سفر بارزانی که اولین سفر رسمی او به کشور قطر نیز محسوب می‌شود در شرایطی صورت می‌گیرد که در سالهای اخیر کشورهای عربی گرایشی قابل توجه برای برقرار مناسبات با اقلیم کردستان داشته‌اند به گونه‌ای که مقام‌های اقلیم سفرهای متعددی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همانند عربستان، امارات، کویت، اردن و... داشته‌اند. با این اوصاف، اکنون مساله قابل تامل این است که نچیروان بارزانی در جریان سفر به دوحه چه اهدافی را دنبال می‌کند و مقامات قطری نیز از توسعه مناسبات با اربیل چه اهدافی دارند؟
 
توسعه مناسبات دیپلماتیک؛ اربیل، نشیمن‌گاهی برای تعامل و تقابل قدرت‌های نوظهور عربی
در دسترس‌ترین و ملموس‌ترین بُعد سفر نچیروان بارزانی به دوحه در قالب توسعه مناسبات دیپلماتیک میان دو طرف قابل بازخوانی است. از یک سو، مقامات سیاسی اقلیم کردستان عراق به شدت برای احیای جایگاه اولیه خود در عراق بعد از 2003 نیازمند ایجاد کانال‌های جدید در عرصه خارجی برای برقراری روابط سیاسی هستند. از سوی دیگر، کشور قطر نیز که یک دوره از فشار کشورهای عربی به رهبری عربستان برای در انزوا قرار دادن این کشور را در سال‌های بعد از 2017 تجربه کرده، در پی آن است تا از هر ابزاری برای یافتن منفذهای جدید خارجی که عمق استراتژیک آن‌ها را در منطقه افزایش دهد بهره بگیرند. در این میان، شمال عراق به عنوان یک منطقه فدرال یکی از مناطق استراتژیکی است که می‌تواند در تقویت جایگاه سیاسی دوجه در غرب آسیا اثرگذار باشد.

در همین زمینه شاهد هستیم که در جریان سفر رسمی محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر به اقلیم کردستان در 25 مارس 2021 (5 فروردین 1400) در گفتگو با مقامات محلی این اقلیم بر عزم دوحه برای دایرکردن کنسولگری در اربیل به منظور تسهیل زمینه های اقتصادی تاکید کرده بود. گزارش‌ها نیز حاکی از آن هستند که دعوت از نچیروان بارزانی برای سفر به دوحه در جریان همین دیدارها اتفاق افتاده است. حال در جریان دیداهای اخیر نیز موضوع افتتاح کنسول‌گری به عنوان یک محور مهم از گفتگوها بوده است.

در همین زمینه مساله قابل تامل دیگر این است که در چند سال اخیر سطحی از رقابت برای یافتن حوزه نفوذ میان شیخ‌نشین‌های عربی به ویژه امارات و قطر آغاز شده است. در واقع، هر یک از ین کشورها در پی آن هستند که با افزایش سطح نفوذ سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی خود در منطقه، به عنوان قدرتی نوظهور بر معادلات تاثیرگذار باشند. این روند به ویژه بعد از می 2017 که دوحه از سوی چهار کشور عربی عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و بحرین مورد تحریم قرار گرفت، بیش از بیش تشدید شده است. در این میان، اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق که می‌تواند نقشی مهم را در معالات این کشور ایفا کند و منفذی برای اعمال نفوذ این قدرت‌ها باشد، در یک دهه گذشته از سوی کشورهای امارات و عربستان در کانون توجه قرار گرفته است. اکنون کشور قطر نیز به نظر می‌رسد برای عدم انفعال در برابر این دو رقیب منطقه‌ای سیاست حضور فعال در عراق ار منفذ اقلیم کردستان را در پیش گرفته است.
 
افزایش سطح مناسبات اقتصادی و تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری دوحه در اقلیم
در سطحی دیگر، انگیزه‌های اقتصادی دیگر محرک مهم اقلیم کردستان قطر برای توسعه مناسبات دو جانبه است. در جریان سفر اخیر بارزانی به قطر، گفتگو پیرامون فرصت های سرمایه گذاری برای شرکت‌ها و تولیدکنندگان قطری در اقلیم از سوی طرفین انجام گرفته است. در حقیقت، در یک سوی ماجرا امیر نشین قطر به وضوح نسبت به این امر آگاه است که برای یافتن یک پایگاه نفوذ پایدار در عراق، نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف عمرانی و تولیدی است. در سوی دیگر ماجرا نیز  حکومت اقلیم کردستان به دلیل وجود تنگناهای اقتصادی به شدت نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی یک کشور ثروتمند همانند قطر است.

در یک دهه گذشته، اربیل به دلیل سیاست‌های اقتصادی مصرف‌گرایانه و وجود فساد گسترده حاکمان نه تنها نتوانسته از درآمدهای نفتی گذشته برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی استفاده کند بلکه با استقراض از بانک‌ها و شرکت‌های نفتی اکنون در باتلاق بدهی خارجی و بحران اقتصادی بزرگی گرفتار شده است. این امر توانایی اربیل اجرای تعهدات خود به بغداد را در مورد واگذاری درآمدهای نفتی کاهش داده و عملا اقلیم را در بحث استقراض خارجی ناتوان کرده است. در چنین شرایطی اربیل به شدت مشتاق حضور سرمایه‌گذران قطری در استان‌های اربیل، دهوک و سلیمانیه می‌باشد اما باید توجه داشت که کردها بر خلاف سال‌های اولیه بعد از 2003 از توانایی امضای قراردادهای بزرگ تجاری، نفتی و تولیدی برخوردار نیستند و هر گونه اقدام اقتصادی آن‌ها نیازمند جلب رضایت بغداد خواهد بود.