۰
يکشنبه ۳۰ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۲۹
اگرچه بنا بر اظهارات مسئولین مذاکره کننده ایران، فضای مذاکرات سازنده و مثبت است اما در عین حال باقی ماندن اختلافات نشان می دهد که واشنگتن و دیگر اعضای 5+1 هنوز تصمیم سخت و واقعی را برای رسیدن به توافق نهایی اتخاذ نکرده اند. این تصمیم سخت و نهایی باید در جریان مذاکرات وین 6 اتخاذ می شد اما با کارشکنی مقامات کاخ سفید چنین اتفاقی رخ نداد. البته انفعال برخی اعضای 5+1 و همراهی برخی دیگر از آنها با سیاستهای آمریکا نیز در این خصوص بی تاثیر نبود.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو هیئت مذاکره کننده هسته ای ایران، پیش از آنکه راهی مذاکرات در نیویورک شود، اظهار نموده بود که «بعید است» دو طرف در این دور از مذاکرات به نتیجه نهایی برسند. او همچنین درباره برگزاری مذاکرات در سطح وزرای خارجه هم ابراز تردید کرده بود.با این حال به نظر می رسد مذاکرات میان ایران و اعضای 5+1 در آخر هفته در سطح وزرا برگزار خواهد شد. پیش از آن نیزمقامات انقلاب اسلامی با حضور در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود که براساس توافق مقدماتی ژنو، لازم است مذاکرات ظرف یک سال تا 24 نوامبر امسال (3آذر) به نتیجه برسد و پرونده اتمی جمهوری اسلامی و مسئله تحریم های خارجی حل و فصل شود. در هر صورت نباید فراموش کرد که اوباما در برهه حساس فعلی ،که روز به روز به ضرب الاجل زمانی دوم بر سر توافقنامه ژنو نزدیک تر می شویم، ناچار به اتخاذ تصمیم سخت و اقعی است. مطابق برخی گمانه زنی ها و پیش بینی های اولیه، قرار بود طرفین تا تاریخ 29 تیرماه ( 20 ژوئیه ) یعنی پایان ضرب الاجل شش ماهه اولیه مشخص شده در توافقنانه ژنو ، به توافق نهایی هسته ای دست یابند. مذاکرات وین 6 نیز با همین هدف و به مدت 21 روز در پایتخت کشور اتریش برگزار شد اما در نهایت طرفین به "تمدید 4 ماهه مذاکرات هسته ای" رضایت دادند.عدم امضای توافق نهایی میان جمهوری اسلامی ایران و اعضای 5+1 تا پایان ضرب الاجل شش ماهه اولیه تعیین شده در توافقنامه ژنو در حالی صورت گرفت که طرفین قبلا بر لزوم رسیدن به توافق نهایی تا این تاریخ تاکید کرده بودند. حتی تا آخرین روزهای برگزاری مذاکرات هسته ای وین 6 نیز مقامات رسمی و دیپلماتهای شرکت کننده در مذاکرات اساسا سخنی از تمدید مذاکرات به میان نمی آوردنداما در نهایت با کارشکنی آمریکا مذاکرات وین به نتیجه نرسید.
هم اکنون اختلافات اساسی در رسیدن به توافق نهایی به قدرت خود باقی مانده است، حال سئوال اصلی اینجاست که چنین اختلافاتی چگونه حل و فصل می شود؟اختلافات عمده بر سر نحوه محاسبه و تعیین " نیازهای اساسی ایران" و موضوعات مترتب بر آن مانند ظرفیت غنی سازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژها و موضوعات تبعی دیگر مانند نحوه بهره برداری از فردو و نیروگاه اراک( مخصوصا در مورد آب سنگین اراک) و تحقیقات هسته ای و ....به قوت خود باقی مانده است.به نظر می رسد مذاکرات مدتهاست از حالت فنی و کارشناسی خارج شده و باید در راستای به نتیجه رسیدن آن تصمیمی سیاسی اتخاذ شود. مسئولیت اتخاذ این تصمیم واقعی و سخت بر عهده اوباماست. تا کنون مقامات وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده اند که در راستای رسیدن به توافق نهایی،ایران باید تصمیمی سخت اتخاذ کند اما صحنه مذاکرات نشان می دهد که واشنگتن و دیگر اعضای 5+1 باید این اقدام را صورت دهند.این اقدام در جریان مذاکرات وین 6 صورت نگرفت. در جریان مذاکرات وین 6، اعضای 5+1 ،مخصوصا دو کشور آمریکا و فرانسه گارد بسته و نامعقول خود را در خصوص موضوع ظرفیت غنی سازی ایران حفظ کردند. البته در این میان اختلافاتی نیز میان روسیه و دیگر اعضای 5+1 به وجود آمد که یکی از نمادهای آن، عدم حضور وزیر امور خارجه روسیه در وین در کنار دیگر وزرای امور خارجه اعضای 5+1 بود. نماینده روسیه در مذاکرات هسته ای وین 6 به صورت علنی از رفتارها و زیاده خواهی واشنگتن و پاریس در خصوص برنامه هسته ای ایران انتقاد کرده بود. در چنین شرایطی کاملا بدیهی بود که حضور جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به همراه سه وزیر اروپایی در وین نمی تواند متضمن امضای توافق نهایی میان طرفین باشد. به عبارت بهتر، اصلی ترین دستاورد حضور وزیر امور خارجه آمریکا و وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی " تمدید مذاکرات" بود نه " حل اختلافات اصلی"!
مقامات و اعضای 5+1 به خوبی می دانند که اساسا ابهامی در کلیت صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران وجود ندارد. از این رو موضوع هسته ای ایران به لحاظ فنی و حقوقی عملا حل شده است. با این حال در حوزه تصمیمات سیاسی ، غرب باید مسئولیت سالها شانتاژ دروغین و تبلغاتی خود بر سر موضوع هسته ای ایران اسلامی را بپذیرد . در این خصوص تنها راه پیش روی مقامات 5+1،به رسمیت شناختن حقوق حقه هسته ای ملت ایران است.
به نظر می رسد هنوز اصلی ترین اختلاف میان ایران و اعضای 5+1، که همان اختلاف بر سر نحوه تعیین نیازهای اساسی است، به قوت خود باقی مانده است. ظرفیت غنی سازی اورانیوم" و نحوه تعیین و محاسبه آن، اصلی ترین موضوع اختلاف میان ایران و اعضای 5+1 است. همان گونه که تاکید شد، ایالات متحده آمریکا و دیگر اعضای 5+1 در راستای حل این مسئله ناچارند تصمیمی "سیاسی" اتخاذ کنند. این تصمیم سیاسی در جریان مذاکرات وین 6 عملا اتخاذ نشد. در نقطه فعلی مذاکرات در بین کارشناسان حقوقی و فنی به اتمام رسیده و طرف ایرانی نیز استدلالات قاطعانه و محکم خود را در خصوص مقولاتی مانند تعیین نیازهای اساسی و ظرفیت غنی سازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژهای لازم برای تحقق این نیازهای اساسی ارائه کرده است. استدلال جمهوری اسلامی ایران در این خصوص کاملا مشخص است. بر همین اساس تاسیسات آب سنگین اراک و نیروگاه بوشهر از نیازهای اساسی ایران است. از سوی دیگر قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر از سوی روس ها تا سال 2021 خاتمه خواهد یافت .در چنین شرایطی تصمیم گیری بر سر تمدید یا عدم تمدید این قرار داد بر عهده خود ایران است. ممکن است در سال 2021 قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر با روسیه بنا به هر دلیلی تمدید نشود.بدیهی است که در چنین شرایطی ما باید خود توان لازم برای تامین سوخت این نیروگاه را داشته باشیم. اگرچه بنا بر اعلام منابع مختلف، فضای مذاکرات نیویورک نسبت به وین بهتر است اما تا زمانی که این مذاکرات به صورت عینی منتج به اتخاذ تصمیم واقعی از سوی غرب نشود، عملا نمی توان از آن به عنوان مذاکراتی مفید یاد کرد. همچنین اختلافات عمده دیگری نیز وجود دارد که باید در جریان مذاکرات هسته ای میان ایران و اعضای 5+1 حل و فصل شود. بر این اساس واشنگتن و تروئیکای اروپایی در صددند بازه زمانی حدودا 20 ساله و درازمدتی را برای عادی سازی پرونده هسته ای ایران تعریف کنند حال آنکه طرف ایرانی این بازه زمانی را یک رقمی می داند. در خصوص برداشتن تحریمها نیز رفع پلکانی و زمانبر تحریمها و حفظ برخی از آنها در درازمدت از اهداف طرف مقابل محسوب می شود. این در حالی است که طرف ایرانی اساسا چنین رویکردی را نپذیرفته و بر رفع سریع تحریمها تاکید دارد.با این حال برخی از تحلیلگران و کارشناسان معتقدند در صورت حل اختلاف اساسی طرفین بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم"، دو اختلاف دیگر عملا قابل حل خواهد بود. بسیاری از تحلیلگران اختلافات بر سر نحوه رفع تحریمها و نحوه عادی سازی پرونده هسته ای ایران را متغیری وابسته به حل اختلاف بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم" می دانند.
به عبارت بهتر، اصلی ترین شرط امضای توافق نهایی میان ایران و اعضای 5+1 حل اختلاف بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم" است.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو هیئت مذاکره کننده هسته ای ایران، پیش از آنکه راهی مذاکرات در نیویورک شود، اظهار نموده بود که «بعید است» دو طرف در این دور از مذاکرات به نتیجه نهایی برسند. او همچنین درباره برگزاری مذاکرات در سطح وزرای خارجه هم ابراز تردید کرده بود.با این حال به نظر می رسد مذاکرات میان ایران و اعضای 5+1 در آخر هفته در سطح وزرا برگزار خواهد شد. پیش از آن نیزمقامات انقلاب اسلامی با حضور در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرده بود که براساس توافق مقدماتی ژنو، لازم است مذاکرات ظرف یک سال تا 24 نوامبر امسال (3آذر) به نتیجه برسد و پرونده اتمی جمهوری اسلامی و مسئله تحریم های خارجی حل و فصل شود. در هر صورت نباید فراموش کرد که اوباما در برهه حساس فعلی ،که روز به روز به ضرب الاجل زمانی دوم بر سر توافقنامه ژنو نزدیک تر می شویم، ناچار به اتخاذ تصمیم سخت و اقعی است. مطابق برخی گمانه زنی ها و پیش بینی های اولیه، قرار بود طرفین تا تاریخ 29 تیرماه ( 20 ژوئیه ) یعنی پایان ضرب الاجل شش ماهه اولیه مشخص شده در توافقنانه ژنو ، به توافق نهایی هسته ای دست یابند. مذاکرات وین 6 نیز با همین هدف و به مدت 21 روز در پایتخت کشور اتریش برگزار شد اما در نهایت طرفین به "تمدید 4 ماهه مذاکرات هسته ای" رضایت دادند.عدم امضای توافق نهایی میان جمهوری اسلامی ایران و اعضای 5+1 تا پایان ضرب الاجل شش ماهه اولیه تعیین شده در توافقنامه ژنو در حالی صورت گرفت که طرفین قبلا بر لزوم رسیدن به توافق نهایی تا این تاریخ تاکید کرده بودند. حتی تا آخرین روزهای برگزاری مذاکرات هسته ای وین 6 نیز مقامات رسمی و دیپلماتهای شرکت کننده در مذاکرات اساسا سخنی از تمدید مذاکرات به میان نمی آوردنداما در نهایت با کارشکنی آمریکا مذاکرات وین به نتیجه نرسید.
هم اکنون اختلافات اساسی در رسیدن به توافق نهایی به قدرت خود باقی مانده است، حال سئوال اصلی اینجاست که چنین اختلافاتی چگونه حل و فصل می شود؟اختلافات عمده بر سر نحوه محاسبه و تعیین " نیازهای اساسی ایران" و موضوعات مترتب بر آن مانند ظرفیت غنی سازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژها و موضوعات تبعی دیگر مانند نحوه بهره برداری از فردو و نیروگاه اراک( مخصوصا در مورد آب سنگین اراک) و تحقیقات هسته ای و ....به قوت خود باقی مانده است.به نظر می رسد مذاکرات مدتهاست از حالت فنی و کارشناسی خارج شده و باید در راستای به نتیجه رسیدن آن تصمیمی سیاسی اتخاذ شود. مسئولیت اتخاذ این تصمیم واقعی و سخت بر عهده اوباماست. تا کنون مقامات وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده اند که در راستای رسیدن به توافق نهایی،ایران باید تصمیمی سخت اتخاذ کند اما صحنه مذاکرات نشان می دهد که واشنگتن و دیگر اعضای 5+1 باید این اقدام را صورت دهند.این اقدام در جریان مذاکرات وین 6 صورت نگرفت. در جریان مذاکرات وین 6، اعضای 5+1 ،مخصوصا دو کشور آمریکا و فرانسه گارد بسته و نامعقول خود را در خصوص موضوع ظرفیت غنی سازی ایران حفظ کردند. البته در این میان اختلافاتی نیز میان روسیه و دیگر اعضای 5+1 به وجود آمد که یکی از نمادهای آن، عدم حضور وزیر امور خارجه روسیه در وین در کنار دیگر وزرای امور خارجه اعضای 5+1 بود. نماینده روسیه در مذاکرات هسته ای وین 6 به صورت علنی از رفتارها و زیاده خواهی واشنگتن و پاریس در خصوص برنامه هسته ای ایران انتقاد کرده بود. در چنین شرایطی کاملا بدیهی بود که حضور جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به همراه سه وزیر اروپایی در وین نمی تواند متضمن امضای توافق نهایی میان طرفین باشد. به عبارت بهتر، اصلی ترین دستاورد حضور وزیر امور خارجه آمریکا و وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی " تمدید مذاکرات" بود نه " حل اختلافات اصلی"!
مقامات و اعضای 5+1 به خوبی می دانند که اساسا ابهامی در کلیت صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران وجود ندارد. از این رو موضوع هسته ای ایران به لحاظ فنی و حقوقی عملا حل شده است. با این حال در حوزه تصمیمات سیاسی ، غرب باید مسئولیت سالها شانتاژ دروغین و تبلغاتی خود بر سر موضوع هسته ای ایران اسلامی را بپذیرد . در این خصوص تنها راه پیش روی مقامات 5+1،به رسمیت شناختن حقوق حقه هسته ای ملت ایران است.
به نظر می رسد هنوز اصلی ترین اختلاف میان ایران و اعضای 5+1، که همان اختلاف بر سر نحوه تعیین نیازهای اساسی است، به قوت خود باقی مانده است. ظرفیت غنی سازی اورانیوم" و نحوه تعیین و محاسبه آن، اصلی ترین موضوع اختلاف میان ایران و اعضای 5+1 است. همان گونه که تاکید شد، ایالات متحده آمریکا و دیگر اعضای 5+1 در راستای حل این مسئله ناچارند تصمیمی "سیاسی" اتخاذ کنند. این تصمیم سیاسی در جریان مذاکرات وین 6 عملا اتخاذ نشد. در نقطه فعلی مذاکرات در بین کارشناسان حقوقی و فنی به اتمام رسیده و طرف ایرانی نیز استدلالات قاطعانه و محکم خود را در خصوص مقولاتی مانند تعیین نیازهای اساسی و ظرفیت غنی سازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژهای لازم برای تحقق این نیازهای اساسی ارائه کرده است. استدلال جمهوری اسلامی ایران در این خصوص کاملا مشخص است. بر همین اساس تاسیسات آب سنگین اراک و نیروگاه بوشهر از نیازهای اساسی ایران است. از سوی دیگر قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر از سوی روس ها تا سال 2021 خاتمه خواهد یافت .در چنین شرایطی تصمیم گیری بر سر تمدید یا عدم تمدید این قرار داد بر عهده خود ایران است. ممکن است در سال 2021 قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر با روسیه بنا به هر دلیلی تمدید نشود.بدیهی است که در چنین شرایطی ما باید خود توان لازم برای تامین سوخت این نیروگاه را داشته باشیم. اگرچه بنا بر اعلام منابع مختلف، فضای مذاکرات نیویورک نسبت به وین بهتر است اما تا زمانی که این مذاکرات به صورت عینی منتج به اتخاذ تصمیم واقعی از سوی غرب نشود، عملا نمی توان از آن به عنوان مذاکراتی مفید یاد کرد. همچنین اختلافات عمده دیگری نیز وجود دارد که باید در جریان مذاکرات هسته ای میان ایران و اعضای 5+1 حل و فصل شود. بر این اساس واشنگتن و تروئیکای اروپایی در صددند بازه زمانی حدودا 20 ساله و درازمدتی را برای عادی سازی پرونده هسته ای ایران تعریف کنند حال آنکه طرف ایرانی این بازه زمانی را یک رقمی می داند. در خصوص برداشتن تحریمها نیز رفع پلکانی و زمانبر تحریمها و حفظ برخی از آنها در درازمدت از اهداف طرف مقابل محسوب می شود. این در حالی است که طرف ایرانی اساسا چنین رویکردی را نپذیرفته و بر رفع سریع تحریمها تاکید دارد.با این حال برخی از تحلیلگران و کارشناسان معتقدند در صورت حل اختلاف اساسی طرفین بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم"، دو اختلاف دیگر عملا قابل حل خواهد بود. بسیاری از تحلیلگران اختلافات بر سر نحوه رفع تحریمها و نحوه عادی سازی پرونده هسته ای ایران را متغیری وابسته به حل اختلاف بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم" می دانند.
به عبارت بهتر، اصلی ترین شرط امضای توافق نهایی میان ایران و اعضای 5+1 حل اختلاف بر سر " ظرفیت غنی سازی اورانیوم" است.
مولف : سعید سبحانی
مرجع : روزنامه رسالت
کد مطلب : ۴۱۰۸۰۷
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
