۰
سه شنبه ۲۵ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۳۹
بررسی میدانی مبارزه با تروریسم در خاورمیانه - 4
بامداد پنجشنبه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا استراتژی خود برای حمله به داعش در عراق و سوریه را اعلام کرد و تصریح کرد که این کشور حملات هوایی هدفمند علیه مواضع داعش در عراق و سوریه را آغاز خواهد کرد.
آمریکا در حالی تصمیم به تشدید حملات علیه داعش گرفته است که دولت آمریکا از نگاه بسیاری از منتقدان داخلی و دوستان منطقه‌ای خود چون عربستان و ترکیه متهم به موضع انفعالی در قبال بحران سوریه بود و بسیاری از تحلیلگران براین نکته تاکید داشتند که آمریکا با توجه به استراتژی «محور شرق» در حال خارج شدن از خاورمیانه است اما با اعلام این استراتژی شرایط تغییر کرد.
اوباما که پس از ورود داعش به موصل حاضر به حمایت از دولت عراق نشد و نروی المالکی و ارتش این کشور را تنها گذاشت پس از دو عامل تصمیم به ورود به بحران عراق گرفت، اول نزدیک شدن داعش به اربیل و دیگری بریده شدن سر دو خبرنگار به نام‌های جیمز فولی و استیون ساتلاف.
اما ورود آمریکا در این میان براساس طرحی که کاخ سفید ارائه داده در غالب ائتلاف بین المللی علیه داعش است. براین اساس آمریکا در وهله اول با حملات هوایی خود داعش را در عراق و سوریه هدف قرار می‌دهد و در عرصه زمینی هم نیروهای ارتش و پیشمرگه در عراق و از سوی دیگر نیروهای ارتش آزاد در سوریه عرصه میدانی را برعهده خواهند داشت.
در این میان توجه به چند نکته در رابطه با این ائتلاف باید مورد توجه قرار گیرد:
1. داعش برخلاف تحلیل روزنامه نگاران غربی نتوانست ایران و آمریکا را در یک جبهه قرار دهد و بر خلاف اصل دشمنِ دشمن که می‌تواند دوستمان شود این بار دو طرف با این درک که باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنند ترجیح دادند که دست به ریسک نزنند.
ایران علاقه‌ای ندارد که به پیاده نظام آمریکا و ناتو در خاورمیانه تبدیل شود و براساس نسخه‌ای که کاخ سفید برای منطقه پیچیده در استراتژی مشکوک ائتلاف ضد داعش وارد بازی شود، از سوی دیگر آمریکا هم با این تفکر که برگرفته از نظر هنری کیسینجر وزیر خارجه اسبق این کشور است و توسط لابی‌های صهیونیست و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی تکرار شد، ترجیح داد با ایران که خطری بزرگتر برای منافع غرب در منطقه است وارد همکاری نشود چراکه در این نگاه ایران خطری ژئوپلتیک برای منافع راهبردی آمریکاست.
2. کشورهایی که تحت عنوان ائتلاف ضد داعش در جده گردهم آمدند و کشورهای غربی عضو ناتو که پشت سر آمریکا قصد عملیات در عراق و سوریه را دارند علی رغم ادعای مقامات کاخ سفید درباره حضور 40 کشور در این ائتلاف بین المللی پشت سر آمریکا خالی است. انگلیس به عنوان مهمترین متحد آمریکا در این ائتلاف نقش پررنگی نخواهد داشت، ترکیه دومین نیروی نظامی در ناتو که می‌توانست نقش اصلی را در عملیات علیه داعش را ایفا کند نیز خود را کنار کشیده و تنها حاضر است تا کمک های لجستیکی به آمریکا ارائه دهد، فرانسه هم با این که برای حضور در عملیات اعلام آمادگی کرده ولی به دلیل نداشتن پایگاه در نزدیک منطقه و همچنین عدم تمایل مردم این کشور در همراهی بی چون و چرا از آمریکا و ناتو می‌تواند مانع از حضور پررنگ و موثر این کشور در عراق شود.
کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصر، اردن و لبنان هم نمی‌توانند نقش مهمی در عملیات نظامی آمریکا علیه داعش داشته باشد، کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌توانند نقش حامی مالی عملیات و تامین کننده پایگاه‌های نظامی برای آمریکا را داشته باشند،مصر هم به دلیل مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نخواهد توانست نقش فعالی در عملیات داشته باشد؛ اردن هم به دلیل نگرانی از سلفی‌هایی که در داخل این کشور هستند همانند بحران سوریه تنها در نشست‌های دیپلماتیک می‌تواند نقش داشته باشد نه در عرصه میدانی و لبنان هم ارتش قدرتمندی ندارد که بتوان روی آن حساب ویژه باز کرد.
3. در این میان آمریکا و کشورهای عربی ائتلاف ضد داعش اعلام کرده‌اند که در سوریه نیروهای موسوم به معارضان میانه‌رو یا همان ارتش آزاد وظیفه اصلی را در عرصه میدانی برعهده دارند اما سوال اینجاست که آیا ارتش آزاد توان تقابل با داعش را دارد؟
ارتش آزاد تشکیلاتی است که با آغاز بحران سوریه با هدایت دستگاه اطلاعاتی ترکیه و حمایت مالی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از میان افسران جدا شده از ارتش سوریه تشکیل شد، علی رغم ادعاهای رسانه‌ای این نیروها نه تنها نتوانستند در مقابل ارتش سوریه به توفیقی دست پیدا کنند بلکه خودشان گرفتار درگیر‌های داخلی شدند به طوری که در حال حاضر عملا فرماندهی ندارند، همچنین تعداد زیادی از نیروهای ارتش آزاد پس از سرخوردگی یا به ارتش سوریه بازگشته‌اند یا به گروه‌های تکفیری چون جبهه النصره، جیش الاسلام و یا داعش پیوستند.
بسیاری از کمک‌های ارائه شده به نیروهای ارتش آزاد پس از شکست‌هایشان در نبرد با داعش اکنون در اختیار داعشی‌ها، جیش الاسلام و جبهه النصره قرار گرفته و در عرصه سوریه اگر بخواهیم در میان گروه‌های درگیری در جنگ داخلی براساس قدرت و موقعیت نظامی تقسیم بندی انجام دهیم ارتش آزاد بدترین و ضعیف‌ترین شرایط را دارد و حالا باید این سوال را پرسید که چگونه آمریکا برای عملیات در سوریه محاسبه کرده است؟ آیا آمریکا تحت فشار عربستان وادار شده این امتیاز را بدهد که شرط کمک به ائتلاف ضد داعش عدم حضور ایران و حمایت از مخالفان دولت سوریه برای سرنگونی بشار اسد است؟ یا اینکه آیا آمریکا با نگاهی راهبردی به بهانه مقابله با داعش در تلاش برای سرنگون کردن دولت سوریه است و تغییر ژئوپلتیک خاورمیانه است؟
3. عربستان در ائتلاف جدید تلاش دارد تا محور اصلی باشد و این نقش را بر عهده گرفته درحالی که انتظار می‌رفت ترکیه به دلیل حضور در ناتو و قدرت نظامی و همچنین هم مرز بودن با عراق و سوریه این نقش را بر عهده بگیرد، عربستان در واقع از ائتلاف علیه داعش دو هدف را دنبال می‌کند اول تضعیف نفوذ ایران در عراق و دوم سرنگون کردن دولت سوریه؛ در این استراتژی شورشیان مخالف بشار اسد در عربستان آموزش می‌بینند و تجهیز می‌شوند تا برای نبرد با داعش وارد میدان شوند و ایالات متحده هم از هوا از آنها پشتیبانی خواهد کرد. در این میان تسلیح مخالفان مساله‌ای است که با دیده تردید توسط دیپلمات‌ها به آن نگریسته می‌شود. در همین زمینه «پیتر ویتیگ» سفیر آلمان در آمریکا به نیویروک تایمز گفته است: «این ترس وجود دارد که ممکن است این سلاح‌ها به دست داعش یا سایر گروه‌های تندرو برسد یا اتحادی میان این افراد با داعش شکل بگیرد.» ویتیگ می‌افزاید: «ما واقعا مقصد نهایی این سلاح‌ها را نمی‌توانیم کنترل کنیم.»
در واقع در استراتژی جامع اوباما نکته ابهام برانگیز این است که نقش مهمی به عربستان داده شده که خودش از بانیان بحران کنونی در منطقه است. این کشور خودش از ابتدای شکل گیری القاعده و حالا داعش همواره حامی مالی و معنوی تکفیری‌ها در اقصی نقاط جهان بوده است.
4. اشتباه مرگبار آمریکا جایی خواهد بود که با نقض حریم هوایی سوریه به بهانه مبارزه با داعش تلاش خود برای مبارزه با تروریسم را به جنگی بین المللی بدل کند که شعله بحران سوریه را که حالا به آرامی درحال فروکش کردن بود را بار دیگر مشتعل می‌کند، نکته مهم این است که نبرد با یک گروه شبه نظامی که در بالاترین تخمین‌ها 30 هزار نفر نیرو خواهد داشت با درگیری با یک کشور با حامیانی چون روسیه، ایران و حزب الله متفاوت خواهد بود.
به نظر می‌رسد که هدف نهایی این نبرد سوریه باشد که پس از انقلاب‌های عربی و تغییرات در منطقه پازل اصلی ترتیبات منطقه‌ای همچنان در سوریه مجهول مانده است و واشنگتن می‌خواهد در سوریه تکلیف آینده نظام موازنه قوا خاورمیانه را مشخص کند. باید منتظر ماند و دید که آمریکا و عربستان و دیگر کشورهایی که لفظاً خود را در کنار ائتلاف قرار داده‌اند می‌توانند موفق شوند؟
آمریکا در حالی تصمیم به تشدید حملات علیه داعش گرفته است که دولت آمریکا از نگاه بسیاری از منتقدان داخلی و دوستان منطقه‌ای خود چون عربستان و ترکیه متهم به موضع انفعالی در قبال بحران سوریه بود و بسیاری از تحلیلگران براین نکته تاکید داشتند که آمریکا با توجه به استراتژی «محور شرق» در حال خارج شدن از خاورمیانه است اما با اعلام این استراتژی شرایط تغییر کرد.
اوباما که پس از ورود داعش به موصل حاضر به حمایت از دولت عراق نشد و نروی المالکی و ارتش این کشور را تنها گذاشت پس از دو عامل تصمیم به ورود به بحران عراق گرفت، اول نزدیک شدن داعش به اربیل و دیگری بریده شدن سر دو خبرنگار به نام‌های جیمز فولی و استیون ساتلاف.
اما ورود آمریکا در این میان براساس طرحی که کاخ سفید ارائه داده در غالب ائتلاف بین المللی علیه داعش است. براین اساس آمریکا در وهله اول با حملات هوایی خود داعش را در عراق و سوریه هدف قرار می‌دهد و در عرصه زمینی هم نیروهای ارتش و پیشمرگه در عراق و از سوی دیگر نیروهای ارتش آزاد در سوریه عرصه میدانی را برعهده خواهند داشت.
در این میان توجه به چند نکته در رابطه با این ائتلاف باید مورد توجه قرار گیرد:
1. داعش برخلاف تحلیل روزنامه نگاران غربی نتوانست ایران و آمریکا را در یک جبهه قرار دهد و بر خلاف اصل دشمنِ دشمن که می‌تواند دوستمان شود این بار دو طرف با این درک که باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنند ترجیح دادند که دست به ریسک نزنند.
ایران علاقه‌ای ندارد که به پیاده نظام آمریکا و ناتو در خاورمیانه تبدیل شود و براساس نسخه‌ای که کاخ سفید برای منطقه پیچیده در استراتژی مشکوک ائتلاف ضد داعش وارد بازی شود، از سوی دیگر آمریکا هم با این تفکر که برگرفته از نظر هنری کیسینجر وزیر خارجه اسبق این کشور است و توسط لابی‌های صهیونیست و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی تکرار شد، ترجیح داد با ایران که خطری بزرگتر برای منافع غرب در منطقه است وارد همکاری نشود چراکه در این نگاه ایران خطری ژئوپلتیک برای منافع راهبردی آمریکاست.
2. کشورهایی که تحت عنوان ائتلاف ضد داعش در جده گردهم آمدند و کشورهای غربی عضو ناتو که پشت سر آمریکا قصد عملیات در عراق و سوریه را دارند علی رغم ادعای مقامات کاخ سفید درباره حضور 40 کشور در این ائتلاف بین المللی پشت سر آمریکا خالی است. انگلیس به عنوان مهمترین متحد آمریکا در این ائتلاف نقش پررنگی نخواهد داشت، ترکیه دومین نیروی نظامی در ناتو که می‌توانست نقش اصلی را در عملیات علیه داعش را ایفا کند نیز خود را کنار کشیده و تنها حاضر است تا کمک های لجستیکی به آمریکا ارائه دهد، فرانسه هم با این که برای حضور در عملیات اعلام آمادگی کرده ولی به دلیل نداشتن پایگاه در نزدیک منطقه و همچنین عدم تمایل مردم این کشور در همراهی بی چون و چرا از آمریکا و ناتو می‌تواند مانع از حضور پررنگ و موثر این کشور در عراق شود.
کشورهای حاشیه خلیج فارس، مصر، اردن و لبنان هم نمی‌توانند نقش مهمی در عملیات نظامی آمریکا علیه داعش داشته باشد، کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌توانند نقش حامی مالی عملیات و تامین کننده پایگاه‌های نظامی برای آمریکا را داشته باشند،مصر هم به دلیل مشکلات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نخواهد توانست نقش فعالی در عملیات داشته باشد؛ اردن هم به دلیل نگرانی از سلفی‌هایی که در داخل این کشور هستند همانند بحران سوریه تنها در نشست‌های دیپلماتیک می‌تواند نقش داشته باشد نه در عرصه میدانی و لبنان هم ارتش قدرتمندی ندارد که بتوان روی آن حساب ویژه باز کرد.
3. در این میان آمریکا و کشورهای عربی ائتلاف ضد داعش اعلام کرده‌اند که در سوریه نیروهای موسوم به معارضان میانه‌رو یا همان ارتش آزاد وظیفه اصلی را در عرصه میدانی برعهده دارند اما سوال اینجاست که آیا ارتش آزاد توان تقابل با داعش را دارد؟
ارتش آزاد تشکیلاتی است که با آغاز بحران سوریه با هدایت دستگاه اطلاعاتی ترکیه و حمایت مالی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از میان افسران جدا شده از ارتش سوریه تشکیل شد، علی رغم ادعاهای رسانه‌ای این نیروها نه تنها نتوانستند در مقابل ارتش سوریه به توفیقی دست پیدا کنند بلکه خودشان گرفتار درگیر‌های داخلی شدند به طوری که در حال حاضر عملا فرماندهی ندارند، همچنین تعداد زیادی از نیروهای ارتش آزاد پس از سرخوردگی یا به ارتش سوریه بازگشته‌اند یا به گروه‌های تکفیری چون جبهه النصره، جیش الاسلام و یا داعش پیوستند.
بسیاری از کمک‌های ارائه شده به نیروهای ارتش آزاد پس از شکست‌هایشان در نبرد با داعش اکنون در اختیار داعشی‌ها، جیش الاسلام و جبهه النصره قرار گرفته و در عرصه سوریه اگر بخواهیم در میان گروه‌های درگیری در جنگ داخلی براساس قدرت و موقعیت نظامی تقسیم بندی انجام دهیم ارتش آزاد بدترین و ضعیف‌ترین شرایط را دارد و حالا باید این سوال را پرسید که چگونه آمریکا برای عملیات در سوریه محاسبه کرده است؟ آیا آمریکا تحت فشار عربستان وادار شده این امتیاز را بدهد که شرط کمک به ائتلاف ضد داعش عدم حضور ایران و حمایت از مخالفان دولت سوریه برای سرنگونی بشار اسد است؟ یا اینکه آیا آمریکا با نگاهی راهبردی به بهانه مقابله با داعش در تلاش برای سرنگون کردن دولت سوریه است و تغییر ژئوپلتیک خاورمیانه است؟
3. عربستان در ائتلاف جدید تلاش دارد تا محور اصلی باشد و این نقش را بر عهده گرفته درحالی که انتظار می‌رفت ترکیه به دلیل حضور در ناتو و قدرت نظامی و همچنین هم مرز بودن با عراق و سوریه این نقش را بر عهده بگیرد، عربستان در واقع از ائتلاف علیه داعش دو هدف را دنبال می‌کند اول تضعیف نفوذ ایران در عراق و دوم سرنگون کردن دولت سوریه؛ در این استراتژی شورشیان مخالف بشار اسد در عربستان آموزش می‌بینند و تجهیز می‌شوند تا برای نبرد با داعش وارد میدان شوند و ایالات متحده هم از هوا از آنها پشتیبانی خواهد کرد. در این میان تسلیح مخالفان مساله‌ای است که با دیده تردید توسط دیپلمات‌ها به آن نگریسته می‌شود. در همین زمینه «پیتر ویتیگ» سفیر آلمان در آمریکا به نیویروک تایمز گفته است: «این ترس وجود دارد که ممکن است این سلاح‌ها به دست داعش یا سایر گروه‌های تندرو برسد یا اتحادی میان این افراد با داعش شکل بگیرد.» ویتیگ می‌افزاید: «ما واقعا مقصد نهایی این سلاح‌ها را نمی‌توانیم کنترل کنیم.»
در واقع در استراتژی جامع اوباما نکته ابهام برانگیز این است که نقش مهمی به عربستان داده شده که خودش از بانیان بحران کنونی در منطقه است. این کشور خودش از ابتدای شکل گیری القاعده و حالا داعش همواره حامی مالی و معنوی تکفیری‌ها در اقصی نقاط جهان بوده است.
4. اشتباه مرگبار آمریکا جایی خواهد بود که با نقض حریم هوایی سوریه به بهانه مبارزه با داعش تلاش خود برای مبارزه با تروریسم را به جنگی بین المللی بدل کند که شعله بحران سوریه را که حالا به آرامی درحال فروکش کردن بود را بار دیگر مشتعل می‌کند، نکته مهم این است که نبرد با یک گروه شبه نظامی که در بالاترین تخمین‌ها 30 هزار نفر نیرو خواهد داشت با درگیری با یک کشور با حامیانی چون روسیه، ایران و حزب الله متفاوت خواهد بود.
به نظر می‌رسد که هدف نهایی این نبرد سوریه باشد که پس از انقلاب‌های عربی و تغییرات در منطقه پازل اصلی ترتیبات منطقه‌ای همچنان در سوریه مجهول مانده است و واشنگتن می‌خواهد در سوریه تکلیف آینده نظام موازنه قوا خاورمیانه را مشخص کند. باید منتظر ماند و دید که آمریکا و عربستان و دیگر کشورهایی که لفظاً خود را در کنار ائتلاف قرار داده‌اند می‌توانند موفق شوند؟
مرجع : خبرگزاری فارس
کد مطلب : ۴۰۹۹۴۶
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
