توافق اولیه مذاکرات صلح طالبان در سایه بی میلی کابل و فشار واشنگتن

به تازگی منابع خبری از توافق اولیه دولت افغانستان و گروه طالبان بر سر چارچوب مذاکرات صلح خبر داده‌اند.

در این ارتباط گفته شده است که در نتیجه مذاکرات بین هیئت‌های مذاکره کننده دولت افغانستان و طالبان در دوحه پایتخت قطر، درباره ادامه مذاکرات صلح نیز توافق حاصل شد.

صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان طی پیام توییتری ضمن اشاره براینکه، اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان از نهایی شدن طرزالعمل مذاکرات در دوحه استقبال می‌کند، اظهار داشت، توافق هیات دولت افغانستان و طالبان در باره طرزالعمل مذاکرات در دوحه گامی به جلو؛ خواست مردم‌مان، تامین آتش‌بس و برقراری صلح پایدار در افغانستان است.

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان نیز با انتشار پیامی در توییتر، حصول توافق اولیه را تائید کرد.

مذاکرات صلح دولت افغانستان و گروه طالبان ۲۲ شهریورماه در دوحه به صورت رسمی آغاز شد، اما این مذاکرات در ادامه به دلیل اختلاف نظرات به حالت تعلیق درآمده بود و حال گفته شده که توافقات اولیه بر سر چارچوب و ادامه مذاکرات صورت گرفته است.

تعجیل طالبان و آمریکا: توافق اولیه نتیجه چندان خاصی از مذاکرات دامنه دار طالبان و دولت کابل نیست، اما همین توافق اولیه برای طالبان و آمریکا بسیار مهم است.

طالبان از این موضوع باخبر است که دولت دموکرات آتی آمریکا که قرار است جانشین ترامپ شود، چندان تمایلی به خروج از افغانستان ندارد و از همین رو ترجیح می دهد که توافق برای خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را تا پیش  از جابه جایی در کاخ سفید و تا ترامپ هنوز در قدرت به نتیجه برساند.

از سوی دیگر خود آمریکایی ها نیز می‌دانند که توافق صلح با طالبان اگر قرار است به عنوان دستاوردی برای جمهوری خواهان باقی بماند، لازم است تا پیش از سرآمدن دوران قدرت ترامپ به نتیجه حداقلی برسد و در این صورت با توجه به سیاست متفاوت دولت دموکرات آتی آمریکا، توافق صلح ترامپ و طالبان توافقی شکست خورده قلمداد خواهد شد.

در عین حال این که توافق صلح افغانستان تا پیش از ترک کاخ سفید از سوی ترامپ به یک نتیجه نهایی و مشخصی برسد، خوش بینی محض و غیرمحتمل است، اما آمریکایی‌ها بسیار تلاش دارند تا حداقل این توافق را به مرحله‌ای برسانند که دولت افغانستان برخی تعهدات در قبال طالبان را بپذیرد تا همین تعهدات کابل مبنای ادامه مذاکرات پس از ترامپ باشد.

در واقع واشنگتن می خواهد که توافق صلح را انجام شده و دارای نتیجه نشان دهد تا حتی در صورتی که «جو بایدن» به عنوان مهمان بعدی کاخ سفید تمایلی به پیگیری توافق موردنظر ترامپ را نداشته باشد، اما به دلیل پذیرش یکسری تعهدات از سوی دولت کابل، لغو و بازگشت به دوران پیش  از توافق برای دولت دموکرات بعدی در آمریکا دشوار باشد.

از همین رو مقامات دولت ترامپ بسیار تلاش و اصرار دارند تا توافق صلح  در شرایط فعلی به حداقل‌هایی برای خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان دست یابد.

تقلای خلیلزاد در توافق با طالبان: در میان مقامات آمریکایی که تلاش زیادی را برای توافق با طالبان دارند، «زلمای خلیزاد»، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان برای کسب و به نتیجه رساندن حداقلی این توافق تقلای بسیاری دارد. خلیزاد به خوبی از این موضوع آگاه است که اگر نتواند تا دو ماه دیگر توافق صلح با طالبان را که تا کنون فقط بر روی کاغذ بوده، به مرحله تعهدات حداقلی دولت کابل در برابر طالبان برساند، در عمل این توافق در دولت آتی آمریکا از هم پاشیده خواهد شد و شکست بزرگی در کارنامه دیپلماتیک او خواهد بود.

مجموع حدود چهار سال سفر و مذاکرات مداوم خلیلزاد با مقامات افغانستانی و پاکستان و دیگر کشورهای تاثیرگذار در منطقه درباره توافق صلح مورد نظر آمریکا، یک توافق نیم بند است که هنوز تعهدات و چارچوب اجرایی آن برای دولت افغانستان به روشنی مشخص نیست و از همین رو «زلمای خلیلزاد» که از سوی کابل به نزدیکی به طالبان معروف است، حال تلاش دوچندانی را برای به نتیجه رساندن توافق دولت اشرف غنی و طالبان در مذاکرات دوحه قطر دنبال می کند تا حال که او می داند در دولت بایدن جایی نخواهد داشت، لذا دست خالی از مقام دیپلماتیک خود کنار زده نشود.

بی میلی دولت کابل به پیگری توافق دوحه: به هر میزان که طالبان و واشنگتن نسبت به دستیابی به توافق صلح تا قبل از پایان کار ترامپ تعجیل دارند، اما دولت اشرف غنی در این ارتباط چندان مشتاق  نیست.

یکی از نگرانی های عمده اشرف غنی، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری و فشار بر دولت کابل برای تقسیم قدرت با طالبان بود. اما در حال حاضر که ادامه حضور ترامپ  در کاخ سفید تقریبا منتفی شده، اشرف غنی نیز منتظر است تا با آمدن بایدن، توافق دیگری را برای دستیابی به صلح با طالبان امضا کند.

توافق صلح فعلی میان آمریکا و طالبان امضا شده است و در نهایت دولت کابل با فشار و اصرار آمریکایی‌ها وارد این توافق شد. در واقع دولت کابل از ابتدا بر حضور در این مذاکرات تاکید داشت، اما مقامات آمریکایی این درخواست دولت کابل را نادیده گرفت و یکجانبه توافقی را با طالبان امضا کردند که در آن نقش چندانی برای دولت کابل در نظر گرفته نشده بود و در نهایت ورود کابل به فرایند این توافق با اصرار مقامات دولت ترامپ دنبال شده است.

دولت کابل همواره طی ماه‌های گذشته نارضایتی خود را از روند مذاکرات با طالبان اعلام کرده بود و از سوی دیگر جنگ و درگیری نیز در افغانستان همزمان ادامه داشته است، اما اعلام توافق اولیه طالبان و دولت کابل در هفته گذشته نشان داد که فشارها بر دولت کابل برای پذیرش چارچوب اولیه توافق دوحه بسیار زیاد است. لذا دولت اشرف غنی بیش از توافق با طالبان، چشم انتظار تغییر دولت در کاخ سفید است تا از زیر فشار توافق ترامپ با طالبان خارج شود.