سرنگونی سوریه و فشار بر ایران شکست خورد

منابع لبنانی نزدیک به سران ایران، سوریه و همچنین نوری الماکی نخست‌وزیر عراق می‌گویند که پس از ناکام ماندن همه تلاش‌ها برای سرنگون کردن نظام سوریه و تشدید فشار بر ایران و عراق، منطقه وارد مرحله‌ای جدید شده است.

این منابع به روزنامه السفیر لبنان گفتند که پس از برگزاری نشست سران عرب در بغداد، [و ریاست بغداد بر اتحادیه عرب] اکنون گزینه حل و فصل سیاسی برای سوریه بر سایر گزینه‌ها پیشی گرفته است. این منابع معتقدند که پس از درگیری سرنوشت‌ساز در باباعمرو شهر حمص [در حدود دو ماه گذشته] اکنون «دیگر راهی نیست مگر روی آوردن به منطق گفت‌وگو میان نظام سوریه و نیروهای معارض بخصوص اینکه اهدافی مانند ساقط کردن نظام سوریه یا گزینه‌هایی مانند دخالت نظامی جملگی شکست خورد». این منابع همه جریان‌های لبنانی، عربی، اسلامی و بین‌المللی را به تلاش بر همین اساس فرا خواندند تا انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در می و آمریکا در اواخر پاییز آینده به پایان برسد.

السفیر در این گزارش با عنوان «دومینو مسائل منطقه از تهران و بیروت تا بغداد و دمشق؛ منطقه وارد دوره حل و فصل مسائل شد... نگرانی‌ها از امنیت منطقه همچنان پابرجاست» تشریح کرد که به گفته منابع مطلع و اطلاعات موجود، نظام سوریه، «موفق شد اوضاع خود را سامان بدهد و از بن بست خارج شود اما این موضوع بدین معنا نیست که درگیری فرسایشی با برخی جریان‌ها بخصوص عربستان و قطر که تلاش می‌کنند آشکارا از معارضان خارج‌نشین حمایت مالی و تسلیحاتی کنند پایان یافته است. اما این تلاش هم موفق نخواهد شد هر چند که ممکن است در برخی مناطق سوری شاهد عملیات‌های ضدامنیتی و انفجارهایی باشیم اما باید توجه داشت که این اقدامات معارضان را نتنها تقویت نمی‌کند بلکه سبب تضعیف بیشتر آن هم می‌شود. برای همین، معارضان بخصوص معارضان داخل راهی ندارند جز اینکه به مذاکرات سیاسی تحت شروط نظام سوریه تن دهند زیرا شرایط بین‌المللی، عربی و داخلی سوریه اجازه سقوط نظام را نمی‌دهد.

ایران پس از انتخابات پارلمانی خود قدرتمندتر شد

السفیر افزود: اما در خصوص ایران، منابعی توانستند با حسین امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران که هفته گذشته به لبنان آمد، دیدار کنند، گفتند که نظام ایران پس از انتخابات پارلمانی اخیر قدرتمندتر شد زیرا نقش رهبر ایران آقای سید علی خامنه‌ای تقویت و از سویی دیگر گزینه نظامی اسرائیل-آمریکا علیه ایران بعید [اعلام] شد اما در خصوص تحریم‌ها، با وجودی که ممکن است بر وضع اقتصادی داخلی ایران تاثیر بگذارد، ایران، قادر است آن را پشت سر بگذارد بخصوص اینکه سال‌هاست تحت تحریم قرار دارد (از انقلاب 1979 تاکنون) و موفق شده از آن عبور کند و چگونه ممکن است امروز که مناسبات اقتصادی و سیاسی قدرتمندی با کشورهای متعدد بخصوص کشورهای عضو بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) و همچنین ترکیه، عراق، پاکستان، افغانستان و برخی کشورهای آسیای میانه دارد نتواند تحریم را پشت سر بگذارد چرا که این روابط ایران را بر رویارویی با هر تلاشی برای حصر اقتصادی یا سیاسی او، توانا می‌کند.

این روزنامه لبنانی افزود: این منابع پیش‌بینی کردند که مذاکرات هسته‌ای در 13 آوریل فرصتی جدید برای بازگشت به راهکارهای سیاسی با آمریکا و کشورهای اروپایی باشد. برای همین هرگونه حساب باز کردن روی گزینه نظامی علیه ایران نابجاست چرا که در مرحله آینده اوضاع، به سوی راهکارهای سیاسی می‌رود. این منابع همچنین گفتند که احساس حاکم بر بیشتر پایتخت‌های منطقه این است که هر توافقی ممکن است حاصل شود که بر موضوعات متعدد منطقه بخصوص موضوع سوریه تاثیر بگذارد.

عراق پس از اجلاس سران عرب بحران سیاسی داخلی را پشت سر گذاشت

در حوزه عراق، منابع مطلع اعلام می‌کنند که عراق پس از اجلاس سران عرب در بغداد، با قدرت بیشتری ظاهر شده و بحران سیاسی داخلی را پشت سر گذاشته و جریان وابسته به ایاد علاوی نخست وزیر اسبق، ضعیف و پراکنده شده و طارق الهاشمی که به قطر پناهنده سیاسی شده است دیگر قادر نیست از لحاظ سیاسی یا مردمی جلب توجه کند حتی توجه محافل وابسته به خود را و همه به کنفرانس ملی داخلی تحت سقف شروط نوری المالکی نخست وزیر می‌روند. اما فشارهای امنیتی و انفجارها در تاثیرگذاری بر وضعیت داخلی یا منع موفقیت برگزاری اجلاس سران عرب موفق نبود هر چند که برخی مواضعی اتخاذ شد که شایسته صاحبان این مواضع نبود. که البته این امر اشاره‌ای بود به موضع قطر در قبال برگزاری اجلاس سران در بغداد.

با این همه، این منابع منکر وجود مشکلاتی عراقی که با عملکرد قوی عراق و وجود فساد و کاهش خدمات ارائه شده مرتبط است، نیستند. مشکلاتی که سبب شده است آیت‌الله سیستانی هیچ یک از سیاستمداران را تا الان به حضور نپذیرد که این امر از جریان‌های عراقی می‌طلبد که توجه بیشتری به سامان دادن به اوضاعشان و بهبود عملکردشان و توجه به مشکلات مردم عراق پس از اعتراف اعراب به واقعیت سیاسی جدید عراق، اهتمامی ویژه بکنند.

در خصوص ارتباط عراق با وضعیت سوریه، این منابع از عملکرد دولت عراق در ماه‌های گذشته ابراز رضایت کردند و گفتند که به سود عراق است که بحران سوریه پایان یابد و به سوی راهکارهای سیاسی گام برداشته شود زیرا ادامه اتفاقات، پیامدهایی منفی بر وضعیت عراق خواهد داشت. برای همین هیچ یک از جریان‌های سیاسی با معارضان سوریه همسو نشدند و همه برای پایان دادن به بحران تلاش کردند که البته این گرایش، راهی است که در مرحله آتی چاره‌ای جز طی کردن آن نیست.

این منابع همچنین گفتند که طرف ایرانی، به هنگام تشویق عراق به سامان دادن به امور خود در جهان عرب و بین‌المللی پس از عقب‌نشینی آمریکا، نشانه‌هایی از تمایل خود برای برگزاری مذاکرات هسته‌ای در بغداد نشان داده است. با این کار، ترک‌ها پیام ایران را دریافت کرده‌اند. برای همین موضع ترکیه در موضوع تحریم‌ها، بارز خواهد بود و حتی در موضوع سوریه. لحن سخنان رجب طیب اردوغان در تهران کاملا با لحن احمد داود اوغلو در خصوص سوریه متفاوت بود.

حزب‌الله از نگرانی برای سوریه خارج شده است

در خصوص وضعیت حزب‌الله با توجه به تحولات جاری، این منابع اعلام کردند که حزب‌الله از نگرانی‌ که در یک سال پیش در خصوص بحران سوریه داشت، خارج شده و الان بر این اساس رفتار می‌کند که نظام سوریه مرحله دشوار را پشت سر گذاشته و وارد مرحله سیاسی جدیدی شده است. حزب‌الله درک می‌کند که موضع حمایت‌کننده‌اش از نظام سوریه، در سطح مناسباتش با برخی جریان‌های اسلامی و عرابی و بخصوص اخوان المسلمون پیامدهایی منفی خواهد داشت. و همه الان می‌دانند که چاره‌ای جز راهکار سیاسی و اصلاحات نیست و هیچ فرد عاقلی آن را رد نمی‌کند. همچنانکه در نتیجه هیچ عاقلی بازگشت به میز مذاکره نظام و معارضان را رد نمی‌کند. این منابع اشاره کردند که این اعتقاد در چندین حلقه لبنانی، عربی و اسلامی شکل گرفته است که ساقط کردن نظام سوریه چه از راه نظامی چه از راه مردم غیرممکن است و وضع سوریه کاملا با وضع مصر، تونس، یمن، لیبی و بحرین متفاوت است.

این منابع می‌افزایند که حزب‌الله و جنبش حماس اکنون در حال سامان دادن به اوضاع عرصه اسلامی لبنان و فلسطین هستند و سران حماس پس از آنکه دریافتند که برای آنان جایگزینی جز نظام دمشق نیست، تلاش می‌کنند که کانال‌های ارتباطی با نظام سوریه را حفظ کنند. اگر شرایط سابق سبب شد که برخی سران آن از دمشق به طور موقت خارج شوند، اتفاقات چندماه اخیر مجددا سبب خواهد شد که به سوریه بازگردند و مناسبات خود را با همه نیروهای مقاومت بازسازی و محکم کنند. چرا که همه دریافتند که آنچه مطلوب است، منع تلاش‌ دیگران برای اختلاف‌افکنی میان جریان‌های اسلامی سنی و شیعه است اینکه حساب باز کردن روی تغییر معادلات منطقه حسابی اشتباه است.

این منابع تاکید کردند که اولویت سران حزب‌الله در این مرحله لبنان است و تلاش برای تثبیت ثبات در همه ابعاد سیاسی، امنیتی و اجتماعی. از همین جا بود که سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله بر تعیین سقف سیاسی که مانع بی‌ثبات شدن وضع دولتی شود، مکرر تاکید کرد تا اینکه این دولت تا انتخابات بهار سال 2013 ادامه یابد.

منابع مذکور در پایان تاکید کردند که منطقه پس از اجلاس سران عرب در بغداد وارد مرحله‌ای جدید شده است... و ما به سوی روند مذاکره چه در موضوع سوریه چه در موضوع ایران در حال حرکت هستیم و همه گزینه‌های نظامی حداقل در مرحله کنونی منتفی است و همه باید حساب و کتاب خود را بر این اساس انجام بدهند و انتظار خود برای سقوط نظام سوریه یا حدوث جنگی مذهبی شیعه سنی را متوقف کنند. بنابراین هر هیئتی اروپایی که این روزها به بیروت می‌آیند به این نتیجه می‌رسند که طرح کوفی عنان راه نجاتی شد برای خروج از بن‌بستی که حساب‌وکتاب‌های سقوط نظام سوریه بدان رسیده بود.