بازگشت گروه‌هاي جهادي به كرانه، جنين و قدس

به گزارش اسلام تایمز امضاي پيش نويس توافقنامه آشتی ملی ميان حماس و فتح در روز چهارشنبه هفته گذشته در قاهره نشان داد كه فلسطيني ها در حال حل و فصل مسائل داخلي خود هستند و در همان حال مواضع بسيار تند رژيم تل آويو عليه توافق فلسطيني ها و تهديد سران تشكيلات خودگردان، نشان دهنده اهميت توافق روز چهارشنبه است.

به اين عبارت دو روز پيش روزنامه صهيونيستي يديعوت آحارونوت توجه كنيد: 

«محافل اطلاعاتي اسرائيل در ماه هاي اخير موضوع آشتي بين گروه هاي فلسطيني را دنبال مي كردند و برآورد آنان اين بود كه حماس هرگز به تشكيلات خودگردان اجازه نخواهد داد كه به غزه قدم بگذارد و به همين دليل احتمال آشتي بين فلسطيني ها ضعيف است.» 

جالب تر اين كه برآورد اطلاعاتي اسرائيل بيانگر آن بود كه «تغيير حكومت مصر فرضيه آشتي بين فلسطيني ها را ضعيف مي كند» آحارونوت نتيجه گرفت:
 
«توافق طرف هاي فلسطيني نشان دهنده ضعف برآورد دستگاه اطلاعاتي اسرائيل است. درست در زماني كه توجه تل آويو به مذاكرات محمود عباس براي تصويب كشور فلسطيني در -اجلاس شهريورماه- مجمع عمومي سازمان ملل بود و گمان مي كرد حماس سرگرم كنترل گروه هاي تندرويي نظير جهاد اسلامي است، همه گروه هاي فلسطيني در قاهره توافقنامه آشتي را امضا كردند.» 

امضاي توافقنامه آشتي ميان گروه هاي فلسطيني و به تعبيري آشتي غزه و كرانه در روز چهارشنبه هفته گذشته در قاهره نشان داد كه فلسطيني ها در حال حل و فصل مسائل داخلي خود هستند و اهميت و حساسيت شرايط منطقه اي را به خوبي درك مي كنند در همان حال مواضع بسيار تند رژيم تل آويو عليه توافق فلسطيني ها و تهديد سران تشكيلات خودگردان مبني بر اين كه از اين پس اجازه تردد آسان در منطقه كرانه باختري را ندارند، نشان دهنده اهميت توافق روز چهارشنبه است. 

گروه هاي فلسطيني پيش از اين در بيستم اسفند ماه 87- يعني كمتر از دو ماه پس از پايان جنگ 22 روزه- در قاهره گرد هم آمدند ولي از آنجا كه در آن زمان «ميزبان» - مبارك و سليمان- موضع جانبدارانه نسبت به جريان سازش داشت، توافقي حاصل نشد.
 
امضاي پيش نويس «توافق جامع» ميان طرفين در شرايطي كه مصر دوران گذار را طي مي كند، به يك علامت روشن براي پيش بيني آينده مصر و نقش آن در معادله فلسطين تبديل شده است. 

در عين حال در خصوص توافق آشتي چهارشنبه نكات زيادي وجود دارد و هنوز ابهاماتي فرا راه آينده توافق ديده مي شود كه به بعضي از اين نكات و يا ابهامات اشاره مي كنيم: 

1- توافق اوليه و امضاي كليات آن از سوي گروه هاي مختلف فلسطيني در شرايطي صورت گرفته است كه قرار است مجمع عمومي سازمان ملل در اجلاس سالانه خود - شهريورماه- تشكيل كشور فلسطيني را به تصويب برساند و به نظر مي آيد كه تصويب آن قطعي باشد، در اين بين رژيم صهيونيستي با تاكيد بر اين كه فلسطيني ها دولت و يا هيات مورد توافقي ندارند تا طرف مذاكرات و مصوبات حقوقي قرار گيرند، تلاش مي كرد كه موضوع رسميت يافتن تشكيل كشوري ذيل نام فلسطين را به تأخير انداخته و در يك بستر زماني ناكام بگذارد. 

مذاكرات قاهره نشان داد كه فلسطيني ها در حال توافق بر سر تشكيل دولت وحدت ملي هستند براين اساس عريقات يكي از رهبران تشكيلات خودگردان پس از اظهارات تهديدآميز وزير خارجه رژيم صهيونيستي گفت: ليبرمن تا چند روز پيش مي پرسيد با چه كسي بايد صلح كنيم و حالا كه فلسطيني ها به سمت تشكيل دولت وحدت ملي مي روند عليه آنان فحاشي مي كند. 

گفتني است كه مردم فلسطين و نماينده قانوني آنها يعني حماس خواستار خروج صهيونيست ها از تمامي سرزمين فلسطين هستند. 

2- اگرچه فرايند وحدت ملي فلسطيني به احتمال زياد زمان بر مي باشد ولي طرح اين موضوع به معناي نقطه پايان گذاشتن بر منازعات درون فلسطيني است و اين به مردم مظلوم فلسطين امكان مي دهد كه بتواند از معادلات منطقه اي و تحولات ماههاي اخير كه كاملاً به نفع فلسطين است، استفاده نمايند با اين وصف مي توان گفت برخلاف گذشته توافقات ميان طرف هاي فلسطيني پايدار است چرا كه براي همه طرف هاي آن دستاوردهاي مهمي دارد هر چند ممكن است هر گروه از منظر خود به اين توافق بنگرد. 

3- يكي از حساس ترين بندهاي توافقنامه و مهمترين آن، توافق بر سر پرونده امنيتي است.
 
اين توافقنامه وضعيت ميان گروههاي فلسطيني در غزه و كرانه را عادي سازي مي كند و در نتيجه امكان فعاليت مجدد گروههاي جهادي در كرانه و باريكه را فراهم مي نمايد. 

بازگشت حماس و جهاد به كرانه باختري اگرچه پيچيدگي هاي زيادي دارد و حتماً با اما و اگرها و شروطي از سوي تشكيلات خودگردان مواجه مي شود اما از آنجا كه اصول چنين توافقاتي مورد قبول قرار گرفته است مي توان گفت نيروهاي حماس و جهاد طي هفته هاي آينده از فرم فعاليت مخفي در كرانه خارج مي شوند و اين فضاي كرانه را دگرگون مي كند.
 
از آنجا كه در توافقنامه چهارشنبه قاهره روي حق سلاح مقاومت كاملاً توافق صورت گرفته است، فعاليت گروه هاي جهادي در كرانه به آرامش صهيونيست ها در اين منطقه پس از 4 سال خاتمه مي دهد و رژيم صهيونيستي درگير دغدغه جديد امنيتي در كرانه، قدس شرقي و جنين مي شود. 

علي الظاهر توافقات امنيتي چهارشنبه فراگير بوده و توافق بر سر فعاليت نيروهاي امنيتي، پليس و نيروهاي نظامي طرف هاي فلسطيني را در بر مي گيرد. 

4- همزمان با توافق گروههاي مختلف فلسطيني در قاهره براي تشكيل دولت وحدت ملي و نيز همزمان با آماده شدن مجمع عمومي سازمان ملل براي تصويب كشوري ذيل نام فلسطين و تعيين ضرب الاجل براي آن، رسانه هاي رژيم تل آويو از اعمال فشار شهروندان صهيونيست به دولت نتانياهو براي پذيرش دولت فلسطين خبر دادند. 

يكي از اين منابع فاش كرد كه بيش از 70 درصد از اين شهروندان در نظرسنجي انجام گرفته، روي گزينه، دولت اسرائيل بايد با تشكيل يك كشور مستقل فلسطيني موافقت كند، تأكيد كرده اند. 

اين در حالي است كه پيش از اين ساكنان تل آويو و... حتي مذاكره با فلسطيني ها را خط قرمز مي دانستند.
 
اين تغيير نگرش نشان دهنده احساس ضعف صهيونيست ها مي باشد. جالب اين است كه توافق فلسطيني ها مبتني بر منتفي شدن تضمين هاي امنيتي تشكيلات خودگردان با اسرائيل بوده و نمايندگان مذاكره كننده محمود عباس لغو اين تضمين ها را امضا كرده اند. 

5- يكي از توافقات روز چهارشنبه قاهره «برگزاري انتخابات رئيس تشكيلات خودگردان و انتخابات مجلس ملي يك سال پس از امضاي توافقنامه از سوي طرفين» مي باشد. 

به نظر مي آيد دو طرف با دو جمع بندي جداگانه اين بند را امضا كرده اند. 

محمود عباس كه مي داند براي اينكه بعنوان نماينده فلسطين در اجلاس مجمع عمومي شهريور ماه شركت كند، نياز به پشتوانه ملي دارد، اين بند را قبول كرده و در عين حال اميد داشته كه در اين يك سال شرايط تغيير كند ضمن آنكه او به گمان خود با اين دستاورد مهم ديپلماتيك و حقوقي مي تواند سرنوشت انتخابات سال آينده را رقم بزند. 

حماس قاعدتاً از اين منظر اين بند را پذيرفته كه اولاً با اصل موضوع اعلام رسمي تشكيل كشور فلسطين موافق بوده و ثانياً حماس به موقعيت انتخاباتي خود در غزه، كرانه، جنين و قدس شرقي اطمينان دارد. 

اما به هر حال ترديدي نيست كه رخدادهاي يك سال آينده تعيين كننده پايايي يا كوتاه مدت بودن زمان اين توافقنامه و اجرايي شدن بندهاي آن است. 

6- توافقات انجام شده در چهارشنبه ميان گروه هاي فلسطيني پر از ابهام است ولي از آنجا كه فعلا كليات مورد توافق قرار گرفته اين ابهامات طبيعي مي باشند. 

يكي از اين ابهامات وضعيت اداره مراكز فلسطيني در فاصله امضاي رسمي و نهايي توافقات تا زمان برگزاري انتخابات است و حال آن كه در اين فاصله اتفاقات حقوقي فراواني در مورد فلسطين رخ مي دهد كه طرف فلسطيني آن مشخص نشده و يا در مورد تشكيلات «سازمان آزادي بخش فلسطين» كه متعلق به همه فلسطيني هاست و فعلا بطور انحصاري در اختيار محمود عباس و گروه فتح قرار دارد و بر اساس توافق چهارشنبه قاهره قرار شد مورد تجديدنظر قرار گيرد، اصول اين تجديدنظر و زمان آن معلوم نشده است.
 
در مورد آزادي زندانيان هم كليات توافقنامه، زمان و نحوه آن را مشخص نكرده است. 

اين ها طبعا مذاكرات آينده را زمان بر مي كند و از اين رو بايد گفت فلسطيني ها در آغاز راه توافق قرار دارند. 

7- فلسطيني ها اعتماد به نفس بالايي پيدا كرده اند اين را مي توان هم در ميان مردم آن و هم در ميان نخبگان فلسطيني مشاهده كرد، اين در حالي است كه اين حس اعتماد در سال هاي اخير به دليل اختلاف رهبران فروكش كرده و به حداقل رسيده بود. 

فلسطيني ها بدون ترديد به محمود عباس و ابتكارهاي او و يا ابتكارهايي كه او هم در آن حضور دارد اعتماد ندارد، اما احساس مي كنند خود قادر به هدايت فرايند مي باشند كما اين كه مصري ها اعتمادي به محمد حسن طنطاوي و شوراي عالي نظامي مصر ندارند ولي احساس مي كنند خود قادر به انتقال مصر از كشوري با حاكميتي وابسته، غيرمردمي و سكولار به حاكميتي مستقل، مردمي و الهي هستند و در نهايت قادرند همين طنطاوي را وادار به اتخاذ تصميماتي كنند كه اين راه را هموار نمايد. اعتماد به نفس فلسطيني ها به آينده نيز مي تواند موانع شكلي و محتوايي و ابهامات كنوني را كنار بزند.