ورود مکرون به کشور عراق در شرایطی است که او در 31 آگ.ست 2020 (10 شهریور 1399) برای دومین بار بعد از سفر اول خود در 16 مرداد وارد لبنان شده بود. مکرون در شهر بیروت بارها بریکپارچگی و ضرورت گذار لبنان از وضعیت بعد از انفجار مهیب بندر بیروت و مشروط کردن کمک‌های بین‌المللی به دولت این کشور سخن به میان آورده است. متعاق این رویه، مکرون در پیامی مبنی بر حمایت فرانسه از استقلال و حفظ یکپارچگی کشور عراق عازم بغداد شد. مجموع این موضع‌گیری نشان می‌دهد که فرانسه در پی بازگرداندن نقش تاریخی پاریس در منطقه غرب آسیا با مرکزیت بغداد و بیروت است.
 
مناسبات تاریخی فرانسه و عراق
فرانسه یکی از کشورهای اصلی طرف قرارداد در عهدنامه سایکس- پیکو (1916) که از دورن آن دولت جدید عراق متولد شد. طی سال‌های بعد از تشکیل دولت عراق از 1923 نیز پاریس برای همکاری با بغداد رغبت زیادی نشان داد. این کشور از سال 1933 تا کنون 76 توافق‌‎نامه همکاری با عراق امضا کرده که 14 توافقنامه هنوز اعتبار دارند. در واقع، بعد از دهه 1960 فرانسه در زمینه فروش تسلیحات به عراق نقشی پر رنگ داشت اما در دهه 1990 مناسبات دو طرف به سردی گرائید. طبق اسناد منتشر شده، روابط جدی بغداد و پاریس در دهه ۶۰ قرن گذشته (دوره عبدالرحمن عارف) با فروش تسلیحات فرانسه به عراق آغاز شد و در دهه های هفتاد و هشتاد قرن گذشته این روابط نزدیک تر شد اما در جنگ خلیج فارس در اوائل دهه ۹۰ به دلیل مشارکت فرانسه علیه عراق، به سردی گرایید.

با این وجود، پاریس در دوره «ژاک شیراک» برای بازگرداندن این مناسبات کوشش هایی را آغاز کرد و بر همین اساس پاریس به همراه برلین به عنوان دو عضو برجسته و بنیانگذار اتحادیه اروپا از معدود کشورهای غربی بودند که با اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ میلادی مخالفت کردند. در سال‌های بعد از 2003 فرانسه اولین کشوری بود که 80 درصد طلب‌های 4 میلیارد و 800 یورویی خود از عراق را بخشید. با این وجود به دلیل مخالفت و نفوذ ویژه آمریکا هیچگاه فرانسه نتوانست جایگاهی ویژه را در عراق کسب کند. طی 17 ساله گذشته آمریکایی‌‌ها به شدت با نفوذ دیگر کشورها و افزایش حجم مبادلات تجرای آ‌ن‌ها با بغداد مخالفت کرده‌اند.

با این اوصاف، کل حجم مبادلات تجاری دو کشور به بیش از یک میلیارد می‌رسد که بیشتر آن صادارات نفت عراق به فرانسه است. بر اساس گزارش های رسمی، سطح تبادلات تجاری عراق در سال ۲۰۱۵ به یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون یورو رسید اما به دلیل سقوط قیمت جهانی نفت در ۲۰۱۶ و بحران اقتصادی پس از آن، این رقم به ۴۷۶ میلیون یورو (معادل ۶۱ درصد کاهش در یکسال) رسید و این عقب نشینی در میزان تجاری دو کشور همچنان تا امروز ادامه یافته است. مهمترین صادرات فرانسه به عراق، خودرو، دارو، وسایل برقی و مکانیکی است، در حالی که ۹۹ درصد صادرات عراق به فرانسه را نفت خام تشکیل می دهد.
 
مکرون در سودای به نمایش گذاشتن استقلال اروپا در برابر آمریکا
کشورهای اروپایی طی دهه‌های گذشته همواره در عرصه سیاست خارجی خود را به نوعی زیر سایه ایالات متحده آمریکا دیده‌اند و نتوانسته‌اند مواضعی مستقل را اتخاذ کنند. در این میان، طی سال‌های بعد از 2003 با اشغال عراق توسط آمریکا، این کشور محدودیت‌های بیشتری را برای ورود اروپایی‌ها به منطقه غرب آسیا قائل شد. با این وجود، طی سال‌های گذشته که ناقوس اخراج آمریکا از منطقه به صدا در آمده، اکنون به نظر می‌رسد اروپایی‌ها به رهبری فرانسه قصد دارند در سیاست خود نسبت به غرب آسیا تجدید‌نظر کنند.

در همین راستا، اکنون نیز به نظر می‌رسد مکرون با خروج از سایه آمریکا، عصری نوین را در مناسبات پاریس با بغداد و اربیل آغاز کند. در واقع، کنش‌های اخیر فرانسه در منطقه غرب آسیا نشان‌گر تلاش مکرون برای بازگرداندن استقلال عمل به اروپا است. بدون تردید، مکرون به عنوان ایده‌پرداز اصلی پایان عصر ناتو و آتلانتیک‌گرایی، بغداد و بیروت را کانون اصلی ورود پاریس به غرب آسیا قرار داده است. در واقع، فرانسه در مقام رهبر سیاسی اتحادیه اروپا زودتر از دیگر بازیگران مسیر استقلال از واشنگتن را در پیش گرفته و به نظر می‌رسد این روند طی سال‌های آینده سرعت بیشتری به خود می‌گیرد.