تنور نیمه داغ مذاکرات و لزوم مراقبت درباره راهبرد غرب

در این نشست اعضا موافقت کردند جلسه کمیسیون مشترک را سه شنبه هفته جاری در وین از سر بگیرند تا اقدامات اجرایی مربوط به لغو تحریم‌ها و (اقدامات) هسته‌ای را از جمله از طریق تشکیل جلسات گروه‌های کارشناسی مشخص کنند. در این زمینه‌، هماهنگ کننده تماس‌های جداگانه خود را با همه اعضای برجام، و با ایالات متحده در وین افزایش خواهد داد.

از سوی دیگر لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال روز جمعه در پایان نشست مجازی کمیسیون مشترک برجام در توئیتی ادعا کرد: تمام طرف‌ها از جمله آمریکا، هفته آینده در وین برای گفت‌وگو پیرامون احیای برجام گردهم‌ خواهند آمد. اما دراین مقطع دست کم مذاکرات مستقیمی بین ایران و آمریکا انجام نخواهد شد.

با این حال معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران تصریح کرد که آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد، از جمله نشست کمیسیون مشترک برجام، حضور نخواهد داشت و این قطعی است. 

سید عباس عراقچی در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص خبری با مضمون حضور آمریکا در نشست آتی در وین گفت: نشست وین که هیات ایران در آن شرکت خواهد کرد یک نشست کمیسیون مشترک برجام است که با هدف بررسی بازگشت احتمالی آمریکا به برجام برگزار خواهد شد و صرفا اعضای کنونی برجام در آن حضور خواهند داشت.

وی تصریح کرد: آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد، از جمله نشست کمیسیون مشترک برجام، حضور نخواهد داشت و این قطعی است.

از سوی دیگر "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران هدف نشست آتی کمیسیون مشترک برجام را نهایی کردن رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای، از طریق طراحی مسیر رفع تمام تحریم‌ها، و پس از آن توقف تدابیر جبرانی از سوی ایران عنوان کرد و گفت: ایران و ایالات متحده دیداری نخواهند داشت؛ غیرضروری است.

 ظریف روز جمعه در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: در جلسه مجازی کمیسیون مشترک برجام، ایران و اتحادیه اروپایی/تروییکای اروپایی+2، توافق کردند سه‌شنبه در وین گفت‌وگو را به صورت رو در رو از سر بگیرند.

در همین حال "علی اکبر صالحی" رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه بن‌بست برجام درحال شکسته شدن است، ‌گفت: اینکه موضوع گفت‌وگوها درباره برجام وارد مرحله فنی شده و از کشمکش های اولیه گذشته، به معنای شکسته شدن بن بست‌های اولیه و موضوعی «نوید بخش» است.

صالحی جمعه شب در گفت و گویی در شبکه اجتماعی «کلاب هاوس» گفت: قرار است در وین در حد فنی بحث شود و مسائل فنی، بحث محوری برجام در بستر مسائل حقوقی و سیاسی است.

صالحی ادامه داد: فعلا چند قدم جلو رفتیم؛ بحث غیرقابل توجیه که آنها اول شروع کنند یا ما اول شروع کنیم و اینکه از چنین مرحله ای عبور کردیم، نویدبخش است.

اما موضوعی که بیش از همه باید به آن توجه داشت نحوه بازگشت به برجام است. آمریکا طبق گزارش رسانه های بین المللی احتمالا به دنبال طرح احیای گام به گام بازگشت به برجام است که در این بین برخی بر روی بهره مندی دوطرف از امتیازهای آن نیز تردید دارند. با نگاه دقیق به اعضای تیم رئیس جمهوری جدید آمریکا (ازجمله ریچارد نفیو) این موضوع قابل پیش بینی است که بایدن قصد دارد با اعطای امتیازاتی ظاهری اما درعین حال کم اهمیت ایران را به عقب نشینی از اقدامات جبرانی ترغیب کند. دولت جدید ایالات متحده به دنبال جایگزین کردن فشار هوشمند به جای "فشار حداکثری" به ایران است.

باتوجه به چنین رویکردی در اسفند ماه سال گذشته  یک مقام ارشد امنیتی در گفتگو با پرس تی وی بر روی این مسئله تاکید داشت که ایران با بازگشت گام به گام به توافق هسته ای مخالف است و تهران تنها درصورت برداشته شدن موثر تحریم ها حاضر به برداشتن گام های جبرانی در برجام است. مقام معظم رهبری نیز موضع رسمی جمهوری اسلامی را این اعلام کرده‌اند که تهران تنها بعد از رفع همه تحریم‌ها و راستی‌آزمایی اجرای تعهدات آمریکا حاضر است اقدامات جبرانی‌ای را که در واکنش به نقض توافق توسط واشنگتن و بی‌عملی کشورهای اروپایی آغاز شده‌اند به عقب برگرداند.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه امروز در نشست خبری خود در این باره گفت: هیچ طرح گامی به گامی هیچ وقت از سوی ایران مطرح نبوده و ایران هم هیچ طرح گامی به گامی را نپذیرفته است. آنچه ایران انجام خواهد داد در چارچوب اعلامیه قبلی است یعنی برداشتن همه تحریم‌های ایالات متحده و همه تحریم‌هایی که بعد از روی کار آمدن ترامپ بر ضد مردم ایران اعمال شده یا مجددا اعمال شده یا تیتر آنها عوض شده و زیر تیتر دیگری قرار گرفته‌اند و همه اینها باید برداشته شود و این منطق روشنی است و اینها هم باید راستی آزمایی شود. این طوری نیست که فقط اعلام برداشته شدن مطرح شود.

با توجه به اینکه ایران و آمریکا به یک اندازه از هدف مورد نظر خود دور نیستند، طرح گام به گام فاقد تناسب منطقی است. در موضوع برجام آمریکا عملا اقدام به نقض این توافق کرد و منطقا برای جلب اطمینان باید به نقطه قبل بازگردد. ایران حتی پس از خروج آمریکا از برجام به مدت یکسال به تعهدات خود پایبند بود و پس از عمل نکردن طرفهای غربی به تعهداتشان، اقدام به کاهش تعهدات خود آن هم بر اساس مفاد موجود در برجام کرد. با این تفاسیر آیا مخالفت ایران با بازگشت گام به گام آمریکا به توافقی که از طرف خود ایالات متحده نقض شده، قابل دفاع نیست؟