ناتو تصمیم پارلمان عراق را دور می‌زند

«ینس استولتنبرگ» دبیرکل «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) روز پنج شنبه ۳۰ بهمن (۱۸ فوریه) در پایان نشست وزرای دفاع ناتو اعلام کرد که در پی مذاکرات چهار شنبه و پنج شنبه اعضای ناتو، شمار نیرو‌های این ائتلاف در عراق از ۵۰۰ نفر به ۴ هزار نفر افزایش خواهد یافت. وی افزود‌: «ناتو در حال حاضر حضوری محدود در عراق دارد، اما اکنون تصمیم گرفته که به‌صورت گام‌به‌گام حضور خود را در این کشور افزایش دهد.»‌به گفته دبیرکل ناتو، دلیل این افزایش هشت برابری نیرو‌های ناتو در عراق جلوگیری از قدرت‌یابی مجدد داعش است. این تصمیم ناتو به منزله چرخشی ۱۸۰ درجه در سیاست قبلی در قبال عراق محسوب می‌شود. بعد از شکست داعش، افزایش تنش‌های نظامی بین ایران و امریکا در پی ترور جنایتکارانه سردار سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و همه‌گیری ویروس کرونا، کشور‌های عضو ناتو شمار زیادی از نیرو‌های خود را از خاک عراق خارج کرده و بسیاری از برنامه‌های آموزشی نیرو‌های عراقی را تعطیل کردند. اما اکنون وزرای دفاع ناتو با روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید امریکا و سیاست‌های جدید دولت او، در اجلاس اخیر خود تصمیم به افزایش هشت برابرای نیرو‌های نظامی ناتو در عراق به بهانه مبارزه با داعش گرفته‌اند. در حال حاضر تنها ۵۰۰ نظامی خارجی در چارچوب برنامه آموزش نظامیان عراقی توسط ناتو در عراق مستقر هستند.

حمله نظامی امریکا با همراهی بریتانیا در مارس ۲۰۰۳ که منجر به اشغال عراق و سقوط رژیم بعث شد، به دلیل مخالفت شورای امنیت سازمان ملل از لحاظ حقوق بین‌الملل غیرقانونی و نامشروع بود، اما یک سال بعد از این عملیات، با درخواست دولت موقت عراق شورای امنیت قطعنامه‌ای را صادر کرد که براساس آن زمینه حقوقی برای حضور ناتو به عنوان مسئول آموزش ارتش جدید عراق ایجاد شد. از سال ۲۰۰۴ تاکنون ناتو در همراهی با امریکا، مأموریت آموزش و مشاوره به نیرو‌های مسلح عراق را بر‌عهده دارد. بر‌خلاف نیرو‌های امریکایی و نیرو‌های موسوم به «ائتلاف بین‌المللی ضدداعش» که در خاک عراق عملیات تهاجمی نظامی انجام می‌دهند، مسئولیت نیرو‌های ناتو تاکنون به آموزش، مشاوره ساختار فرماندهی، حرفه‌ای‌سازی ارتش و پلیس عراق محدود می‌شد.

با این همه، اکنون با توجه به کاهش شمار نظامیان امریکایی در عراق به ۲ هزار و ۵۰۰ نفر و نیز حملات فزاینده به کاروان‌ها و پایگاه‌های محل استقرار نظامیان امریکایی از جمله حمله راکتی اخیر به فرودگاه اربیل که اقدامی کاملاً مشکوک به نظر می‌رسد، بهانه لازم برای افزایش شمار نیرو‌های ناتو در عراق فراهم شده است. برخی رسانه‌های غربی و عربی تلاش کردند این حمله را به گروه‌های مورد حمایت ایران منسوب کنند، ولی سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه با رد این اتهام، این قبیل اقدام‌ها را مشکوک توصیف کرد و از دولت عراق خواست نسبت به پیگیری و برخورد با عاملان این حمله‌ها دستورات لازم را صادر کند.

مسلماً این حضور و افزایش قابل توجه شمار نظامیان ناتو در عراق، دیگر صرفاً در زمینه اقدامات آموزشی نخواهد بود و به نحوی می‌توان گفت که نیرو‌های ناتو جایگزین نظامیان امریکایی خواهند شد. به گفته «عباس العرداوی» تحلیلگر عراقی، تصمیم ناتو برای افزایش هشت برابری نیرو‌های نظامی خود در خاک عراق یک اشغالگری محسوب می‌شود. در واقع، نیرو‌های ناتو همان نیرو‌های امریکایی هستند. بر این اساس، کاملاً واضح است که افزایش نیرو‌های ناتو، بازی جدید واشنگتن در عراق است. واشنگتن تصمیم گرفته از مسیر دیگری مصوبه پارلمان عراق مبنی بر اخراج نیرو‌های بیگانه را دور بزند. تحقق این امر به منزله توسعه حوزه جغرافیایی عملیاتی ناتو به ورای مرز‌های اروپا خواهد بود. در عین حال با توجه به مصوبه پارلمان عراق پس از ترور سردار سلیمانی در دی ۱۳۹۸ (ژانویه ۲۰۲۰) مبنی بر خروج نظامیان خارجی از عراق، اقدام ناتو در افزایش قابل توجه نیرو‌های خود در عراق در واقع به منزله پر کردن جای خالی نیرو‌های امریکایی و اقدامی غیرقانونی خواهد بود.