ترامپ از فرستادن پمپئو به منطقه چه در سر دارد؟

تنها 10 روز پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده که شکست ترامپ را در پی داشت و در حالی که هرج و مرج سیاسی واشنگتن را در بر گرفته است، مایک پمپئو وزیر امور خارجه، روز جمعه تور اروپایی- خاورمیانه‌ای خود را آغاز کرد. پامپئو در جریان این سفر که از 13 تا 23 نوامبر به طول خواهد انجامید از فرانسه، ترکیه، گرجستان، رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی ، قطر و عربستان دیدار می‌کند. این سفر را که می‌توان به عنوان سفر خداحافظی پمپئو از وزارت خارجه آمریکا در دیدار از مهمترین متحدان کاخ سفید در منطقه برشمرد، اهدافی را دنبال می‌کند که می‌توان آنها را در چند محور ترسیم نمود.

 
سفری با پیام برای داخل
تردیدی نیست که ترامپ قصد پذیرش نتایج انتخابات را تا کشاندن موضوع به دیوان عالی آمریکا، که در دوران او با نسبت قابل توجهی به سوی محافظه‌کاران سنگینی می‌کند، ندارد. این امر علاوه بر مستندات تقلب گسترده و ارائه آن به دادگاه‌، که گویا دستان ترامپ از داشتن چنین مستندات محکمه‌پسندی کاملاً خالی است، همچنین نیاز به حمایت عمومی طبقه هواداران و رهبران جمهوری‌خواه دارد. برای این منظور ترامپ با تصمیماتی که طی روزهای گذشته در برکناری وزیر دفاع یا برخی دیگر از مقامات کاخ سفید، دستور توزیع گسترده واکس کرونا و یا عدم اشتراک‌گذاری مسائل فوق امنیتی در اختیار تیم بایدن اتخاذ کرده، این پیام را می‌دهد که بر امور ریاست جمهوری کاملاً مسلط است و حاضر به عقب‌نشینی نیست. تور تقریباً گسترده پمپئو نیز در راستای این پیام قابل خوانش است که در سیاست خارجی نیز همچنان کاخ سفید روال عادی امور را در دست دارد و سیاست‌های خود را به صورت جدی پیگیری می‌کند. این موضوع وقتی بهتر درک می‌شود که پمپئو تنها دو روز پیش از شروع سفر دوره‌ای خود به اروپا و خاورمیانه، در گفتگو با فاکس‌نیوز با لحنی که از آن بوی انتقاد به مشام می‌رسید، به سران دیگر کشورها یادآوری کرد که شمارش آرای انتخابات ۲۰۲۰ هنوز تمام نشده و انتقال قدرت به دولت آینده ترامپ خواهد بود. اما به نظر می‌رسد ترامپ تنها به اظهار نظر رضایت نداده و پمپئو را مأمور به راه انداختن کارناوالی 10 روزه کرد که کم اهمیت بودن آن را می‌توان از اعلام هدف کلیشه‌ای و نخ نما شده «سیاست فشار بر ایران و پیگیری همکاری‌های امنیتی با متحدان» مشاهده کرد.
 
مین‌گذاری در مسیر سیاست منطقه‌ای بایدن
اگرچه سفر پمپئو را می‌توان دارای مصرف داخلی دانست اما تیم سیاست خارجی ترامپ قطعاً بیش از او واقعیت شکست در انتخابات را دریافته‌اند. این بدان معناست که با ورود دموکرات‌ها به کاخ سفید و به دست گرفتن سکان سیاست خارجی آمریکا توسط تیم جدید، اگرچه چشم‌انداز تغییر کلی سیاست‌های کلان منطقه‌ای کاخ سفید دور از واقعیت است اما، در اولویت‌ها و تاکتیک‌ها و حتی در برخی از موضوعات اهداف سیاست منطقه‌ای آمریکا تیم بایدن متفاوت عمل خواهد کرد. در یکی از مهمترین موضوعات احتمالاً با وعده‌های بایدن در مورد بازگشت به برجام، سیاست نامشروع، غیرانسانی و عقیم فشار حداکثری بر ایران تداوم نخواهد یافت و این امر شکست بزرگی را برای جمهوری‌خواهان ثبت خواهد کرد.

در این شرایط محتملاً پمپئو تلاش دارد کارنامه سیاست منطقه‌ای آمریکا در این دوران را با خاطرنشان کردن برخی از مهمترین رویدادها همچون حمایت‌های بی‌سابقه صورت‌ گرفته از رژیم صهیونیستی (در موضوع انتقال سفارت، به رسمت شناختن شهرک‌سازی‌های غیرقانونی و اشغال بلندی‌های جولان)، پیشبرد پرونده عادی‌سازی، خروج از توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، انعقاد قراردادهای نظامی و امنیتی با کشورهای حاشیه خلیج فارس موفقیت‌آمیز جلوه دهد که در آینده نیز باید متحدین آمریکا به اعمال فشار بر کاخ سفید برای پیگیری این سیاست‌ها روی آوردند. دولت ترامپ 10 نوامبر اعلام کرد که قرارداد 23 میلیارد دلاری برای فروش سلاح به امارات متحده عربی شامل 50 فروند F-35 و 18 هواپیماهای بدون سرنشین MQ-9B را نهایی کرده است. لذا اتفاقی نیست که اندکی پیش از آمدن پمپئو به منطقه، ابتدا پادشاه عربستان که دستش به خون هزاران کودک یمنی آلوده است، ایران را عامل ناامنی در منطقه معرفی و سپس روزنامه‌های آمریکایی به نقل منابعی نامعلوم در ادعایی مضحک از ترور نفر دوم القاعده در تهران خبر می‌دهند تا احتمالاً بر مسیر بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای، که تهران به صورت حداقلی شرط آن را اجرای کامل تعهدات و رفع تمامی تحریم‌ها می‌داند، مین‌گذاری کنند.
 
زمینه‌سازی برای بلندپروازی‌های آینده
اما در کنار دو موضوع مطرح شده در بعدی دیگر این سفر می تواند یک هدف بلند مدت برای پمپئو باشد که از پنهان کردن جاه طلبی‌های سیاسی خود را ابایی نداشته و ممکن است در سال 2024 برای ریاست جمهوری نامزد شود. توقف وی در تل آویو شامل بازدید از بلندی‌های جولان و شهرک‌های غیرقانونی صهیونیستی در کرانه باختری خواهد بود، کاری که هیچ وزیر خارجه قبلی انجام نداده است و توسط جامعه بین‌المللی و حتی متحدین غربی واشنگتن نیز غیرقانونی شناخته می‌شود. در این راستا کانال خبری سی ان ان نیز با اشاره به این جاه‌طلبی اعلام کرد پمپئو در تلاش است تا میراث خود را در مورد چند موضوع که به نظر او مهمترین دستاوردهای دوران سکان‌داری سیاست خارجی آمریکا بوده، تقویت کند: سخت‌گیری در مورد ایران، ایستادگی برای آزادی مذهبی ، مبارزه با تروریسم و ​​اتحاد با اسرائیل.