شهباز شریف؛ نخست وزیر جدید پاکستان را بهتر بشناسید!

انتخاب “شهباز شریف” به سمت نخست وزیری پاکستان باعث شد تا ادعای عمران‌خان، نخست‌وزیر پیشین پاکستان درباره توطئه آمریکا در پاکستان و وابستگی احزاب مخالف وی به غربی‌ها آشکارتر شود. اما به عنوان یک مسئله اساسی باید در نظر داشت که تصمیمات تشکیلات امنیتی حکومت پاکستان در ریل گذاری سیاست های کلان این کشور بسیار موثر است. سازمان اطلاعات پاکستان (ISI) تحت حمایت و نفوذ انگلیس و آمریکا، سعی بر تاثیرگذاری بر تمام اوضاع و احوال منطقه دارد و همواره با ناسازگاری عده‌ای همانند عمران خان، هوشمندانه برخورد می‌کند. بنابراین ریشه مسئله در بنیان تشکیلات حکومت پاکستان است.

فساد اقتصادی، ناکارآمدی، مشکلات سیاسی و معیشتی از جمله بهانه‌هایی است که در طول سال‌های گذشته اعتراض مخالفین را برانگیخته و دولت‌های مختلف پاکستان را زمین زده است. اما این مولفه‌های کلیشه‌ای با روی کار آمدن حزب دیگری همچنان وجود دارد و تنها از دولتی به دولت دیگر منتقل می‌شود! چرا که تشکیلات حکومتی پاکستان توان حل چنین مسائلی را ندارد و گواه آن استقراض های مالی پاکستان از کشورهای عربی است.

همین وابستگی‌ها باعث شده تا کشورهای توسعه طلبی همانند امارات و عربستان سعودی نیز بتوانند پاکستان را بازیچه سیاست های منطقه‌ای خود کنند و در مراحل مختلف از امتیاز آنها بهره برداری کنند.

عمران خان در سیاست خارجی خود به ویژه در خصوص روابط با چین و روسیه هیچ گاه برخلاف چارچوب تشکیلات پاکستان عمل نکرد و مواضع او در واقع مواضع حکومت بود. آخرین اظهارات وی درباره جنگ روسیه و اوکراین، مناقشات کشمیر، طالبان و… نیز بازگو کننده سیاست بی‌طرفی این کشور در منازعات جهانی بود که با چاشنی عوام فریبانه و ملی گرایانه آمیخته شده بود. به طور کلی حرکت عمران خان با حکومت و ارتش هماهنگ بود، اما حاکمیت پاکستان به جای تقابل با خواسته های غرب، عمران خان را فدای رضایت آنها کرد.

از سویی دیگر نیاز امروز حکومت پاکستان، مقابله با گروه طالبان پاکستان است که با روی کار آمدن طالبان افغانستان، قدرت تازه‌ای گرفته‌اند. تلاش و حملات آنها برای ریشه کن کردن دولت پاکستان و تجزیه این کشور است و این بزرگترین تهدید برای حاکمیت پاکستان است. در چنین شرایطی روی کار آمدن شخصیتی همانند شهباز شریف می‌تواند حلقه ارتباطی با غرب و عربستان سعودی را تقویت کند و پاکستان را از روند عمران خان دور کند.

شهباز شریف پیش از آن که یک سیاستمدار معروف در پاکستان باشد، یک مهره مطلوب برای دموکرات‌های آمریکا و عربستان است. شهباز در سه دوره ۱۹۹۳، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۳ میلادی به سمت وزیر ارشد ایالت پنجاب (دومین ایالت بزرگ پاکستان) انتخاب شده است. وی در زمان کودتای ژنرال پرویز مشرف به همراه برادرش نواز شریف، زندانی شد و پس از آن به عربستان تبعید گردید. اما در نهایت در سال ۲۰۰۷ میلادی به پاکستان بازگشت.

او در انتخابات سراسری ۲۰۱۸ میلادی به عنوان نماینده حزب مسلم لیگ شاخه نواز به مجلس راه یافت و پس از مدت کوتاهی توانست اجماع احزاب مخالف را کسب کند و به رهبر اپوزیسیون پاکستان تبدیل شود.

شهباز شریف در اظهارات خود پس از کسب سمت نخست وزیری، از تعامل و روابط با چین و کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی، ایران و… استقبال کرده و خواستار ترمیم روابط با آمریکا و کشورهای اروپایی شده است.

در مجموع از این مواضع شریف و روند تحولات فعلی پاکستان چنین برمی‌آید که شهباز شریف در این فرصت کوتاه (یعنی تا موعد انتخابات سراسری بعدی پاکستان در ماه آگوست ۲۰۲۳ میلادی) بیشتر به تحکیم جبهه خود در مجلس و تطبیق سیاست‌های دولت خود با تشکیلات نظامی و امنیتی پاکستان خواهد پرداخت و تا حل مشکلات اساسی پاکستان و شعارهایی همانند رفع مشکلات اقتصادی و…. همچنان لقلقه‌ی محافل سیاسی باقی خواهد ماند.