نیروهای آمریکایی و ناتو عمل کرده ، اما حملات تقریباً روزانه ای به نیروهای دولت افغانستان ترتیب می دهد. آنها می گویند آتش بس دائمی بخشی از مذاکرات پس از شروع خواهد بود.
در این شرایط بن بست گونه هنوز مشخص نیست که چگونه پاکستان می تواند بن بست را بشکند؟

این موضوع که اسلام آباد از نفوذ و نزدیکی قابل توجهی با طالبان افغانستان برخوردار است امری پوشیده نیست اگرچه برخی از اعضای این جنبش، همانند ملا برادر، نسبت به پاکستان بیاعتماد هستند. ملا برادر که هشت سال در زندانهای پاکستان به سر برد ، تا زمان آزادی در سال 2018 ، رابطه ای ناخوشایندی با اسلام آباد داشته است.

اما این دومین سفر ملا برادر به پاکستان در 10 ماه گذشته است. وی در اکتبر سال گذشته هنگامی که رئیس جمهور دونالد ترامپ به طور ناگهانی مذاکرات صلح با طالبان را قطع کرد ، به اسلام آباد سفر کرد.

در دسامبر سال 2018 ، پاکستان مذاکرات مستقیم کم سابقه ای را بین واشنگتن و طالبان ترتیب داد و زمینه را برای حل و فصل درگیری طولانی مدت از طریق مذاکره فراهم آورد.

پاکستان همچنین در نخستین دور از مذاکرات مستقیم بین دولت افغانستان و طالبان در اسلام آباد در ژوئیه سال 2015 نقش آفرینی نمود.

این روند پس از آن آغاز شد که طالبان از درگذشت رهبر دیرینه خود ملا عمر خبر داد. اما این روند با کشته شدن جانشین ملا عمر، یعنی ملا اختر منصور ، در حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در مرز پاکستان و افغانستان در سال 2016 مسدود شد.

اکنون نیز پاکستان در پی آن است تا از طریق این دعوت هم بر نقش تأثیرگذار و ذینفع خود بر مذاکرات صلح افغانستان و حمایت از شکلگیری صلح و پایان ناامنی در این کشور چه برای افغان‌ها و چه برای جامعه بین المللی تأکید کند و هم روابط پرتنش با کاخ سفید طی سالهای اخیر را، از طریق حمایت دیپلماتیک از استراتژی کاخ سفید در افغانستان و جلب توجه ترامپ، بهبود بخشد.

اما سفر اخیر مقامات طالبان به اسلام آباد از جهات مختلفی می تواند تأثیرگذار باشد. اولاً اینکه این دیدار یک روز پس از آن صورت می گیرد که رئیس طالبان تیم قدرتمندی از مذاکره کنندگان را که شامل می شود تقریباً نیمی از شورای رهبری طالبان می شود و قدرت تعیین دستور کار ، تصمیم گیری در مورد استراتژی و حتی امضای توافق نامه ها با دولت کابل را دارد تعیین کرده است. ثانیاً اسلام اباد، بویژه نظامیان و دستگاه اطلاعاتی این کشور، با جریان های مختلف در طالبان روابط ویژه و مخفی فراوانی دارند که در صورت گرایش پاکستان به حمایت از مذاکره دولت و طالبان می تواند در ترغیب طالبان به شروع مذاکرات تأثیرگذار باشد.

طبیعتاً پاکستان از حضور و مشارکت طالبان در عرصه رسمی قدرت در افغانستان استقبال میکند اما در این میان طالبان به مذاکره با دولت بیشتر به عنوان تاکتیکی برای قبضه کامل قدرت و تشکیل امارت اسلامی به عنوان استراتژی بلندمدت خود در افغانستان نگاه میکند و نه سهیم شدن در قدرت سیاسی به عنوان یک حزب و جریان سیاسی.