چکیده
امروزه جریان تکفیر بهعنوان یک بلای خانمانسوز دامن مسلمانان جهان را گرفته است. جریانی که میکوشد برداشت افراطی و خشن خود را از مبانی تعالیبخش اسلام، در جهان پیاده کند. در این رهگذار «القاعده» افغانستان همواره بهعنوان بنیانگذار و خط دهندهی جریان تکفیر در منطقهی غرب آسیا مورد توجه و اتقان صاحبنظران بوده و هست. زمانی بر اهمیت بررسی این جریان افزوده میشود که دریابیم بیشتر گروههای تکفیری که امروز در صف نبرد با محور مقاومت قرار گرفتهاند، ریشه در القاعده و تفکرات این جریان داشته و دارند.
گروهی که «عبدالله عزّام فلسطینى»،«اسامه بنلادن عربستانى» و «أیمنالظواهرى مصرى» با عنوان «القاعده» در کشور افغانستان و به بهانهی جهاد علیه شوروی بنیان نهادند، بعدها سرمنشأ پیدایش جریانهای سلفی افراطی و تکفیری زیادی در منطقه گردید؛ به طوری که میتوان ادعا کرد که عمده تفکر جریان انحرافی تکفیر با ظهور این جریان قوت و قدرت گرفت. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی با واکاوی این جریان میکوشد تا به این سؤال اساسی پاسخ دهد که عوامل زمینهساز، سیر تاریخی و نحوهی پیدایش القاعده بهعنوان یک جریان سلفی ـ تکفیری کداماند و مبانی فکری و اعتقادی القاعده چیست؟!
یافتههای پژوهش نشان میدهد که جهاد بر علیة ارتش کمونیستی شوروی، باعث شد تا سه رهبر بزرگ سلفی در افغانستان با یکدیگر ائتلاف کرده و زمینهساز پیدایش جریان جهادى فراگیری به نام «القاعده» شوند. ریشهی تفکرات القاعده، بر بستر اندیشهی سلفی استوار است و رهبران آن بهطور خاص، بیشتر از تفکر حاکم بر جریانهاى اخوانى مصر تأثیر پذیرفتهاند. همچنین این پژوهش با بررسی تفکرات رهبران القاعده به این نتیجه رسیده است که گسترش تفکر شیعه با راهبری و پرچمداری کشور شیعی ایران، همواره برای آنان خطرآفرین بوده و در پی دفع این خطر بوده و هستند.
برای دریافت متن کامل مقاله کلیک کنید
دو فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر
دوره 4، شماره 1، بهار و تابستان 1399، صفحه 1-24 XML اصل مقاله (724.46 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
اکبر عابدی1؛ محسن رادمهر* 2
1عضو هئیت علمی دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)
2پژوهشگر دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین (ع)