اهداف پشت پرده کنفرانس اتحادیه اروپا برای حمایت مالی از سوریه

این کنفرانس که با هدف ظاهری جمع‌آوری کمک مالی برای حمایت از سوریه و همیاری در کاهش آثار بحران سوریه برگزار شده، تا کنون دستاورد چندانی را در پی نداشته و بیشتر در قالب نمایشی ناشیانه با فیگور انسان دوستی و دفاع دروغین از حقوق بشر باقی مانده است. با این اوصاف، اکنون این پرسش قابل طرح است که اتحادیه اروپا از برگزاری این نشست برای پنجمین سال متوالی چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان از سه محور اساسی به عنوان اهداف اتحادیه اروپا در وضعیت جدید یاد کرد.
 
کنفرانسی نمایشی با دفاع پارادوکسیکال از حقوق بشر
کنفرانس اتحادیه اروپا برای حمایت مالی از سوریه در شرایطی با شعار و هدف اعلامی حمایت از آوارگان و پناهندگان سوری برگزار می‌شود که طی سال‌های گذشته، این آمریکا و اروپایی‌ها بوده‌اند که با تحریم اقتصادی سوریه موجبات افزایش رنج و مصیبت بر شهروندان این کشور شده‌اند. تحریم های موسوم به طرح سزار و تحریم‌های مستقل اتحادیه اروپا طی چند سال اخیر زمینه‌ساز تشدید بحران در سوریه بوده است. علاوه بر این، تا کنون هیچ‌گونه تاثیر ملموسی از این کنفرانس اتحادیه اروپا حاصل نشده و به نظر می‌رسد هدف اصلی این کشورها ارائه نمایشی انسان‌دوستانه از خود در مقام مدافعین حقوق بشر است.

طبق اعلام سازمان ملل، در چهارمین کنفرانس حمایت مالی سوریه که ماه ژوئن ۲۰۲۰ برگزار شد، شرکت‌کنندگان متعهد شدند مبلغ ۵.۵ میلیارد دلار را در  طی همین سال به سوریه بپردازند اما در عرصه میدانی این کمک‌ها هیچ گونه نمود مشهودی نداشته‌اند. در کنفرانس امسال جمع آوری بیش از ۱۰ میلیارد دلار کمک مالی برای سوریه اعلام و قرار شده از این مبلغ ۴.۲ میلیارد دلار برای پاسخ به نیازهای انسانی در داخل سوریه و ۵.۸ میلیارد دلار برای حمایت از آوارگان سوری خارج از کشور و کشورهای میزبان آنها در منطقه صرف شود. اما با نگاه به مقدار کمک کشورهای حاضر در کنفرانس عملا شاهد هستیم که نه تنها چنین مبلیغی گردآوری نشده، بلکه صرف این مبلغ نیز در پرده ابهام قرار دارد.

بنابر گزارش‌های منتشر شده بعد از پایان این نشست، آلمان متعهد به حمایت ۱.۷۴ میلیارد یورویی، آمریکا متعهد به کمک ۵۹۶ میلیون دلاری، اتحادیه اروپا متعهد به حمایت 560 میلیون دلاری، قطر متعهد به حمایت مالی 100 میلیون دلاری و امارات نیز وعده پرداخت 30 میلیون دلار کمک مالی را داده است. مجموع این کمک‌های وعده داده شده به نظر می‌رسد بسیار کمتر از 10 میلیارد یورویی است که به عنوان هدف کنفرانس اعلام شده است. با این اوصاف، کشورهای اروپایی و آمریکا که از یک سو با تحریم‌های خود عامل افزایش مشقت شهروندان سوری بوده‌اند، وعده کمک مالی می‌دهند و از سوی دیگر، آن‌ها با نمایش خود به عنوان مدافعان حقوق بشر اعلام کرده‌اند که کمک‌ها مشمول ۵.۶ میلیون پناهنده سوری در ترکیه، لبنان، اردن، عراق و مصر می‌شود.
 
کنفرانسی سیاسی برای سلب مشروعیت از بشار اسد
در ظاهر امر کشورهای اروپایی و آمریکا چنین بازنمایی می‌کنند که هدف آن‌ها از برگزاری کنفرانس حمایت مالی از سوریه، اهداف انسان دوستانه و اقتصادی دارد اما با نگاه موشکافانه می‌توان این کنفرانس را دارای اهداف سیاسی مورد ارزیابی قرار داد. کشورهای غربی در چند سال اخیر به شدت از پیشروی‌های حکومت مرکزی و پی بردن شهروندان سوریه به ماهیت گروههای تروریستی تحت حمایت خود در سوریه، نگران هستند؛ زیرا آن‌ها به وضوح نسبت به این امر آگاهی دارند که مشروعیت و محبوبیت بشار اسد در میان شهروندان سوری به شدت در حال افزایش است. در چنین شرایطی هدف اتحادیه اروپا از برگزاری کنفرانس حمایت مالی از سوریه به عنوان آخرین تلاش‌های غرب برای سلب مشروعیت از دمشق و زمینه‌سازی برای کنار گذاشتن بشار اسد از قدرت قابل تحلیل است.
 
تلاش برای ابجاد مانع در برابر قدرت‌های شرقی
در وضعیت کنونی تحولات غرب آسیا، بیش از هر زمان دیگری موضوع نفوذ استراتژیک کشورهای چین و روسیه در این منطقه مطرح شده است. کشور روسیه از سال 2015 تا کنون با درگیر شدن فراگیر در بحران سوریه و کشور چین نیز با مطرح کردن طرح «یک کمربند و یک جاده» نشان داده‌اند که نسبت به حضور جدی در غرب آسیا رغبت دارند. در سوری مقابل کشورهای اروپایی و آمریکا به شدت نگران نفوذ این دو رقیب قدرتمند در سطح جهانی و منطقه غرب آسیا هستند لذا با برگزار کنفرانسی در مسیر حمایت اقتصادی از سوریه، به نظر می‌رسد تلاش دارند با ایجاد بستر برای روی کار اوردن دولت دست نشانده خود در سوریه آینده، زمینه را برای ممانعت از نفوذ این دو قدرت شرقی در دمشق فراهم کنند.