اولین گام بایدن برای تغییر سیاست در یمن

دولت جدید امریکا تنها دو روز بعد از ورود جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید این کشور به کاخ سفید نخستین گام خاورمیانه‌ای خود را در مورد یمن برداشت. وزارت خارجه دولت جدید در روز جمعه اعلام کرد که فرایند بازنگری در تصمیم دولت ترامپ برای قرار دادن نام گروه حوثی‌های یمن (انصارالله) در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی را آغاز کرده است. کمتر از دو هفته قبل بود که وزیر خارجه پیشین امریکا مایک پمپئو اعلام کرده بود انصارالله یک گروه تروریستی است و نام این گروه را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده بود تا به قول خودش فشار بر این گروه را افزایش داده باشد. حالا بازنگری در این اقدام و خروج نام انصارالله از این فهرست می‌تواند نخستین گام و اقدام عملی دولت بایدن در خاورمیانه برای جبران اقدامات سوء دولت ترامپ باشد، اما مسئله این است که گام بعدی چه خواهد بود و آیا دولت بایدن می‌تواند به وعده خود برای پایان بخشیدن به جنگ شش ساله یمن عمل کند.

اقدام پمپئو برای قرار دادن نام انصارالله در فهرست سازمان‌های تروریستی با هدف پیچیده کردن کار دولت بایدن در پرونده جنگ یمن انجام شد. در واقع، تصمیم حزب دموکرات برای یک بازنگری کلی در جنگ یمن از مدت‌ها قبل مطرح شده بود و حتی در این زمینه نمایندگان این حزب در کنگره دو بار هم تصمیم گرفته بودند با تصمیم قانونی، حمایت نظامی- اطلاعاتی امریکا از آل‌سعود در جنگ یمن را متوقف کنند، اما در نهایت با در بسته ترامپ روبه‌رو شدند و وتوی او مانع کار آن‌ها شده بود. با پیروزی جو بایدن در انتخابات ۶ نوامبر معلوم شد که این مانع هم برطرف شده و دولت ترامپ به خصوص شخص پمپئو در دقیقه نود و برای ایجاد اختلال در برنامه دموکرات‌ها نام انصارالله را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داد تا قطع حمایت از آل‌سعود به معنای حمایت و کمک به یک سازمان تروریستی باشد. هرچند که هدف پمپئو کارشکنی در برنامه دولت بایدن بود، اما باید توجه داشت که این اقدام او برنامه کمک‌رسانی سازمان ملل و گروه‌های حقوق بشری به یمن را مختل کرده بود، زیرا به سختی می‌توانستند روال رساندن کمک‌های سابق را به مناطقی انجام دهند که تحت تسلط نیرو‌های انصارالله و متحدینش است. به این جهت بود که دبیرکل سازمان ملل آنتونیو گوترش نسبت به این اقدام پمپئو هشدار داد و حتی ۲۴ عضو کنگره از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه با فرستادن نامه‌ای به پمپئو نسبت به اقدام او اعتراض کردند و خواستار ارائه اطلاعات لازم در این مورد شدند و نکته جالب توجه اینجا است که حتی وزیر خزانه‌داری دولت ترامپ استیون منوچین هم به صف معترضان پیوسته بود.

اقدام وزارت خارجه جدید امریکا با توجه به این اعتراض‌ها چندان غیرمنتظره نبود و حتی آنتونی بلینکن در جلسه سه شنبه شب مجلس سنا وعده انجام بازنگری قرار گرفتن نام انصارالله در فهرست سازمان‌های تروریستی را داد و به نظر می‌رسد که این کار بدون معطلی و از روز جمعه شروع شده است. دولت بایدن با این کار در مسیری متفاوت از دولت ترامپ قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد که حکام آل‌سعود هم متوجه این امر شده‌اند و مصاحبه جمعه شب فیصل بن فرحان، وزیر خارجه سعودی و ادعای او در مورد توقف نهایی جنگ یمن، آتش‌بس فراگیر و شروع فرایند سیاسی واکنشی به مسیر دولت بایدن است. سعودی‌ها متوجه شده‌اند که دیگر آن حمایت همه‌جانبه امریکا را در جنگ یمن ندارند و بدون این حمایت نه تنها قادر به ادامه جنگ نیستند بلکه اگر به جنگ‌طلبی و لجاجت خونین خود در یمن ادامه بدهند، امکان شکست آن‌ها بعید نخواهد بود.

ادعای فرحان برای آتش‌بس فراگیر و شروع فرایند سیاسی برای فرار از این نتیجه در جنگ یمن است تا اینکه بتواند با نشان دادن موضعی ملایم به دولت بایدن شرایط همکاری با این دولت و امکان کسب نتایج حداقلی از جنگ یمن را داشته باشد. حالا باید دید گام‌های بعدی دولت بایدن چه خواهد بود. قطع فروش تسلیحات، پایان دادن به همکاری اطلاعاتی و لجستیکی امریکا از عربستان در جنگ یمن و پایان دادن به این جنگ برنامه دموکرات‌ها بود که در دولت ترامپ مطرح می‌کردند. این برنامه‌ها در شعار‌ها و وعد‌های انتخاباتی بایدن نیز مطرح شده بود و دولت بایدن تنها با اجرای این برنامه‌ها است که می‌تواند حکام آل‌سعود را مجبور کند دست از لجاجت و خون‌ریزی در یمن بردارند و به یک راه‌حل سیاسی واقعی در این کشور تن دهند.