دوره آخرالزّمان خود به چند قسمت تقسیم می‌شود که به آن خواهیم پرداخت.

آخرالزّمان و پایان تاریخ در ادیان
در کتب آسمانی، آخرالزّمان به دوران پایانی زندگی انسان گفته می شود. این واژه در تمام ادیان الهی و غیرالهی وجود دارد؛ امّا با شباهت‌ها و تفاوت‌هایی. هدف بیان این لغت در همه ادیان، بیان این مطلب است که انسان روزی به بالاترین برنامه زندگی اجتماعی و سیاسی خود خواهد رسید.

چگونگی رسیدن به این دوران، عامل جداکننده ادیان الهی و غیرالهی است. ادیان پرداخته شده توسط ذهن بشر، معتقدند انسان با جنگ‌هایی که ایجاد می‌کند، دوره آخرالزّمان را می‌سازد؛ امّا مذاهبی که منشأ الهی دارند، معتقدند که آخرالزمان نمی‌رسد؛ مگر با ظهور منجيّ جهانی.

آخرالزّمان و پایان تاریخ در اسلام
در قرآن و احادیث معتبر اسلامی، حضرت محمد(ص) به عنوان پیامبر آخرالزّمان معرّفی شده‌اند. به گفته مهدی کورانی، در کتاب «بحارالانوار» ، بیش از سی حدیث و روایت با همین مضمون آمده است.

حضرت رسول(ص) فرمودند:
«من و قیامت مانند این دو هستیم(دو انگشت سبابه و انگشت وسطی را به هم نزدیک کردند.)»
۲
آخرالزّمان در اسلام دارای دو معناست، که یکی عام است و یکی خاص:
معنای عامّ آخرالزمان، زمان بعثت پیامبر(ص) را شامل می‌شود تا قیامت؛ امّا معنای خاصّ این کلمه شامل دو بخش است:
قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) که زمین از ظلم و جور و ستم پر می‌شود، خونریزی، قتل و غارت زیاد می‌شود، بلایای طبیعی افزایش پیدا می‌کند، خشکسالی همه جا را فرامی‌گیرد و…
قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) که زمین از ظلم و جور و ستم پر می‌شود، خونریزی، قتل و غارت زیاد می‌شود، بلایای طبیعی افزایش پیدا می‌کند، خشکسالی همه جا را فرامی‌گیرد و…
پس از ظهور منجيّ که عدل و داد برقرار می‌شود، ارزش‌های انسانی دوباره برپا می‌شود، انسان و طبیعت سازگار می‌شودند، طبیعت همه داشته‌های خود را نشان می‌دهد، نیاز به خورشید از بین می‌رود و… شاید دانستن این مطلب جالب باشد که از دوره ظهور حضرت مهدی(عج) در برخی از کتاب‌ها با کلمه «آخرزمان» یادآوری می شود.

پایان تاریخ
همان‌طور که گفتیم، با اتمام «آخرالزّمان»، قیامت برپا می‌شود؛ پس دوران پس از ظهور حضرت(عج)، یعنی برپایی حکومت کریمه و رجعت معصومان(ع) هم مربوط به آخرالزّمان است که ان‌شاءالله در مقالاتی با همین مضمون، در مورد این دوران اطّلاعاتی کسب خواهیم کرد.


پی‌نوشت:
۱. البتّه گفتنی است طیّ حدیثی که از زبان مبارک امام باقر(ع) نقل شده این‌چنین برداشت می‌شود که حضرت آدم(ع) نخستین پیامبر دوره آخرالزّمان بوده‌اند… «اللخصال»، ج ۵۲، ص ۶۵۲.
۲. شیخ مفید، امالى، ص ۲۱۲.
منابع:
۱. مصاحبه علی کورانی، مجلّه موعود، خردادماه ۱۳۸۵.
۲. «دو خاتم»، نشر موعود عصر.
۳. «دائره‌المعارف جهان اسلام»، ذیل واژه آخرالزمان