۰
چهارشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۸ ساعت ۱۰:۱۵
خاورميانه در سالي كه روزهاي پاياني آن را مي گذرانيم چهار انتخابات مهم را تجربه كرد، انتخابات لبنان-17خرداد- انتخابات ايران- 22خرداد- انتخابات افغانستان -30مرداد- و انتخابات عراق- 16اسفند- نتايج اين چهار انتخابات در سرنوشت خاورميانه اثر مهمي دارد بر اين اساس هر طرف سعي دارد از آن تفسيري ارائه دهد كه در نهايت «برنده» ديده شود اين از آن روست كه جنبه رواني نتايج انتخاباتي از آنچه در سيستم هاي سياسي برجاي مي ماند، مهمتر تلقي مي شود.
براي اينكه از اين فضاي رواني خارج و به واقعيت نزديكتر شويم چاره اي نداريم كه به روش رياضي متوسل شويم و از نظر كمي موضوع را بررسي نمائيم البته نمي خواهيم بگوئيم همه ابعاد يك ماجرا از طريق ارزيابي كمي قابل نشان دادن است. حتماً يك حادثه ، حوادث موازي و مقارن هم دارد كه در ارزيابي بايد مورد توجه قرار بگيرند.
در انتخابات لبنان ميزان آراء بلوك مقاومت حدود 800 هزار و ميزان آراء بلوك مقابل آن حدود 600 هزار بود يعني 57 درصد در برابر 43درصد ولي ساختار سياسي لبنان و وضعيت طايفه اي به گونه اي بود كه بلوك مقاومت تنها به 54 كرسي از 120 كرسي مجلس دست پيدا كرد با اين وجود اين بلوك توانست دو خواسته كليدي خود را در دولت برآمده از مجلس جديد محقق نمايد يعني تشكيل دولت وحدت ملي و قبول ثلث ضامن (ثلث بعلاوه يك كرسي) توسط جريان اكثريت از سوي ديگر حفظ امكان مقاومت مسلحانه در برابر تهديدات رژيم صهيونيستي كه در حفظ سلاح مقاومت تبلور دارد، استراتژي كليدي مقاومت مي باشد كه در لبنان نهادينه شده است و اين حاصل اقتدار حزب الله در لبنان است.
انتخابات ايران در فضاي رقابت فشرده برگزار شد، كانديدايي كه بيش از بقيه معرف جريان منطقه اي اسلام گراست توانست ركورد انتخابات در صحنه بين المللي و داخلي كشور را بشكند. محمود احمدي نژاد كه يكي از چند چهره محبوب خاورميانه به حساب مي آيد توانست عليرغم فضاي غليظ ناشي از تبليغات ضددولتي به پيروزي چشمگير (62درصد) دست يابد. اين انتخاب در زير نگاههاي سنگين خارجي برگزار شد و براي بر هم زدن آن و يا منحرف كردن نتايج آن دست هاي فراواني در هم گره خوردند.
انتخابات افغانستان در فضايي برگزار شد كه ائتلاف هاي طايفه اي جاي ائتلاف سياسي را پر كرده بود و وضعيت امنيتي استانهاي جنوبي و شرقي افغانستان، مشاركت آنان را در پاي صندوق هاي رأي منتفي كرد بنابراين انتخابات اين كشور با عدم حضور بخش وسيعي از پشتونها عملاً به استانهاي خاص محدود شد. آمريكايي ها در اين انتخابات از اشرف الدين غني كه تابيعتي دوگانه داشت حمايت مي كردند و اين در حالي بود كه آنان عليرغم اعلام هاي اوليه نتوانستند زلمي خليل زاد - چهره افغاني الاصل و ديپلمات باسابقه آمريكا- را وارد پروسه انتخابات نمايند. اشرف الدين غني در اين انتخابات با فاصله زياد نفر چهارم شد و البته اگر 6 استان جنوبي كه مردم آن 10 سال است با آمريكايي ها در حال جنگ مي باشند هم در انتخابات شركت كرده بودند وضع كانديداي مورد حمايت آمريكا از اين هم خراب تر مي شد. سياست ايران در اين انتخابات تشويق مردم افغانستان به مشاركت حداكثري در سرنوشت خود بود اما البته همه مي دانستند كه ايران با همه طيف ها تعامل دارد و با اين وجود در بين حدود 35 كانديدا، به حامد كرزاي و عبداله عبداله گرايش بيشتري دارد.
چهارمين انتخابات در هفته هاي پاياني سال در عراق برگزار شد، نتايج انتخاباتي در عراق بسيار حائز اهميت بود چرا كه تاثير آن به 4 سال محدود نبود بلكه در عمل ساختار جوان موجود در عراق را براي هميشه نهادينه مي كند و به بسياري از بحث ها پايان مي دهد. كاملاً معلوم بود كه ايران از تثبيت نظم فعلي و سنت جاري حمايت مي كند و در نقطه مقابل آن آمريكا، سعودي، اردن، تركيه و حتي سوريه درصدد بهم زدن نظم كنوني و جاگير كردن نظم تازه در عراق هستند. حركت جمهوري اسلامي و هواداران آن در عراق روي فرمول «هر عراقي يك رأي» و «فراگرد داخلي» دور مي زد و حركت جبهه مقابل آن كه از سوي بعثي ها و ساير گروههاي بدنام حمايت مي شد از انتقال عراق از فرمول رأي به فرمول توافق سران احزاب و برمدار «تلفيق فراگرد داخلي با فراگردهاي بين المللي و منطقه اي» قرار داشت. آمريكايي ها و سعودي ها بخصوص در يك سال اخير تلاش وسيعي را به كار بستند و ميلياردها دلار هزينه كردند تا ائتلاف هاي سياسي موجود كه پايه اصلي برگزاري انتخابات هستند را فرو بپاشند و آينده عراق را در شرايط مبهم قرار دهند و در نهايت با يك ائتلاف بزرگ بين المللي و منطقه اي آينده عراق را به سمت حاكميت غيرطايفه اي و غيرمذهبي سوق دهند. حتماً شنيده ايد كه چند ساعت پس از پايان رأي گيري در عراق، باراك اوباما كه البته مي دانست كه اقوام بزرگ عراق سهم خود را در اداره عراق مديريت نموده و در يك رقابت سازنده براي اداره بهتر كشور خود شركت كرده اند و نيز مي دانست ساختار مذهبي عراق توانسته است، در مشاركت حداكثري و بهبود شرايط ايفاي نقش كنند كه اين دو به معناي ضرورت پايان يافتن مداخله خارجي در امور عراق بود، با شعبده بازي اعلام كرد كه: «در انتخابات عراق ملي گرايي بر طايفه گرايي و سكولاريزم بر حكومت مذهبي پيروز شد!»
در انتخابات عراق يك رقابت بين تلاش براي حفظ و گسترش ائتلاف ها و تلاش براي فروپاشي ائتلاف ها وجود داشت و در نهايت گرايش به ائتلاف بر گرايش به اختلاف غلبه كرد. در اين انتخابات ائتلاف دولت قانون به رهبري نوري المالكي نخست وزير بين 92 تا 96 كرسي را به خود اختصاص داد و اول شد، ائتلاف وطني عراق به رهبري مشترك حكيم، جعفري و صدر توانست نزديك به 80 كرسي را به دست آورد و دوم شود. اين دو ائتلاف با هم به حداقل 170 كرسي مجلس دست يافته و اكثريت مطلق را در اختيار دارند. اين دو ائتلاف در مجلس فعلي 138 كرسي- كمي بيش از نيمي از 275 كرسي- دارند و در مجلس آينده 170 كرسي- 7 كرسي بيش از نيمي از 325 كرسي- خواهند داشت و طبق قانون اساسي عراق مي توانند- حتي بدون رأي ديگران- دولت را تشكيل دهند- هرچند بناي شيعيان اين نيست- در اين انتخابات ائتلاف مورد حمايت آشكار آمريكا، انگليس، عربستان، اردن و... حداكثر 70 كرسي از 325 كرسي خواهد داشت. اين ائتلاف در مجلس فعلي 65 كرسي از 275 كرسي دارد يعني سهم آن از 63/23 درصد به 53/21 درصد تقليل يافته است. كردها در اين انتخابات با يك شكاف مواجه شدند و در نتيجه از سهم آنان حدود 40 كرسي به ائتلاف مشترك طالباني- بارزاني و 15 كرسي به گروه گوران رسيد و مي توان گفت كمي از اقتدار كردها در مجلس آينده كاسته شده است. اما در ارتباط با انتخابات اخير عراق چند نكته كليدي قابل اشاره است:
1- با توجه به اين كه از مجموع 325 كرسي حداقل 230 كرسي آن به اسلام گراهاي- شيعه، سني و كرد- عراق رسيده است و اين اسلام گراها غالبا با جريان كلي مقاومت در منطقه هم پيماني داشته و در نقطه مقابل اشغالگران به حساب مي آيند مي توان با قاطعيت و بدون ترديد گفت كه اسلام گراها بر تسليم طلبان و اشغالگران غلبه كرده اند.
2- در انتخابات عراق نوري مالكي بيش از 29 درصد كرسي ها را به خود اختصاص داده و حال آن كه در طول 4 سال گذشته تحت شديدترين فشارها از سوي اشغالگران و تروريست هاي مرتبط با آنان و نيز اكثر همسايگان عراق بوده است. پيروزي درخشان او نشان مي دهد مردم عراق نسبت به دخالت ديگران در امور خود حساسيت دارند و خود را براي اداره كشور خويش توانا مي بينند بنابراين يكي از مهمترين پيام هاي اين انتخابات اين است كه فشارهاي مردمي و درون حكومتي براي پايان اشغال عراق و خروج اين كشور از بند 7 منشور سازمان ملل فزوني خواهد گرفت.
3- در طول سال هاي اخير تبليغات فراواني براي ايراني جلوه دادن نوري مالكي نخست وزير، جلال طالباني رئيس جمهور، محمود المشهداني رئيس سابق مجلس و ائتلاف يكپارچه شيعيان عراق صورت گرفت. در اين ميان آمريكايي ها، بعضي از دولت هاي عربي و بعضي از احزاب ضد اسلامي عراق گمان مي كردند، «ايراني خواندن» اتهامي است كه از يك سو سبب فاصله گرفتن شخصيت هاي عراقي از ايران مي شود و از سوي ديگر سبب ريزش آراء دوستان ايران در عراق مي گردد. انتخابات اخير عراق نشان داد كه اين تبليغات نتوانسته مردم عراق را گمراه كند بر اين اساس مي توان گفت كه دولت و مجلس آينده عراق بيش از پيش بر لزوم فعال سازي همه ابعاد رابطه با ايران تاكيد خواهند كرد.
4 ، 5 ، 6 و...
سعدالله زارعي
براي اينكه از اين فضاي رواني خارج و به واقعيت نزديكتر شويم چاره اي نداريم كه به روش رياضي متوسل شويم و از نظر كمي موضوع را بررسي نمائيم البته نمي خواهيم بگوئيم همه ابعاد يك ماجرا از طريق ارزيابي كمي قابل نشان دادن است. حتماً يك حادثه ، حوادث موازي و مقارن هم دارد كه در ارزيابي بايد مورد توجه قرار بگيرند.
در انتخابات لبنان ميزان آراء بلوك مقاومت حدود 800 هزار و ميزان آراء بلوك مقابل آن حدود 600 هزار بود يعني 57 درصد در برابر 43درصد ولي ساختار سياسي لبنان و وضعيت طايفه اي به گونه اي بود كه بلوك مقاومت تنها به 54 كرسي از 120 كرسي مجلس دست پيدا كرد با اين وجود اين بلوك توانست دو خواسته كليدي خود را در دولت برآمده از مجلس جديد محقق نمايد يعني تشكيل دولت وحدت ملي و قبول ثلث ضامن (ثلث بعلاوه يك كرسي) توسط جريان اكثريت از سوي ديگر حفظ امكان مقاومت مسلحانه در برابر تهديدات رژيم صهيونيستي كه در حفظ سلاح مقاومت تبلور دارد، استراتژي كليدي مقاومت مي باشد كه در لبنان نهادينه شده است و اين حاصل اقتدار حزب الله در لبنان است.
انتخابات ايران در فضاي رقابت فشرده برگزار شد، كانديدايي كه بيش از بقيه معرف جريان منطقه اي اسلام گراست توانست ركورد انتخابات در صحنه بين المللي و داخلي كشور را بشكند. محمود احمدي نژاد كه يكي از چند چهره محبوب خاورميانه به حساب مي آيد توانست عليرغم فضاي غليظ ناشي از تبليغات ضددولتي به پيروزي چشمگير (62درصد) دست يابد. اين انتخاب در زير نگاههاي سنگين خارجي برگزار شد و براي بر هم زدن آن و يا منحرف كردن نتايج آن دست هاي فراواني در هم گره خوردند.
انتخابات افغانستان در فضايي برگزار شد كه ائتلاف هاي طايفه اي جاي ائتلاف سياسي را پر كرده بود و وضعيت امنيتي استانهاي جنوبي و شرقي افغانستان، مشاركت آنان را در پاي صندوق هاي رأي منتفي كرد بنابراين انتخابات اين كشور با عدم حضور بخش وسيعي از پشتونها عملاً به استانهاي خاص محدود شد. آمريكايي ها در اين انتخابات از اشرف الدين غني كه تابيعتي دوگانه داشت حمايت مي كردند و اين در حالي بود كه آنان عليرغم اعلام هاي اوليه نتوانستند زلمي خليل زاد - چهره افغاني الاصل و ديپلمات باسابقه آمريكا- را وارد پروسه انتخابات نمايند. اشرف الدين غني در اين انتخابات با فاصله زياد نفر چهارم شد و البته اگر 6 استان جنوبي كه مردم آن 10 سال است با آمريكايي ها در حال جنگ مي باشند هم در انتخابات شركت كرده بودند وضع كانديداي مورد حمايت آمريكا از اين هم خراب تر مي شد. سياست ايران در اين انتخابات تشويق مردم افغانستان به مشاركت حداكثري در سرنوشت خود بود اما البته همه مي دانستند كه ايران با همه طيف ها تعامل دارد و با اين وجود در بين حدود 35 كانديدا، به حامد كرزاي و عبداله عبداله گرايش بيشتري دارد.
چهارمين انتخابات در هفته هاي پاياني سال در عراق برگزار شد، نتايج انتخاباتي در عراق بسيار حائز اهميت بود چرا كه تاثير آن به 4 سال محدود نبود بلكه در عمل ساختار جوان موجود در عراق را براي هميشه نهادينه مي كند و به بسياري از بحث ها پايان مي دهد. كاملاً معلوم بود كه ايران از تثبيت نظم فعلي و سنت جاري حمايت مي كند و در نقطه مقابل آن آمريكا، سعودي، اردن، تركيه و حتي سوريه درصدد بهم زدن نظم كنوني و جاگير كردن نظم تازه در عراق هستند. حركت جمهوري اسلامي و هواداران آن در عراق روي فرمول «هر عراقي يك رأي» و «فراگرد داخلي» دور مي زد و حركت جبهه مقابل آن كه از سوي بعثي ها و ساير گروههاي بدنام حمايت مي شد از انتقال عراق از فرمول رأي به فرمول توافق سران احزاب و برمدار «تلفيق فراگرد داخلي با فراگردهاي بين المللي و منطقه اي» قرار داشت. آمريكايي ها و سعودي ها بخصوص در يك سال اخير تلاش وسيعي را به كار بستند و ميلياردها دلار هزينه كردند تا ائتلاف هاي سياسي موجود كه پايه اصلي برگزاري انتخابات هستند را فرو بپاشند و آينده عراق را در شرايط مبهم قرار دهند و در نهايت با يك ائتلاف بزرگ بين المللي و منطقه اي آينده عراق را به سمت حاكميت غيرطايفه اي و غيرمذهبي سوق دهند. حتماً شنيده ايد كه چند ساعت پس از پايان رأي گيري در عراق، باراك اوباما كه البته مي دانست كه اقوام بزرگ عراق سهم خود را در اداره عراق مديريت نموده و در يك رقابت سازنده براي اداره بهتر كشور خود شركت كرده اند و نيز مي دانست ساختار مذهبي عراق توانسته است، در مشاركت حداكثري و بهبود شرايط ايفاي نقش كنند كه اين دو به معناي ضرورت پايان يافتن مداخله خارجي در امور عراق بود، با شعبده بازي اعلام كرد كه: «در انتخابات عراق ملي گرايي بر طايفه گرايي و سكولاريزم بر حكومت مذهبي پيروز شد!»
در انتخابات عراق يك رقابت بين تلاش براي حفظ و گسترش ائتلاف ها و تلاش براي فروپاشي ائتلاف ها وجود داشت و در نهايت گرايش به ائتلاف بر گرايش به اختلاف غلبه كرد. در اين انتخابات ائتلاف دولت قانون به رهبري نوري المالكي نخست وزير بين 92 تا 96 كرسي را به خود اختصاص داد و اول شد، ائتلاف وطني عراق به رهبري مشترك حكيم، جعفري و صدر توانست نزديك به 80 كرسي را به دست آورد و دوم شود. اين دو ائتلاف با هم به حداقل 170 كرسي مجلس دست يافته و اكثريت مطلق را در اختيار دارند. اين دو ائتلاف در مجلس فعلي 138 كرسي- كمي بيش از نيمي از 275 كرسي- دارند و در مجلس آينده 170 كرسي- 7 كرسي بيش از نيمي از 325 كرسي- خواهند داشت و طبق قانون اساسي عراق مي توانند- حتي بدون رأي ديگران- دولت را تشكيل دهند- هرچند بناي شيعيان اين نيست- در اين انتخابات ائتلاف مورد حمايت آشكار آمريكا، انگليس، عربستان، اردن و... حداكثر 70 كرسي از 325 كرسي خواهد داشت. اين ائتلاف در مجلس فعلي 65 كرسي از 275 كرسي دارد يعني سهم آن از 63/23 درصد به 53/21 درصد تقليل يافته است. كردها در اين انتخابات با يك شكاف مواجه شدند و در نتيجه از سهم آنان حدود 40 كرسي به ائتلاف مشترك طالباني- بارزاني و 15 كرسي به گروه گوران رسيد و مي توان گفت كمي از اقتدار كردها در مجلس آينده كاسته شده است. اما در ارتباط با انتخابات اخير عراق چند نكته كليدي قابل اشاره است:
1- با توجه به اين كه از مجموع 325 كرسي حداقل 230 كرسي آن به اسلام گراهاي- شيعه، سني و كرد- عراق رسيده است و اين اسلام گراها غالبا با جريان كلي مقاومت در منطقه هم پيماني داشته و در نقطه مقابل اشغالگران به حساب مي آيند مي توان با قاطعيت و بدون ترديد گفت كه اسلام گراها بر تسليم طلبان و اشغالگران غلبه كرده اند.
2- در انتخابات عراق نوري مالكي بيش از 29 درصد كرسي ها را به خود اختصاص داده و حال آن كه در طول 4 سال گذشته تحت شديدترين فشارها از سوي اشغالگران و تروريست هاي مرتبط با آنان و نيز اكثر همسايگان عراق بوده است. پيروزي درخشان او نشان مي دهد مردم عراق نسبت به دخالت ديگران در امور خود حساسيت دارند و خود را براي اداره كشور خويش توانا مي بينند بنابراين يكي از مهمترين پيام هاي اين انتخابات اين است كه فشارهاي مردمي و درون حكومتي براي پايان اشغال عراق و خروج اين كشور از بند 7 منشور سازمان ملل فزوني خواهد گرفت.
3- در طول سال هاي اخير تبليغات فراواني براي ايراني جلوه دادن نوري مالكي نخست وزير، جلال طالباني رئيس جمهور، محمود المشهداني رئيس سابق مجلس و ائتلاف يكپارچه شيعيان عراق صورت گرفت. در اين ميان آمريكايي ها، بعضي از دولت هاي عربي و بعضي از احزاب ضد اسلامي عراق گمان مي كردند، «ايراني خواندن» اتهامي است كه از يك سو سبب فاصله گرفتن شخصيت هاي عراقي از ايران مي شود و از سوي ديگر سبب ريزش آراء دوستان ايران در عراق مي گردد. انتخابات اخير عراق نشان داد كه اين تبليغات نتوانسته مردم عراق را گمراه كند بر اين اساس مي توان گفت كه دولت و مجلس آينده عراق بيش از پيش بر لزوم فعال سازي همه ابعاد رابطه با ايران تاكيد خواهند كرد.
4 ، 5 ، 6 و...
سعدالله زارعي
مولف : سعدالله زارعي
مرجع : روزنامه کیهان
کد مطلب : ۲۲۱۲۸
منتخب
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
