چرخش صهیونیستی اردوغان برای امتیازگیری از بایدن

بازگشت اردوغان به سوی صهیونیست‌ها در حالی انجام می‌گیرد که او دست کم طی یک دهه گذشته روابط پر فراز و نشیبی با آن‌ها داشته که نقطه شروع آن جنگ سال ۲۰۰۸ در غزه بود و حمله نیرو‌های ارتش صهیونیستی به کشتی مرمره در مه ۲۰۱۰ تنش بین دو طرف را به اوج خود رساند. حمله کماندو‌های این ارتش باعث کشته شدن ۹ غیرنظامی و زخمی شدن دست کم ۶۰ فعال حقوق بشری شد و بعد هم که کمی از تنش بین دو طرف کاسته شد، تصمیم امریکا برای انتقال سفارت خود به شهر بیت‌المقدس در می‌۲۰۱۸ باعث شد ترکیه سفیر رژیم صهیونیستی را در اعتراض به این کار از آنکارا اخراج کند. با این حال، واقعیت روابط دو طرف با وجود این تنش‌ها در تمام این مدت تغییر اساسی نکرد و دولت اردوغان با وجود تمام ژست‌های تند ضد اسرائیلی، روابطش را با این رژیم حفظ کرد. این واقعیت بدان معنا بود که آنکارا به روابط اطلاعاتی، اقتصادی و نظامی با این رژیم ادامه داده و حتی خود اردوغان نیز در سخنان روز جمعه تأیید کرد: «روابط ما با اسرائیل در سطح اطلاعاتی ادامه دارد و متوقف نشده است.»

بنابراین، اصل موضوع بین ترکیه و رژیم صهیونیستی چندان تغییر اساسی نکرده که حالا وقت بازنگری آن شده باشد. با این حال، ابراز تمایل اردوغان برای بازگشت به سمت صهیونیست‌ها با وجود انتقاد‌های تند او از امارات متحده عربی به دلیل عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی قابل تأمل است و دلالت بر رویکردی دوگانه نسبت به برقراری روابط با رژیم صهیونیستی دارد. اردوغان امارات را به خاطر این موضوع تهدید به قطع روابط کرد و تأکید کرده بود که «غیر ممکن است آنکارا توافق تل‌آویو و امارات را بپذیرد.» به نظر می‌رسد که عادی‌سازی روابط باعث شده او نگران شود که کشور‌های عربی موقعیت سابق آنکارا در قبال رژیم صهیونیستی را به تصاحب خود درآورند و حالا عجله دارد تا عقب نیفتد و موقعیت خود را در این شرایط حفظ کند. از سوی دیگر، این چرخش اردوغان به سمت صهیونیست‌ها نمی‌تواند بدون نگاه به واشنگتن و پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری این کشور باشد. این نکته‌ای است که مسعود حقی جاشین، مشاور اردوغان، بیش از یک ماه قبل در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی صدای امریکا بیان کرد و گفت که با وجود چشم‌انداز‌های جدید دولت بایدن «خیلی چیز‌ها ممکن است تغییر کند.» به دلیل همین تغییرات در پیش رو است که آنکارا بعد از اطمینان به پیروزی بایدن دست به کار شد و همچنان که تارنمای المانیتور در ۹ دسامبر گزارش کرد، سفیر جدید خود را برای اعزام به اسرائیل تعیین کرده تا با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی بتواند امتیازاتی از دولت آینده بایدن بگیرد. بنابراین، اردوغان با وجود انتقاد‌های تند از امارات منفعت خود را در چرخش سریع به سمت صهیونیست‌ها دیده، اما در این بین نکته بسیار مهم‌تری نیز وجود دارد که نباید آن را نادیده گرفت. حقی جاشین در ۵ نوامبر و طی مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان ترک گفت: «اسرائیل بالاخره با ایران می‌جنگد و مجبور می‌شود که از ما کمک بخواهد» و در مقابل تعجب خبرنگار این شبکه تأکید کرد: «اسرائیل می‌خواهد با ایران بجنگد و البته خواهد جنگید. اما برای جنگیدن با ایران به ترکیه احتیاج دارد. برای جنگیدن با ایران، ترکیه برای اسرائیل لازم است. این حقیقتی است که وجود دارد.» بله، این حقیقتی است که باید عمیقاً به آن توجه کرد و پیامد‌های بازگشت اردوغان به سمت صهیونیست‌ها را سنجید.