«شمشیر قدس» حماس را به سوریه نزدیک می‌کند؟

ضرورت احیای روابط حماس و دمشق
در این زمینه تحلیلگران معتقدند، کسی که تحولات روابط خارجی حماس را پیگیری می‌کند، به راحتی درک می‌کند که روابط مستحکم حماس با ایران از سویی و متشنج شدن روابطش با عربستان از سوی دیگر می‌تواند به برقراری روابط حماس با سوریه منجر شود. طرف‌هایی که داخل این جنبش به دنبال برقراری روابط با سوریه هستند، معتقدند پیمان سوریه و ایران موجب می‌شود پروژه مقاومت در چارچوب تشکیل ائتلاف گروه‌های مقاومت پیشرفت کند و از طرفی هم معادلات تل‌آویو را بر هم زده و چرخه عادی‌سازی روابط برخی رژیم‌های عربی با این رژیم را متوقف کند.

به باور کارشناسان، برقراری روابط مجدد میان دو طرف به سه عامل بستگی دارد؛ عامل اول و دوم منافع حماس و تحلیلی است که این جنبش از روابط خارجه و تاثیر این ارتباط مجدد روی آن دارد و سومین عامل نقش میانجی‌گران در تحت تاثیر قرار دادن دولت سوریه برای برقراری روابط مجدد با حماس است.

همان‌طور که بیان شد یکی از علل موفقیت محور مقاومت در چند دهه اخیر، نظم تشکیلاتی و وحدت نسبی درونی بین عناصر آن بوده است. در این چارچوب، در شرایط کنونی که شاهد اتخاذ راهبرد فشار حداکثری در ابعاد سیاسی، امنیتی، هویتی و اقتصادی در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی از سوی محور غربی، عبری و عربی علیه محور مقاومت هستیم، حل اختلافات درونی همچون اختلاف سوریه و جنبش حماس، بستر لازم را برای مقابله با این سطح از تهدیدات و همچنین تشکیل یک جبهه منسجم‌تر سیاسی فراهم می‌آورد.

علاوه بر آن کنشگری فعال نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی در پیرامون مرزهایش به‌ویژه در سوریه و نوار غزه نشان می‌دهد که میزان آسیب‌پذیری این رژیم بالا رفته است. بخشی از این آسیب‌پذیری نظامی و امنیتی می‌تواند فعال شدن جبهه‌های متعدد در برابر این رژیم باشد. به‌خصوص جبهه جولان به دلیل جایگاه ویژه آن در محور مقاومت از اهمیت زیادی برخوردار است به‌طوری‌که تسلط بر این منطقه ضمن متصل شدن جبهه شمال به منطقه کرانه باختری، رژیم صهیونیستی را در محاصره محور مقاومت قرار می‌دهد و در تحرک نظامی و امنیتی آن اختلال ایجاد می‌کند. فعال شدن این جبهه به همکاری بیشتر و انسجام درونی محور مقاومت به‌خصوص سوریه و جنبش‌های فلسطینی همچون جنبش حماس نیاز دارد.
 

شمشیر قدس، حماس را به آغوش سوریه بازمی‌گرداند؟
در حالی که طی سال‌های گذشته زمزمه‌هایی از احیای روابط میان جنبش مقاومت اسلامی فلسطین با دولت سوریه به گوش می‌رسید، این فرضیه طی هفته‌های گذشته و پس از موفقیت گروه‌های مقاومت فلسطین در جنگ 12 روزه غزه مقابل دشمن صهیونیستی و بازخوردهایی که این پیروزی در سطح منطقه و داخل محور مقاومت داشت، بیش از قبل تقویت شده است.

بعد از برگزاری انتخابات داخلی در حماس در سال 2017 رهبری جدید این جنبش همزمان با افزایش توانایی‌های نظامی گردان‌های عزالدین قسام، شاخه نظامی حماس و سایر گروه‌های مقاومت که روند آن بعد از جنگ 2014 غزه آغاز شد، تصمیم گرفت تا مناسبات سیاسی خود را نیز که از سال 2011 همزمان با تحولات جهان عرب دچار برخی تغییرات شده بود مجددا تنظیم کند.

در همین زمینه در حال حاضر غزه پس از سال‌ها دوری از سوریه در زمانی که محور مقاومت بیش از هر زمانی منسجم و قدرتمند است، خود را برای بازگشت به سمت سوریه آماده می‌کند و می‌توان این اقدام حماس را در قالب یک استراتژی منظم برای تقویت جبهه ضد صهیونیستی منطقه تعریف کرد.

در این میان کارشناسان معتقدند پیروزی اخیر مقاومت فلسطین در جنگ 12 روزه غزه مقابل رژیم اشغالگر صهیونیستی تاثیر زیادی در تنظیم مجدد روابط میان جنبش مقاومت فلسطین با نظام سوریه دارد و توانایی‌هایی که گروه‌های مقاومت فلسطین در درگیری‌های اخیر با دشمن صهیونیستی از خود به نمایش گذاشتند، در کنار احیای روابط حماس با دمشق، موقعیت این جنبش را نه تنها در فلسطین بلکه در داخل محور مقاومت برجسته می‌کند.

بر این اساس باید بگوییم نبرد «شمشیر قدس» بعد از گسستی که نزدیک به 10 سال طول کشید دریچه‌ای برای برقراری روابط دوباره میان حماس و دولت سوریه گشود.

زمینه‌های تنظیم مجدد مناسبات مقاومت فلسطین با دولت سوریه
بر همین اساس در اظهارات اخیر مقامات حماس به خوبی می‌توان دریافت که خواهان برقراری روابط دوباره با سوریه هستند. البته این روند از سال‌های گذشته و پس از انتخاب مقامات جدید در جنبش حماس از جمله اسماعیل هنیه ، یحیی السنوار و صالح العاروری که ارتباط منسجمی با محور مقاومت دارند آغاز شده است. همچنین بعد از تحولات اخیر در اراضی اشغالی و تضعیف تشکیلات خودگردان فلسطین و بالارفتن شانس حماس برای پیروزی در انتخابات آینده اعتماد سوری‌ها به این جنبش نیز افزایش یافته است و در واقع تمایل دوطرفه برای ازسرگیری روابط وجود دارد.

البته هر یک از طرفین برای تنظیم مجدد روابط منطق خاص خود را دارند اما آنچه که اهمیت دارد اصرار دو طرف برای ترمیم مناسبات است.

در این میان رسانه‌های عربی گزارش می‌دهند که حماس برای بحث درباره استفاده از دستاوردهای نبرد شمشیر قدس و از جمله مسئله از سرگیری روابط با سوریه با ایران مشورت خواهد کرد. شیخ «نعیم قاسم» معاون دبیرکل حزب الله لبنان نیز در این زمینه اعلام کرد که تلاش‌ها برای بازگشت حماس به سمت سوریه راه‌های مهمی را طی کرده است و درگیری‌های اخیر در فلسطین و نتایج آن نشان می دهد که در مسیر احیای روابط میان حماس و سوریه هستیم.

از سوی دیگر اکنون روابط میان حماس و محور مقاومت در نقطه عطفی قرار دارد و می‌توان گفت که این جنبش در مرحله کنونی دارای یک ساختار بزرگ و قدرتمند است که علاوه بر جنبه نظامی در سطح سیاسی نیز در حال پیدا کردن جایگاه قابل قبولی در سطح منطقه و بین‌الملل می باشد. بر همین اساس حماس معتقد است که رابطه با همه اعضای محور مقاومت یک ارتباط استراتژیک به شمار می رود در واقع مهمترین نقطه اشتراک مقاومت فلسطین با محور مقاومت هدف اصلی آنها یعنی مقابله با رژیم اشغالگر صهیونیستی و در نهایت آزادسازی سرزمین‌های فلسطین است.

بنابراین رهبران حماس به این نتیجه رسیدند که برقراری روابط منسجم و مستحکم با دولت سوریه به عنوان یکی از رشته‌های مهم محور مقاومت در قالب یک برنامه استراتژیک برای نابودی پروژه‌های صهیونیستی- آمریکایی علیه فلسطین و آرمان آن ضروری است. همچنین منابع گزارش می‌دهند که اکنون مقامات حماس به اتفاق آرا خواستار از سرگیری روابط با دمشق هستند. همچنین حزب الله لبنان در حال انجام رایزنی‌هایی برای نزدیک کردن دیدگاه دمشق با حماس به عنوان دو عنصر تاثیرگذار در محور مقاومت است.

مهمترین نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که دولت سوریه از نبرد شمشیر قدس برای احیای مجدد روابط با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین و کنار گذاشتن اختلافات بهره می‌برد و دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که برای پیشبرد اهداف خود ضد دشمن مشترک به یکدیگر نیاز دارند؛ همانطور که پشتیبانی نظامی محور مقاومت از غزه از دروازه سوریه صورت می‌گیرد حماس و گردان‌های عزالدین قسام نیز در غزه به نیابت از همه اعضای محور مقاومت در برابر رژیم اشغالگر ایستاده‌اند.