الگوبرداري پادشاهان عربي از شاه ايران

شواهد و قرائن نشان از آن دارد كه حكومت‌هاي عربي در مرحله جديد قيام مردمي، سياست مدارا را كنار نهاده و خط مشي سركوب را پيشه كرده‌اند. دست‌كم در سه كانون جنبش‌هاي مردمي عرب (بحرين، يمن و عربستان) اين تغيير سياست به وضوح نمايان شده است.

اولين گام را در انتخاب «سياست سركوب» سعودي‌ها در پيش گرفتند. عربستان كه به عنوان ليدر دولت‌هاي بحران‌زده نقش مهمي در تعيين سياست دولت‌هاي منطقه دارد، در تصميمي كه باعث شگفتي محافل جهاني شد، حق تظاهرات و اعتراض قانوني را از مردم اين منطقه سلب كرد. تغيير رويكرد سعودي‌ها همزمان شد با خبرهايي كه رسانه‌هاي امريكا از اتخاذ سياست جديد كاخ سفيد نسبت به قيام‌هاي عربي منتشر كردند. براساس اين خبرها كه نيويورك تايمز ابتدا فاش كرد، حكومت اوباما توصيه‌هاي متحدان عربي خود را در زمينه همراهي با رژيم‌هاي عربي در پروسه بحران پذيرفته است و از اين پس رويكرد خود را نه تغيير نظام كه ترميم و اصلاح نظام‌هاي خاورميانه قرار داده است.

توسل به اهرم تخريب از صنعا تا منامه
رژيم‌هاي عربي بويژه در حاشيه خليج فارس الگوي تجربه شده سياست سركوب را مقابل جنبش‌هاي مردمي برگزيده‌اند. اين الگو قبلاً توسط شاه مخلوع ايران عليه مردم انقلابي به كار گرفته مي‌شد. براساس اين سياست، آنها به جاي وارد كردن ارتش و پليس كه هزينه‌اي سنگين برايشان دارد، شماري از هواداران و مستخدمين دولت را با ابزار پول و چماق وارد ميدان مي‌كنند. اين سياست ابتدا در مصر با تشكيل گروه بلطجيه (چماقداران) شكل گرفت و اكنون به صورت گسترده توسط حكومت بحرين، يمن و عربستان تعقيب مي‌شود.

حاكمان بحرين بعد از آن كه موج تظاهرات مردمي سفارت امريكا و مراكز سياسي و مالي بحرين را فرا گرفت، عوامل خود را براي متوقف كردن حركت انقلابيون وارد صحنه كردند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه دولت بحرين به تقليد از روش حكومت يمن شماري از هواداران خود را براي ضرب و شتم تظاهركنندگان تحريك كرده است. در يورش عوامل شبه نظامي حكومت بحرين به صف اعتصاب كنندگان، ديروز شماري از مردم مصدوم شدند. در اين حال وليعهد بحرين كه پيش از اين مأمور مذاكره با انقلابيون شده بود، درباره افزايش اعتراضات در كشور به مردم و تمام طرف‌هاي مخالف رژيم ديكتاتوري حاكم هشدار داد. در قيام خونين يمن صحنه‌هاي ناگواري از ضرب و شتم جوانان بويژه دانشجويان انقلابي گزارش شده است.

ديروز نيز نيروهاي امنيتي و شبه نظامي يمن تظاهرات دانشجويي بزرگ شهر عدن در جنوب يمن را با همين روش سركوب كردند. با اين حال شواهد حاكي از آن است كه سياست ايجاد رعب در يمن نيز مانند بحرين و عربستان راه به جايي نبرده است و صدها هزار معترض در عدن، صنعا و ديگر شهرها با نصب چادر براي ادامه تحصن و اعتصاب تا سرنگوني رژيم اصرار مي‌ورزند.

سناريوي گريز از انقلاب در رياض
رهبران گروه‌هاي تغييرطلب عربستان كه پيش از اين در نامه‌اي به پادشاه، خواستار اصلاحات در رژيم شده بودند، اكنون نسبت به توقف جنبش مردمي اين كشور با اهرم زور هشدار مي‌دهند. شواهد نشان از آن دارد كه اتخاذ سياست ساكت كردن منتقدان از سوي رياض واكنش‌هاي شديد جهاني را در پي داشته است. ديروز سخنگوي سابق اخوان المسلمين مصر با غيرقابل قبول خواندن تصميم سعودي‌ها درباره تحريم تظاهرات مردم عربستان براي دستيابي به حقوقشان، خاطرنشان كرد: تظاهرات مسالمت‌آميز مردم در كشورهاي عربي در حالي است كه حاكمان عرب فرصتي براي اظهارنظر مردم خود باقي نگذاشته و تظاهرات مسالمت‌آميز مردم را تحريم كرده‌اند. مشابه اين هشدار را سازمان‌هاي حقوق بشري بويژه عفو بين‌الملل داده‌اند. بدون ترديد رفتار چند روز اخير حكومت سعودي با جنبش مردمي، آزموني دشوار براي حكومت اوباما است كه از ابتداي قيام عربي تظاهرات را حق قانوني كشورهاي خاورميانه مي‌خواند.