در زمانی‌که معارضان آن را به دلیل نودمین سالگرد تاسیس دولت سعودی، مناسب می‌بینند، گروهی از عربستانی‌های مقیم کشورهای غربی از جمله انگلیس و آمریکا در نخستین حرکت سیاسی سازمان‌یافته علیه سلطنت "سلمان بن عبدالعزیز"، حزب مخالف تشکیل دادند. این حزب که "التجمع الوطنی" نام دارد، در سالگرد نودمین سالگرد تأسیس دولت سعودی و در میان سرکوب گسترده مخالفان داخلی صورت گرفته است. در بیانیه اعضای حزب "التجمع الوطنی" معارضان سعودی آمده که این حزب با هدف تحکیم دمکراسی در رژیم سلطنتی عربستان تشکیل شده است.

حزب "التجمع الوطنی"، که زاده تحولات و شرایط کنونی عربستان سعودی است، نوعی پیوند اهداف دموکراتیک و اهداف لیبرالی است که بیشتر طیف‌های سیاسی در این کشور از آن حمایت می‌کنند.

موسسان حزب "التجمع الوطنی" می‌گویند که عملا به وحدت کشور متعهد هستند ولی آنها خواستار اصلاحات و نه درصدد سرنگونی نظام هستند بلکه خواهان تحقق اهداف قانونی و انسانی هستند.

در حالی‌که تاسیس این حزب جدید با استقبال بزرگی در داخل کشور و نیز از سوی اندیشمندان و فرهیختگان عرب همراه شده ولی ریاض تاکنون به این اقدام واکنشی نشان نداده است؛ اقدامی که به گفته ناظران امور عربستان و منطقه، نمی‌توان آن را بی‌اهمیت شمرد.

معارضان سعودی برای اولین بار در واکنش به دستگیر کارگران معترض در اوایل دهه پنجاه قرن گذشته اعلام حضور کردند.

معارضان سعودی در خارج از سه مرحله اساسی گذر کردند:
مرحله نخست در دهه پنجاه قرن گذشته به شکل انفرادی بود و بارزترین شخصیت، "ناصر السعید" بود که در بیروت ربوده و به مقام‌های سعودی تحویل داده شد.

ناصر السعید کارمند شرکت نفت آرامکو در عربستان بود و از مدافعان حقوق کارگران، آزادی‌های سیاسی و مدنی و برابری حقوق شیعیان در عربستان بود. ناصر سعید هنگامی که از نقشه مسئولان امنیتی رژیم سعودی برای دستگیری و اعدام خود باخبر شد در اواخر دهه 1950 به خارج گریخت و با نوشته‌ها و سخنرانی های خود به افشای ماهیت نظام سعودی دست می‌زد. او چندین کتاب درباره عربستان و از جمله تاریخ ال سعود نوشت. این معارض برجسته مدتی در یمن در سال‌های پس از 1962 و سپس در قاهره در زمان حکومت "جمال عبدالناصر" رهبر مردمی مصر از طریق رادیو "صوت العرب" به مبارزات خود علیه ال‌سعود ادامه داد و به ایراد سخنرانی در محافل عربی و کنفرانس‌ها در کشورهای عرب و اروپا می‌پرداخت. اما در اواخر دسامبر 1979 در بیروت ناپدید شد و همسر او تأکید داشت که سفارت عربستان در بیروت به کمک برخی گروه‌های فلسطینی او را ربوده است. خبر ربودن او در رسانه های عرب و جهان بازتاب یافت و عربستان دست داشتن در ماجرا را تکذیب کرد. اما 3 سال بعد "مارک یونگ" گارد محافظ ملک "فهد" پادشاه وقت سعودی در گفت‌گو با یکی از روزنامه‌های آمریکایی فاش کرد که ناصر السعید را به دستور مستقیم ملک فهد در بیروت ربوده و او را در ارتفاع بالا از هواپیما به بیرون پرت کرده‌اند.

مرحله دوم، تاسیس جنبش معارضان سعودی بود که در اول دهه شصت و به شکل گروه‌ها و جریان‌ها صورت گرفت. بارزترین گروه‌ها "نجد الفتاة" بود که شامل فرهیختگان خارج‌نشین و شاهزاده‌های آزادی‌خواه به رهبری شاهزاده "طلال بن عبدالعزیز" بود.

مرحله سوم، 4 سال پیش و در برگزاری کنفرانس‌هایی با حضور معارضان خارج‌نشین اتفاق افتاد که مهم‌ترین این کنفرانس‌ها "کنفرانس ایرلند" بود؛ هدف از این کنفرانس، متحد کردن تمامی قوای معارض و حقوقی برای دفاع از آزادی‌ها در عربستان عنوان شد. از جمله شخصیت‌هایی که در این کنفرانس شرکت کردند "مضاوی الرشید" نویسنده برجسته عربستانی و "یحیی العسیری" از فعالان حقوق بشری هستند؛ تعدادی از نمایندگان پارلمان ایرلند که حامی آزادی بیان هستند در این کنفرانس حضور داشتند.

تشکیل حزب معارض در عربستان سعودی اتفاقی بی‌سابقه‌ای نبوده، بلکه سیاست‌های غلط رژیم سعودی در هر برهه‌ای از زمان باعث شده که فرهیختگان با تشکیل حزبی، اولین گام سیاسی علیه سلطنت ملک سلمان را بردارند.

واقعیتی تلخی علیه رژیم سعودی افتاده که هیچ تفاوتی با واقعیت بحرین ندارد و باعث شده رژیم آل‌خلیفه برای فرار از خشم و اعتراضات مردمی، خودش را در آغوش رژیم اشغالگر قدس بیندازد.


ماجد شرهانی