۰
شنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۰ ساعت ۱۵:۵۷
نور المالكي خود را از مداخله در امور داخلي سوريه كنار كشيد و گفت: "ما با خواسته‌هاي ملت سوريه و ديگر ملت‌ها مخالف نيستيم، ولي حق ندارم از رئيس جمهوري (بشار اسد) بخواهم كه كناره گيري كند"؛ وي ادامه داد: "عراق هم مرز با سوريه است؛ و مهم براي من منافع عراق است."
دولت امريكا سعي مي‌کند جبهه گسترده‌اي از دولت‌هاي عربي در مقابل سوريه تشكيل دهد. اتحاديه عرب تا كنون به نحوي در بحران سوريه رفتار كرده كه با خواسته‌هاي امريكا و غرب هم سو بوده است.
برخي اعضاي اين اتحاديه نيز قبلا موضوع مداخله خارجي و حمله نظامي به سوريه را همگام با امريكا، فرانسه و تركيه مطرح كرده‌اند. مشكلات موجود بر سر راه اين نوع مداخله و عقب نشيني موقت غرب از اين طرح، موجب شده تا اتحاديه عرب هنوز درباره اين موضوع تصميمي نگرفته باشد.
اتحاديه عرب، همچون امريكا و اتحاديه اروپا، تحريم‌هايي سياسي و اقتصادي را عليه سوريه تصويب كرده است؛ ولي كشورهاي عرب همسايه سوريه، مانند اردن، عراق و لبنان، نمي‌توانند با اين تحريم‌ها همراه شوند. اين سه كشور نگرانند وخامت اوضاع در سوريه بر امنيت ملي آن‌ها تأثير مستقيم بگذارد.
دولت عراق مي‌گويد، گروه‌هاي مسلح مخالف به تدريج جذب فرايند سياسي مي‌شوند و سلاح خود را به زمين مي‌گذارند. مذاكراتي هم با آن‌ها در اردن، لبنان و تركيه انجام شده است، با خروج امريكايي‌ها از عراق ديگر هر كسي سلاح به دست بگيرد، در مقابل ملت عراق ايستاده است.
گروه‌هاي مسلحي كه به سربازان امريكايي، عراقي و مردم عادي با انگيزه‌هاي مختلف حمله مي‌كردند، و هنوز هم فعال‌اند و در ايام عاشورا تعدادي از شيعيان را كشتند، عقايد مختلفي دارند؛ برخي از آن‌ها باقي‌مانده بعثي‌ها در عراق هستند و پاره‌اي سلفي كه تعدادي از آن‌ها با القاعده از در اتحاد در آمده بودند. القاعده در عراق تضعيف شده است. بعثي‌ها و سلفي‌ها هم يكي از حاميان اصلي خود، يعني سوريه، را از دست داده‌اند. سعودي، امارات و قطر نيز از سلفي‌ها حمايت مي‌كردند تا اوضاع عراق به هم بريزد و دولت نتواند امنيت را برقرار كند.
سوريه تا قبل از بحران اخير از گروه‌هاي مخالف عراقي، تحت عنوان مقاومت، حمايت مي‌كرد تا جايي كه دولت عراق چند بار به صراحت دمشق را متهم به حمايت از خرابكاران و بمب‌گذاران كرد و كار به فراخواندن سفير هم كشيده شد. اينك كه ورق برگشته، سوريه نيازمند همكاري با عراق است. بغداد در چند ماه اخير از دولت سوريه حمايت کرده است. منابع رسانه‌اي مي‌گويند كه اين حمايت فقط سياسي نيست، بلكه حوزه مالي، اقتصادي و نفتي را هم در بر مي گيرد.
اتحاديه عرب دولت سوريه را تحريم اقتصادي كرده است. عراق نمي‌خواهد به اين تحريم‌ها بپيوندد؛ در عين حال، نمي‌تواند مخالف با ميل عمومي دولت‌هاي عرب ظاهر شود. مهم‌تر اين‌كه قرار است اجلاس سران عرب در مارس آينده در بغداد برگزار شود.
پيش تر پاره‌اي از دولت‌هاي عربي گفته بودند حاضر نيستند به كشوري بروند كه تحت اشغال است. با خروج ارتش امريكا تا آخر دسامبر، اين بهانه از بين مي‌رود. تعدادي ديگر ناامني را بهانه مي‌كنند و مي‌گويند رهبران‌شان، در صورت سفر به بغداد، تأمين جاني ندارند. دولت عراق مي‌گويد كه امنيت بيشتر شده است و گروه‌هاي مسلح مخالف هم سلاح خود را تحويل مي‌دهند. عراق براي جلب نظر سعودي و ديگر دولت‌هاي مخالف سوريه به شركت در اجلاس سران عرب ناچار است موضعي ميانه اتخاذ کند و حتي وارد ميانجيگري ميان اتحاديه عرب و سوريه شود.
علي الموسوي مشاور نخست وزير عراق گفته است، دولت وي از اپوزيسيون سوريه خواسته است به بغداد سفر كند و گروه‌هاي مخالف بشار اسد نيز با اين ميانجيگري موافقت كرده‌اند.
با اين حال، هنوز قطعي نيست كه نشست سران عرب در بغداد برگزار شود و يا همه رهبران دولت‌ها در آن شركت كنند. برگزار نشدن يا شركت نكردن عده‌اي از سران عرب در اين نشست به معناي شكست سياسي براي دولت مالكي است.
نگراني عراق فقط به اجلاس سران عرب محدود نمي‌شود، نگراني مهم‌تر اين است كه بحراني‌تر شدن وضعيت سوريه ممكن است اوضاع امنيتي عراق را هم وخيم كند. صرف اين كه رژيم سوريه سقوط كند و سلفي‌ها تحت هر عنواني در سوريه به قدرت نزديك شوند، به اين معنا خواهد بود كه آن‌ها به ياري هم‌فكران خود عراق مي‌شتابند؛ نه تنها مرز را باز مي‌گذارند، بلكه كمك به سلفي‌هاي تندرو را وظيفه خود مي‌دانند.
اين امر موجب بر هم خوردن امنيت عراق مي‌شود. جنگ داخلي و فرقه‌اي در سوريه بدون شك به سرزمين‌هاي مشابه، همچون لبنان و اردن و حتي تركيه، كشيده خواهد شد. اقليت علوي در تركيه با رفتار دولت آنكارا در بحران سوريه موافق نيست. به نظر مي‌رسد كه پديدار شدن مشكلات احتمالي در مرحله مداخله خارجي و امكان بروز جنگ داخلي در سوريه و سرايت آن به ديگر كشورهاي منطقه موجب شده است كه برخي دولت‌ها ترمز دستي را بكشند و محتاطانه‌تر عمل كنند.
در حالي كه برخي از منابع غربي به كودتاي نظامي در سوريه به عنوان بهترين راه براي جلوگيري از جنگ داخلي فكر مي‌كنند، دبير كل اتحاديه عرب مي‌گويد كه تكرار الگوي ليبي در سوريه امكان پذير نيست و احتمال تكرار الگوي يمن بايد در نظر گرفته شود، يعني توافق ميان دولت و مخالفان براي انتقال تدريجي قدرت.
نگاه فرقه‌اي و مذهبي به تغييرات در منطقه روز افزون است. زماني كه جرج بوش به عراق حمله كرد، سعودي‌ها به امريكايي‌ها گفتند كه عراق به دست شيعيان افتاده و بهتر است رژيم سوريه عوض شود و حكومت دست سني‌ها بيفتد تا توازن برقرار شود. همين گفتمان را القاعده و بيشتر گروه‌هاي سلفي سرمشق خود قرار دادند و عراق تا حد جنگ مذهبي داخلي پيش رفت.
--------------------------------------------
نويسنده: محي الدين ساجدي
دولت امريكا سعي مي‌کند جبهه گسترده‌اي از دولت‌هاي عربي در مقابل سوريه تشكيل دهد. اتحاديه عرب تا كنون به نحوي در بحران سوريه رفتار كرده كه با خواسته‌هاي امريكا و غرب هم سو بوده است.
برخي اعضاي اين اتحاديه نيز قبلا موضوع مداخله خارجي و حمله نظامي به سوريه را همگام با امريكا، فرانسه و تركيه مطرح كرده‌اند. مشكلات موجود بر سر راه اين نوع مداخله و عقب نشيني موقت غرب از اين طرح، موجب شده تا اتحاديه عرب هنوز درباره اين موضوع تصميمي نگرفته باشد.
اتحاديه عرب، همچون امريكا و اتحاديه اروپا، تحريم‌هايي سياسي و اقتصادي را عليه سوريه تصويب كرده است؛ ولي كشورهاي عرب همسايه سوريه، مانند اردن، عراق و لبنان، نمي‌توانند با اين تحريم‌ها همراه شوند. اين سه كشور نگرانند وخامت اوضاع در سوريه بر امنيت ملي آن‌ها تأثير مستقيم بگذارد.
دولت عراق مي‌گويد، گروه‌هاي مسلح مخالف به تدريج جذب فرايند سياسي مي‌شوند و سلاح خود را به زمين مي‌گذارند. مذاكراتي هم با آن‌ها در اردن، لبنان و تركيه انجام شده است، با خروج امريكايي‌ها از عراق ديگر هر كسي سلاح به دست بگيرد، در مقابل ملت عراق ايستاده است.
گروه‌هاي مسلحي كه به سربازان امريكايي، عراقي و مردم عادي با انگيزه‌هاي مختلف حمله مي‌كردند، و هنوز هم فعال‌اند و در ايام عاشورا تعدادي از شيعيان را كشتند، عقايد مختلفي دارند؛ برخي از آن‌ها باقي‌مانده بعثي‌ها در عراق هستند و پاره‌اي سلفي كه تعدادي از آن‌ها با القاعده از در اتحاد در آمده بودند. القاعده در عراق تضعيف شده است. بعثي‌ها و سلفي‌ها هم يكي از حاميان اصلي خود، يعني سوريه، را از دست داده‌اند. سعودي، امارات و قطر نيز از سلفي‌ها حمايت مي‌كردند تا اوضاع عراق به هم بريزد و دولت نتواند امنيت را برقرار كند.
سوريه تا قبل از بحران اخير از گروه‌هاي مخالف عراقي، تحت عنوان مقاومت، حمايت مي‌كرد تا جايي كه دولت عراق چند بار به صراحت دمشق را متهم به حمايت از خرابكاران و بمب‌گذاران كرد و كار به فراخواندن سفير هم كشيده شد. اينك كه ورق برگشته، سوريه نيازمند همكاري با عراق است. بغداد در چند ماه اخير از دولت سوريه حمايت کرده است. منابع رسانه‌اي مي‌گويند كه اين حمايت فقط سياسي نيست، بلكه حوزه مالي، اقتصادي و نفتي را هم در بر مي گيرد.
اتحاديه عرب دولت سوريه را تحريم اقتصادي كرده است. عراق نمي‌خواهد به اين تحريم‌ها بپيوندد؛ در عين حال، نمي‌تواند مخالف با ميل عمومي دولت‌هاي عرب ظاهر شود. مهم‌تر اين‌كه قرار است اجلاس سران عرب در مارس آينده در بغداد برگزار شود.
پيش تر پاره‌اي از دولت‌هاي عربي گفته بودند حاضر نيستند به كشوري بروند كه تحت اشغال است. با خروج ارتش امريكا تا آخر دسامبر، اين بهانه از بين مي‌رود. تعدادي ديگر ناامني را بهانه مي‌كنند و مي‌گويند رهبران‌شان، در صورت سفر به بغداد، تأمين جاني ندارند. دولت عراق مي‌گويد كه امنيت بيشتر شده است و گروه‌هاي مسلح مخالف هم سلاح خود را تحويل مي‌دهند. عراق براي جلب نظر سعودي و ديگر دولت‌هاي مخالف سوريه به شركت در اجلاس سران عرب ناچار است موضعي ميانه اتخاذ کند و حتي وارد ميانجيگري ميان اتحاديه عرب و سوريه شود.
علي الموسوي مشاور نخست وزير عراق گفته است، دولت وي از اپوزيسيون سوريه خواسته است به بغداد سفر كند و گروه‌هاي مخالف بشار اسد نيز با اين ميانجيگري موافقت كرده‌اند.
با اين حال، هنوز قطعي نيست كه نشست سران عرب در بغداد برگزار شود و يا همه رهبران دولت‌ها در آن شركت كنند. برگزار نشدن يا شركت نكردن عده‌اي از سران عرب در اين نشست به معناي شكست سياسي براي دولت مالكي است.
نگراني عراق فقط به اجلاس سران عرب محدود نمي‌شود، نگراني مهم‌تر اين است كه بحراني‌تر شدن وضعيت سوريه ممكن است اوضاع امنيتي عراق را هم وخيم كند. صرف اين كه رژيم سوريه سقوط كند و سلفي‌ها تحت هر عنواني در سوريه به قدرت نزديك شوند، به اين معنا خواهد بود كه آن‌ها به ياري هم‌فكران خود عراق مي‌شتابند؛ نه تنها مرز را باز مي‌گذارند، بلكه كمك به سلفي‌هاي تندرو را وظيفه خود مي‌دانند.
اين امر موجب بر هم خوردن امنيت عراق مي‌شود. جنگ داخلي و فرقه‌اي در سوريه بدون شك به سرزمين‌هاي مشابه، همچون لبنان و اردن و حتي تركيه، كشيده خواهد شد. اقليت علوي در تركيه با رفتار دولت آنكارا در بحران سوريه موافق نيست. به نظر مي‌رسد كه پديدار شدن مشكلات احتمالي در مرحله مداخله خارجي و امكان بروز جنگ داخلي در سوريه و سرايت آن به ديگر كشورهاي منطقه موجب شده است كه برخي دولت‌ها ترمز دستي را بكشند و محتاطانه‌تر عمل كنند.
در حالي كه برخي از منابع غربي به كودتاي نظامي در سوريه به عنوان بهترين راه براي جلوگيري از جنگ داخلي فكر مي‌كنند، دبير كل اتحاديه عرب مي‌گويد كه تكرار الگوي ليبي در سوريه امكان پذير نيست و احتمال تكرار الگوي يمن بايد در نظر گرفته شود، يعني توافق ميان دولت و مخالفان براي انتقال تدريجي قدرت.
نگاه فرقه‌اي و مذهبي به تغييرات در منطقه روز افزون است. زماني كه جرج بوش به عراق حمله كرد، سعودي‌ها به امريكايي‌ها گفتند كه عراق به دست شيعيان افتاده و بهتر است رژيم سوريه عوض شود و حكومت دست سني‌ها بيفتد تا توازن برقرار شود. همين گفتمان را القاعده و بيشتر گروه‌هاي سلفي سرمشق خود قرار دادند و عراق تا حد جنگ مذهبي داخلي پيش رفت.
--------------------------------------------
نويسنده: محي الدين ساجدي
مرجع : سايت خبری پرس تي وي
کد مطلب : ۱۲۲۹۵۴
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
