اسلام تايمز - سفر کوتاه اما مهم بشار اسد به ایران چه پیام‌هایی دارد؟

سفر کوتاه اما مهم بشار اسد به ایران چه پیام‌هایی دارد؟

اسلام تایمز: سفر بشار اسد،رئیس‌جمهور سوریه به ایران و دیدار با مقامات ارشد در تهران در میان تحلیلگران و رسانه‌های خارجی بازتاب گسترده‌ای داشت. در این میان مورا، مسئول ایران در اتحادیه اروپا و امیر قطر نیز راهی ایران خواهند شد. رفت‌وآمد متعدد مقامات خارجی به ایران در هفته‌های اخیر گویای یک تحول بزرگ در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و همچنین تغییرات عمده در نظم جهانی است. رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیرا اعلام کرده‌اند که با توجه به تحولات در عرصه جهانی، نظم نوین جهانی آغاز شده است.

بر اساس نظمی که بعد از جنگ جهانی دوم بر عرصه روابط بین‌الملل حاکم شد، جهان وارد عصر دوقطبی شد و دو قطب شوروی و آمریکا محور اصلی جهان جدید بودند. بلوک‌های قدرت حول این محورها تشکیل شد و اغلب تحولات جهانی نیز باقدرت این دو بلوک مدیریت می‌شد. تنها رویدادی که خارج از چنین نظمی به وقوع پیوست، انقلاب اسلامی در ایران بود که گفتمان جدیدی وارد فضای بین‌الملل کرد و به‌مرور این اتفاق بزرگ در جهان، معادلات جدیدی را نیز رقم بخشید. در ابتدای دهه ۹۰ میلادی، همان‌گونه که امام خمینی پیش‌بینی کرده بودند و به مقامات شوروی هشدار دادند، بلوک شرق فروپاشید و دنیا از این تاریخ به بعد نظم جدیدی را به خود دید. نظمی که در آن آمریکا تنها ابرقدرتی بود که تمامی مؤلفه‌های پنج‌گانه قدرت را در اختیار داشت و به‌عنوان هژمون در تمامی تحولات بین‌المللی برای خود حق مداخله و تأثیرگذاری می‌دید. بسیاری از فرآیندها و سازمان‌های بین‌المللی براساس منافع غرب و آمریکا تصمیم‌گیری می‌کردند و آن را نظم سلسله مراتبی منعطف در سیاست بین‌الملل می‌نامیدند.

بااین‌حال به‌مرور شاهد افول قدرت آمریکا و ظهور قدرت‌های جدید در نظام بین‌الملل بودیم. قدرت‌هایی که ازلحاظ اقتصادی، آمریکا را به چالش کشیدند و واشنگتن در قرن بیست و یکم براساس پیش‌بینی‌ها از محوریت نظام بین‌الملل خارج خواهد شد و به یک بازیگر معمولی تبدیل می‌شود. این روند بیش از دو دهه است که ادامه داشته و در دهه سوم قرن بیست و یکم، نظام بین‌الملل با تحولات عمده‌ای روبه‌رو شده که تمام آن‌ها هیمنه آمریکا را به چالش اساسی کشیده و توانسته این کشور را وادار به عقب‌نشینی و تجدیدنظر درزمینه یک‌جانبه‌گرایی کند. جنگ در اوکراین، مهم‌ترین و عمده‌ترین تحولی است که در دهه سوم قرن بیست و یکم روی‌داده و به ترازویی تبدیل‌شده تا وزنه قدرت‌های جهانی را بسنجد. این جنگ در ادامه تمامی تحولاتی است که دو دهه است در غرب آسیا روی داده است.

ایران کجای داستان است؟
انقلاب اسلامی و شکل‌گیری جمهوری اسلامی، یک بازیگر چندوجهی را با گفتمان جدید یعنی مقاومت در برابر نظم جهانی وارد عرصه سیاست بین‌الملل کرد. بازیگری که ۵۰ سال قبل دو قطب جهانی را مورد بازخواست قرار داد و هیمنه آن‌ها را به چالش کشید. با فروپاشی شوروی، آمریکا در برابر چنین گفتمانی قرار گرفت. چراکه انقلاب اسلامی نه در محدوده ایران بلکه در منطقه و جهان ملت‌ها را وادار به تجدیدنظر در روندهای داخلی و بین‌المللی کرد. تحولات عرصه بین‌المللی نشان می‌دهد که ایران در جهان کنونی به‌عنوان یک بازیگر قدرتمند روبه ظهور در نظر گرفته می‌شود. تأثیرگذاری در منطقه غرب آسیا و تحولات منطقه‌ای، ائتلافی را با محوریت ایران شکل داده به نام محور مقاومت. هیچ تحولی در منطقه غرب آسیا و حتی فرامنطقه‌ای بدون حضور محور مقاومت امکان‌پذیر نیست. سرعت گرفتن نظم جدید بین‌المللی که پس از جنگ اوکراین شتاب گرفته، نقش بازیگران عمده را برجسته‌تر ساخته است.

تهران در دولت جدید با تغییرات در اولویت‌های سیاست خارجی توانست به‌سرعت خود را با محیط نوین بین‌المللی وفق دهد و به محور اصلی نظم‌بخشی در منطقه تبدیل شود. برخی از بازیگران ازجمله ترکیه، عربستان و حتی رژیم صهیونیستی سعی دارند و داشتند تا با ایجاد ائتلاف‌های علنی و غیرعلنی، مداخله دادن بازیگران خارج از منطقه، شروع درگیری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های رسانه‌ای، اقتصادی و نظامی محوریت تغییرات در منطقه غرب آسیا را به سمت خود سوق دهند ولی محدودیت‌های محیطی و جغرافیایی، نداشتن ظرفیت‌های بالقوه قدرت ازجمله ثبات سیاسی، استقلال در تصمیم‌گیری، وابستگی به غرب و عدم همراهی ملت‌ها تأثیرگذاری آن‌ها را به‌شدت کاهش داد و برای حضور مؤثر در نظم جدید جهانی هیچ چاره‌ای جز قرار گرفتن در مسیر ایران نداشته و ندارند.

البته تکلیف رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک رژیم نامشروع و غاصب روشن است و سرنوشت آن را ملت‌های منطقه در آینده‌ای نزدیک با محوریت محور مقاومت رقم خواهند زد و نباید آن را در آینده منطقه در قالب نظم جدید لحاظ کرد ولی اسرائیل تمام تلاش خود را به کار بسته تا با مقابله با طرح ایران زمینه بقای خود را فراهم سازد که در بلندمدت امکان‌پذیر نیست. حضور بشار اسد در ایران و دیدار راهبردی با مقامات ایرانی بسترساز عینیت بخشی به نظم جدید در منطقه و جهان است و دولت‌ها و کشورهای دیگر نیز به‌مرور در حال ورود به این نظم به رهبری ایران در منطقه هستند.