سازمان پیمان اتلانتیک شمالی(ناتو) با «تراژدی» توصیف‌کردن حاکمیت دوباره طالبان بر افغانستان اعلام کرد که قرار است وزیران خارجه کشورهای عضو این سازمان، نشستی را درباره وضعیت افغانستان برگزار کنند.

ینس استولتنبرگ؛ دبیر کل ناتو گفت که قرار است این نشست به روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه آینده در شهر ریگا پایتخت لاتویا برگزار شود.
او افزود: «وزیران خارجه درباره‌افغانستان باهم بحث می‌کنند. ما پس از فروپاشی ناگهانی دولت و نیروهای مسلح افغانستان در ماه آگست، ارزیابی جامع از نقش ناتو را آغاز کردیم.»

وی تاکید کرد که حاکمیت دوباره طالبان برای مردم افغانستان یک تراژدی است.

نشست های پی در پی ناتو و دیگر قدرت هایی دارای نیروی نظامی در افغانستان پس از شکست شرم‌آور و خروج مفتضحانه ایشان از کشور نشان می‌دهد که آنها همچنان درگیر پیامد های پرهزینه این تراژدی هولناک هستند.

ارزیابی های کارشناسی و تحلیل‌های رسانه‌ای غرب نیز نشان می‌دهد که ماموریت ۲۰ ساله ناتو در افغانستان با شکستی تلخ مواجه شد و عواقب و عوارض این شکست می تواند تا سال ها همچنان بر مناسبات راهبردی غرب با سایر ملل جهان تاثیر بگذارد.

از این منظر آنچه به معنای واقعی کلمه تراژدی بود شکست ناتو در افغانستان بود نه پیروزی طالبان.

اشتباه بزرگی که ناتو مرتکب شد این بود که ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی طالبان در درون جامعه افغانستان را نادیده گرفت و آن گروه را به مثابه یک دشمن خارجی، غیریت سازی کرد. در ادامه و پس از ۲۰ سال حضور سنگین و همه جانبه نظامی و استخباراتی و سیاسی اما مشخص شد که شکست طالبان امکان‌پذیر نیست؛ زیرا ناتو نتوانست با لشکرکشی از هزاران کیلومتر آن سوتر، بخشی از مردم افغانستان را از صحنه تحولات سیاسی و امنیتی کشور به طور کامل حذف کند. به همین دلیل ادامه و اصرار بر اشتباه بزرگ در نهایت به شکست ناتو انجامید و فاجعه آفرید.

با این وجود، همانگونه که رهبران طالبان نیز اعتراف کرده اند، فروپاشی دولت پیشین افغانستان به نفع کشور نبود؛ زیرا نه طالبان آماده در اختیار گرفتن قدرت بودند و نه مردم افغانستان ظرفیت و آمادگی لازم برای تحمل یک فروپاشی بزرگ اقتصادی، سیاسی و امنیتی را داشتند.

چیزی که در این میان نمی توان انکار کرد این است که فروپاشی بزرگ و سقوط ناگهانی نیز در نتیجه خیانت یک عنصر دست نشانده و خودفروخته ناتو و امریکا به وقوع پیوست؛ بنابراین پیامدهای فاجعه‌بار و تراژیک این رویداد پیش از آنکه به پیروزی طالبان از مسیر نظامی مربوط شود، به خیانت ملی نابخشودنی عنصر دست‌نشانده غرب یعنی اشرف غنی احمدزی بازمی‌گردد.

عامل دیگری که  فاجعه و تراژدی را تشدید کرد و گسترش داد اقدام بی رحمانه غرب به رهبری آمریکا در منجمد کردن دارایی‌های ملی افغانستان بود؛ تصمیمی که اقتصاد متکی به کمک‌های خارجی افغانستان را که در پی فساد شرم آور دولت دست نشانده کابل و حامیان خارجی آن آماده فروپاشی و متلاشی شدن کامل بود از بنیاد برانداخت و مردم فقیر افغانستان را در معرض فقر فراگیر، گرسنگی گسترده، بیکاری بی مهار و شاید در آینده نزدیک یک فاجعه تمام عیار انسانی قرار داد.

از این منظر نیز ناتو و امریکا عامل اصلی بروز بحران، وقوع فاجعه و تولد تراژدی در افغانستان پس از سقوط محسوب می شوند؛ قدرت هایی که با تحمیل یک دموکراسی فاسد، حمایت از عناصر قانون شکن و انحصارگرایی مانند کرزی و اشرف غنی احمدزی که حتی به اراده و انتخاب آزاد مردم افغانستان نیز متعهد نبودند و با حمایت سفارت های خارجی به قدرت رسیدند و در نهایت هم از طریق تبانی پنهانی با طالبان خروج غیر مسئولانه و تصمیم به انسداد دارایی های ملی افغانستان، زمینه ساز شکل‌گیری یکی از بزرگ ترین فجایع دوران معاصر شدند و مردم مظلوم و بی پناه افغانستان را در میانه بحران های مرگبار و بی ثباتی های فاجعه بار تنها رها کردند.

اکنون اما افغانستان در مسیر بهبودی قرار دارد، مشروط به اینکه دولت جدید و حاکمان کنونی کشور اشتباه بزرگ ناتو و امریکا را تکرار نکنند. آنها نباید بخشی دیگر از مردم افغانستان را نادیده بگیرند و در ساختار سیاسی و ترکیب قدرت صرفا منافع قومی و ایدئولوژیک خود را مد نظر قرار دهند.

همانگونه که مردم افغانستان طالبان را به مثابه واقعیتی انکارناپذیر که ریشه در فرهنگ و جامعه و سیاست داخلی کشور دارند به رسمیت می شناسند، طالبان نیز باید در اقدامی مشابه، حقوق عادلانه و انسانی همه آحاد و اقشار جامعه را به ویژه در حوزه ساختار سیاسی و تشکیلات دولتی نادیده نگیرند تا به این ترتیب ثبات و پایداری حکومت کنونی را تضمین کرده و از ارتکاب اشتباهات پیشینیان به ویژه قدرت‌های استعماری و اشغالگر خارجی و پیامدهای ویرانگر و براندازنده آن در امان بمانند.

همانگونه که رهبران طالبان نیز پیوسته تاکید می‌کنند افغانستان خانه مشترک همه اقوام و مذاهب کشور است و این حقیقت انکارناپذیر باید در آیینه سیاست و قدرت نیز دیده شود.