احتمالاتی درباره رکود در جبهه مأرب؛ انصارالله به دنبال چیست؟

حسين افراخته/ کارشناس مسائل غرب آسیا ۱۷ خرداد, ۱۴۰۰ :: ۱۵:۵۹شناسه خبر: ۴۲۴۷۴

 

تحولات میدانی و سیاسی روزهای اخیر در یمن به حدی پیچیده و خاص شده که ناظران را در تحلیل برخی رویدادها و حوادث کمی سردرگم نموده و پرسش‌هایی را درباره چرایی این تحولات ایجاد نموده است.

اندیشکده راهبردی تبیین- یمن طی روزها و هفته‌های اخیر در عرصه میدانی و سیاسی شاهد تحولات مختلفی است. در عرصه میدانی انصارالله که با پیشروی‌های سریع عملاً شهر مأرب را در سه محور محاصره کرده و در برخی محورها مانند «الکسارا» به دو کیلومتری شهر رسیده بود، به ناگهان کل جبهه را در حالت رکود قرار داد و دیگر هیچ خبری از وضعیت میدانی مأرب مخابره نشد. این شرایط پرسشی را برای ناظران تحولات یمن ایجاد کرد که دلیل این توقف ناگهانی چیست؟ آیا روندهای سیاسی باعث رکود در نبردهای محور مأرب شده است؟ آیا توقف پیشروی انصارالله در این منطقه صرفاً به دلایل میدانی و نظامی است؟ و پرسش‌های متعدد دیگر که به نظر می‌رسد بررسی ابعاد آن‌ها حائز اهمیت باشد. نوشتار پیش رو تلاش می‌کند به این مسئله بپردازد.

سه گمانه پیرامون رکود درجبهه مأرب
در پاسخ به پرسش اساسی روزها و هفته‌های اخیر در یمن، یعنی رکود در جبهه مأرب و توقف حملات انصارالله در این محور، برخی علت را به مذاکرات ایران و عربستان در بغداد مرتبط می‌دانند که روشن است مهم‌ترین دستور کار آن پرونده یمن است. این عده از تحلیلگران بر این گمان هستند که احتمالاً انصارالله منتظر است تا مشخص شود این گفت‌وگوها چه دستاورد عینی برای یمن خواهد داشت و بر این مبنا به صورت موقت جبهه مأرب را فریز کرده است.

دسته دیگری از تحلیلگران اما معتقدند توقف نبردها در جبهه مأرب مرتبط با مذاکرات محرمانه و غیر‌اعلامی است که اخیراً یمنی‌ها با سعودی در عمان و اردن آغاز کرده‌اند. براساس این گمانه‌زنی، این امکان وجود دارد که رهبران انصارالله بر اساس یک قاعده عقلایی در زمان مذاکره جبهه‌ها را راکد کرده‌ و به انتظار نتایج و دستاورد مذاکرات با طرف مقابل نشسته باشند.

برخی دیگر نیز شرایط و محذورات میدانی را دلیل توقف موقت حملات انصارالله در جبهه مأرب می‌دانند. هم‌اکنون نیروهای انصارالله در مناطق کوهستانی حضور دارند و اگر بخواهند وارد شهر مأرب شوند، ناگزیز باید به دشت ورود کنند. این درحالی است که نیروهای انصارالله، رزمنده کوهستان هستند و نبرد دشت برای آن‌ها نبرد نفر در مقابل تانک خواهد بود و طبیعتاً برای آن‌ها محدودیت‌هایی را به دنبال خواهد داشت. از این‌رو انصارالله منتظر است تا شرایط میدان به گونه‌ای مناسب جهت تصرف شهر فراهم شود.

غافلگیری بزرگ و عملیات در عمق خاک سعودی
در راستای برخی تحولات به ناگاه انصارالله تصمیم گرفت یک جبهه جدید را ایجاد کند. اما نوک پیکان این جبهه این‌بار نه در داخل یمن که در داخل خاک سعودی بود و رزمندگان انصارالله با حمله‌ای برق‌آسا و حساب‌شده توانستند منطقه‌ای به وسعت ۱۵۰ ‌کیلومتر مربع را در استان جیزان آزاد کنند. فارغ از دستاوردهای چشمگیر در وارد نمودن تلفات به نیروی انسانی و ادوات دشمن و تصرف ده‌ها پایگاه، نوع و شکل عملیات نشان می‌داد انصارالله با اشراف کامل اطلاعاتی و بر اساس گزارش‌های دقیق از داخل صفوف دشمن اقدام به انجام این عملیات کرده است. زیرا سعودی که تمام توان و تمرکز خود را در مأرب متمرکز کرده از جبهه داخلی غافل بود و این‌گونه متحمل شکست سنگین شد.

در ارتباط با علت عملیات انصارالله در عمق خاک عربستان هم این‌گونه بیان شده که ظاهراً پالس‌هایی از سوی عربستان به یمنی‌ها داده شده مبنی بر این‌که بر خلاف وعده‌ها در مذاکرات، آن‌ها امکان ایجاد تغییر اساسی در پرونده یمن را ندارند و این اختیار از سوی آمریکایی‌ها از آن‌ها سلب شده است؛ لذا این موضوع انصارالله را واداشت تا اقدامی عملی و جدی در واکنش به آن انجام دهد. همچنین از سویی دیگر انصارالله خواست نشان دهد که هر زمان اراده کند، قادر است جبهه‌ای جدید و وسیع ایجاد نماید که خارج از تصور طرف مقابل است و همواره امکان وارد نمودن ضربات جدی بر پیکره دشمن را خواهد داشت.

شاید به همین دلیل هم بود که آخرین سفر منطقه‌ای گریفیتس به ریاض و صنعا در پایان دوره مأموریتش به عنوان نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن تا این اندازه ناکام بود و وی پس از دیدار با مقام‌های سعودی و یمنی به صراحت اعلام کرد که سرخورده و ناامید شده است.

به هرروی آن چه روشن است آمریکایی‌ها بر خلاف ژست میانجیگرانه خود به هیچ وجه تمایل ندارند جنگ یمن با شرایط فعلی به سمت پایان خود حرکت کند؛ زیرا به هیچ وجه خواهان تسلط یک نیروی ملی و قدرتمند ضدآمریکایی و ضد‌صهیونیستی در این منطقه فوق استراتژیک نیستند و در این مسیر حتی منافع همپیمان راهبردی خود یعنی سعودی را نیز قربانی کرده و خواهند کرد.


نتیجه‌گیری
در مقطع فعلی محور مقاومت به صورت عام و انصارالله به طور خاص زیر شدیدترین فشارهای دیپلماتیک از سوی طرف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار دارند و هفته‌ای نیست که هیئتی به صورت آشکار یا محرمانه بین کشورهای منطقه مانند عمان و اردن در تردد نباشد و یا همانگونه که در خبرها آمد هیئتی عمانی پیامی را برای رهبران انصارالله به صنعاء منتقل نکند. آنچه روشن است طرف مقابل همه توان خود را بسیج کرده تا بتواند یمنی‌ها را متوقف کند. البته نکته‌ای نیز در میان است و آن این‌که هرچه ائتلاف انصارالله یکدست و یکپارچه است، جبهه طرف مقابل مشتّت و چند‌پاره است و ملغمه‌ای ناهمگون از چندین جناح و بازیگر داخلی و چند کشور خارجی است. لذا در موارد مختلف شاهدیم که این تنوع منافع و بازیگران موجب به ثمر نرسیدن توافقات و یا شکست مذاکرات می‌شود.