اردوغان «اخوان» را به السیسی می‌فروشد

واقعیت این است که ترکیه از ماه‌ها قبل چرخش خود را برای تغییر در روابط پرتنشش با مصر شروع کرده بود، چنان که فؤاد اوکتای، معاون اردوغان، در روز پنج شنبه تأیید کرد که روابط ترکیه با مصر هیچ‌گاه کاملاً قطع نشده بود و تماس‌هایی در سطح اطلاعاتی و دیپلماتیک وجود داشته و اتفاقی که در حال حاضر می‌افتد این است که «روند عادی‌سازی در سطح معاونان وزرا آغاز شده است.» این به معنای ارتقای سطح روابط دو طرف از همکاری‌های غیر رسمی به سطح رسمی است و قاهره برای رسیدن به این سطح تلاش کرده با ایجاد محدودیت‌ها برای ناراضیان مصری به خصوص اعضا و هواداران جریان اخوان‌المسلمین، رضایت قاهره را برای ورود به سطح علنی سیاسی به دست بیاورد. تارنمای میدل ایست آنلاین در اوایل ماه گذشته میلادی خبر توقف فعالیت دو تن از چهره‌های سرشناس رسانه‌ای حامی اخوان‌المسلمین را منتشر کرد. معتز مطر، از منتقدان سرشناس حکومت مصر و گزارشگر برنامه‌های تلویزیونی الشرق مستقر در استانبول بود که طبق خبر این تارنما، اعلام کرد به «مرخصی نامحدود» می‌رود و هرچند مدعی شده بود کسی او را مجبور به این کار نکرده، اما تأکید کرد: «زمانی که قادر باشم مثل همیشه حق را بگویم مجدداً بازمی‌گردم.»‌لازم به ذکر است که مطر در مصر و به صورت غیابی محکوم به ۱۰ سال زندان شده است. چهره سرشناس مصری دیگر محمد ناصر است که او نیز از در فیس‌بوک از رفتن به مرخصی در ماه رمضان گفته و اینکه امیدوار است «مجدداً برنامه خود را از سر بگیرد.»

بعید به نظر می‌رسد که مرخصی این دو ناراضی مصری به این زودی‌ها تمام شود، چون لحن اردوغان و دیگر مقامات ترکیه گویای این است که آن‌ها شروط مصری‌ها را برای کنار گذاشتن حمایت از اخوان‌المسلمین پذیرفته‌اند و حالا که روابط دو طرف وارد کانال سیاسی و علنی شده، طبیعی است که محدودیت‌های بیشتری بر اعضا و هواداران این گروه ایجاد شود. در واقع، ژنرال عبدالفتاح السیسی دیگر در نگاه ترکیه و رسانه‌های آن «سیسی کودتاگر» نیست بلکه همچنان که رهبر حزب جهش و دموکراسی چندی پیش گفته بود؛ آن ادبیات تند همراه با داد و فریاد به سرعت تغییر جهت داده و مبدل به ادبیات نرمی شده که از سیسی به عنوان «برادرم سیسی» یاد می‌کند. شکی نیست که این چرخش سریع چند ماهه از آن موضع‌گیری تند خصمانه به سمت آشتی‌جویی و دوستی در داخل ترکیه بی‌هزینه نیست، چنان که روزنامه قرار این پرسش را با لحن انتقادی مطرح کرده بود: «چرا هشت سال را در مصر از دست دادیم؟» با این حال، اردوغان لازم دیده با وجود هزینه سیاسی در داخل، چرخش خود را در قبال مصر انجام دهد و در این مورد نمی‌توان تحولات اخیر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و شرایط اقتصادی ترکیه را به خصوص نادیده گرفت. در واقع، چرخش اردوغان را می‌توان یک نوع بازخوانی روابط کشورش با مصر دانست که اردوغان با توجه به تحولات اخیر و به خصوص روی کار آمدن دموکرات‌ها در امریکا انجام می‌دهد تا دستش برای اتفاقات بعدی در جهان عرب باز باشد. از سوی دیگر، بازار مصر برای ترکیه آن قدر وسوسه‌انگیز است که با وجود تشدید همه‌گیری ویروس کرونا و رکود اقتصادی، اردوغان نمی‌تواند دسترسی به این بازار را نادیده بگیرد. بنابراین، شرایط به نحوی شده که او با کنار گذاشتن حمایتش از اخوانی‌ها حالا حاضر شده آغوش خود را برای دشمنان آن‌ها باز کند.