۰
چهارشنبه ۲۳ فروردين ۱۳۹۱ ساعت ۱۵:۴۳
تحلیلگر مسائل چین:
محمود ریا کارشناس امور چین با اشاره به مواضع چین در قبال سوریه، اعلام کرد که چین راهبردی جدید را آغاز کرده است که اساس آن پیوستن بیشتر و بیشتر به اتفاقات جهانی است. از مهم‌ترین نشانه‌های این راهبرد، استفاده از وتو در مسئله سوریه و مخالفت با آمریکاست.
ریا در گفت‌وگو با روعه قاسم خبرنگار نشریه المغرب تونس این سخنان را بیان و تاکید کرد که موضع چین ناشی شده از اهمیت نقش چین در منطقه عربی در مقابله با نقش آمریکاست. چرا که چین تمایل دارد حضور فعال در منطقه تولیدکننده نفت داشته باشد. از طرفی دیگر چین خطر راهبرد جدید آمریکا در اقیانوس هند را درک کرده است. ریا تصریح کرد که در این میان، سوریه بهترین گزینه برای چین است تا حضور آینده‌نگرانه خود در خاورمیانه را متمرکز کند.
در ذیل گفت‌وگوی کامل محمود ریا را می‌خوانید؛
- نظرتان درباره موضع چین در قبال بحران سوریه و استفاده از وتو علیه پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت علیه دمشق چیست؟
* به نظر می‌رسد چین خیلی از اتفاقات منطقه عربی تاثیر پذیرفته است. چه در سطح مناسبات خود با کشورهای عربی چه در سطح موضع چین در قبال تحولاتی که کل جهان شاهد آن است. چین در دوره‌های گذشته بخصوص پس از درپیش گرفتن سیاست باز در سال 1978، در روابط بین‌الملل خود، سیاست «عدم دخالت» و بسنده کردن به اتخاذ مواضع غیرتعیین کننده، را در پیش گرفت تا از یک سو، منافع اقتصادی خود را حفظ کند و از سویی دیگر قدرت‌های بزرگ و در رأس آن آمریکا را خشمگین نکند. امروز به نظر می‌رسد چین سیاستی جدید بر اساس پیوستن بیشتر و بیشتر به اتفاقات جهانی را در پیش گرفته است و بارزترین نشانه این راهبرد، دو بار استفاده متوالی از وتو در خصوص یک مسئله بود؛ یعنی موضعی تعیین کننده در خصوص یک مسئله جهانی که تاثیر آن مانند قضیه میانمار به صورت مستقیم بر امنیت ملی چین تاثیرگذار نیست.
چنین موضعی از جانب چین، برآمده از اهمیت نقش چین در منطقه عربی در مقابله با نقش آمریکا و همچنین تمایل چین در ابقای وجود تاثیرگذار خود در منطقه تولیدکننده نفت است. از سویی دیگر چین خطر راهبرد جدید آمریکا در اقیانوس هند را دریافته است و همین امر سبب می‌شود به مقابله با آمریکا در میادین نفوذ در دنیا بپردازد. سوریه به عنوان یک کشور، مستقیما به چین مرتبط نمی‌شود مگر اینکه تولید کننده نفت [برای چین] ولو به اندازه اندک باشد. علاوه بر این بازاری متوسط است که تولیدات چین می‌تواند به شکلی مقبول در آن توزیع شود. اما موضع چین در قبال سوریه، از یک سو برآمده از نقشی است که سوریه در منطقه دارد و از سویی دیگر برآمده است اصول سیاست چین در سطح بین‌الملل است. این سیاست را چندین مسئول چینی بیان کردند. همچنانکه اعلام کردند که وتوهای چین برابر طرح‌ها و تصمیم‌های مربوط به سوریه، تجسم اصول چین یعنی رد دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر، رد سیاست تحریم و مجازات کشورها و تاکید بر حل مشکلات داخلی این کشورها از طریق مذاکره نه از راه زور است.
- از صحبت شما بر می‌آید که موضع چین وارد قالب جنگ سرد با آمریکا و رقابت با آن بر سر منطقه شده است.
* موضع چین در قبال سوریه، آشکار کننده یکی از صحنه‌های پنهان کشمکش میان آمریکا و چین است و اگر دو طرف در رسانه‌ها و در ظاهر تلاش می‌کنند از صحنه سوریه خود را دور نگاه دارند، اما همه نشانه‌ها از نگرانی شدید آمریکا از صعود مواضع چین، و از طرفی از تمایل زیاد چین در پشت سر گذاشتن آمریکا به عنوان قدرت نخست جهانی در دو عرصه اقتصادی و سیاسی حکایت می‌کند. چین با بیان این ادعای همیشگی که کشوری آرمانی است، تلاش می‌کند این گرایش را مخفی کند. اما ناگهان پس از تحولات اخیر چین از این ادعا گذر کرد و مواضع تعیین‌کننده‌ای در قبال اتفاقات منطقه اتخاذ کرد. بارزترین این مواضع در خصوص سوریه بود. این بدین معناست که در آینده باید منتظر برخوردهای سیاسی بیشتری بین واشنگتن و پکن باشیم.
- پس آیا چین می‌تواند موضع کنونی خود در قبال بحران سوریه را با منافع اقتصادی رو به رشد خود در منطقه هماهنگ کند؟
* منطق حکم می‌کند که منافع اقتصادی چین به طرز شدیدی با کشورهای عربی بزرگ در منطقه مرتبط است. بخصوص کشورهای عربی تولیدکننده نفت و کشورهایی که بازار خوبی [برای تولیدات چین] هستند. برای همین اگر این موضع بر اساس منافع اقتصادی باشد می‌بایست موضع چین متناسب با این کشورها باشد. حتی در این خصوص می‌توان گفت که چین ذخایری برای آینده می‌گیرد. چین درک می‌کند که کشورهای عربی در سیاست‌های خود مستقل نیستند و متاثر از آمریکا و غرب هستند به طور کل. برای همین هر رویارویی چینی آمریکایی در آینده، حتی در سطح اقتصادی، کشورهای عربی را در نقطه‌ای دورتر از منافع چین و موافق منافع رقبای آن قرار می‌دهد. بنابراین چین تلاش می‌کند موضعش بر اساس دیدگاه آینده‌نگرانه‌ای باشد که جایگاه آن را در منطقه تامین کند. بخصوص در حوزه‌هایی که آمریکا بر آن به شکل کامل کنترل ندارد. در همین چارچوب سوریه بارزترین گزینه است برای چین تا حضور آینده‌نگرانه خود را در آن تامین کند و البته به دور از اجازه آمریکا. از همین جا، موضع چین در قبال بحران سوریه ریشه‌ای‌تر از آنچه تحلیلگران تحلیل می‌کنند به نظر می‌رسد؛ تحلیلگرانی که اساس آن را اهداف کوتاه‌مدت و اقتصادی صرف می‌دانند.
- پیامدهای حمایت چین از حکومت سوریه، چیست؟ آیا پیش‌بینی می‌کنید که چین که به کشوری عملگرا معروف است، موضع خود را اگر منافعش ایجاب کند، تغییر بدهد؟
* شکی نیست که چین تحت فشارهایی است که بیش از توان خیلی از کشورهای دیگر است تا موضع خود را در قبال بحران سوریه تغییر دهد. این فشارها اشکال گوناگونی دارد که البته شکل اقتصادی آن خطرناک‌تر از اشکال آن است. این فشارها به نظر من هیچ یک از این فشارها نتیجه‌ای برای تغییر موضع چین نخواهد داشت زیرا این موضع برآمده از عمق عقیده سیاسی چین است که اتفاقات سوریه آن را شکل داد و به عقیده‌ای تبدیل کرد مبنی بر پیوستن به امور بین‌المللی به جای اینکه مبنی بر عدم دخالت باشد. اما اگر فرض کنیم –فرض محال که محال نیست- که موضع چین به دلیلی یا هر دلیلی دیگر تغییر کرد، این تغییر آثاری منفی بر بحران دارد بدون اینکه این آثار، تعیین کننده یا ریشه‌ای باشد. موضع در قبال بحران سوریه، چند بعد دارد، و بعد خارجی آن که چین نیز جزئی از آن است، به تنهایی نمی‌تواند تعیین کننده باشد.
- نظرتان درباره نزدیک بودن موضع چین با موضع روسیه و ایران در قبال بحران سوریه چیست؟
* با صرف‌نظر از اختلافات داخلی که مواضع چین و ایران و روسیه با هم دارند، بی‌شک این مواضع با هم ارتباط دارند و آن تمایل به خلاص شدن از سلطه تک‌قطبی آمریکا در سطح دنیا است همچنانکه هر یک از این کشورها، این سلطه را خطری می‌دانند که نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آنان را تهدید می‌کند اگر نگوییم که وجود آنان را تهدید می‌کند.
از همین جا، موضع این سه کشور در قبال سوریه و مسائل ناشی شده از آن مشابه است. علاوه بر این، یک نوع نگرانی از مواضع کشورهای متحد آمریکا وجود دارد که در زمین این کشور بازی می‌کنند، مانند ترکیه که نقشی خطرناک در منطقه بازی می‌کند و از یک سو در خدمت طرح آمریکاست و از طرفی نقش عثمانی را ایفا می‌کند که موجب صدمه زدن به درون روسیه و چین (اقلیت‌های اسلامی که ممکن است تحت تاثیر ترکیه قرار بگیرند) و صدمه به موضع ژئوراهبردی ایران می‌شود که این صدمه از طریق تهدید سوریه که متحد ایران است، ممکن است وارد شود.
ریا در گفت‌وگو با روعه قاسم خبرنگار نشریه المغرب تونس این سخنان را بیان و تاکید کرد که موضع چین ناشی شده از اهمیت نقش چین در منطقه عربی در مقابله با نقش آمریکاست. چرا که چین تمایل دارد حضور فعال در منطقه تولیدکننده نفت داشته باشد. از طرفی دیگر چین خطر راهبرد جدید آمریکا در اقیانوس هند را درک کرده است. ریا تصریح کرد که در این میان، سوریه بهترین گزینه برای چین است تا حضور آینده‌نگرانه خود در خاورمیانه را متمرکز کند.
در ذیل گفت‌وگوی کامل محمود ریا را می‌خوانید؛
- نظرتان درباره موضع چین در قبال بحران سوریه و استفاده از وتو علیه پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت علیه دمشق چیست؟
* به نظر می‌رسد چین خیلی از اتفاقات منطقه عربی تاثیر پذیرفته است. چه در سطح مناسبات خود با کشورهای عربی چه در سطح موضع چین در قبال تحولاتی که کل جهان شاهد آن است. چین در دوره‌های گذشته بخصوص پس از درپیش گرفتن سیاست باز در سال 1978، در روابط بین‌الملل خود، سیاست «عدم دخالت» و بسنده کردن به اتخاذ مواضع غیرتعیین کننده، را در پیش گرفت تا از یک سو، منافع اقتصادی خود را حفظ کند و از سویی دیگر قدرت‌های بزرگ و در رأس آن آمریکا را خشمگین نکند. امروز به نظر می‌رسد چین سیاستی جدید بر اساس پیوستن بیشتر و بیشتر به اتفاقات جهانی را در پیش گرفته است و بارزترین نشانه این راهبرد، دو بار استفاده متوالی از وتو در خصوص یک مسئله بود؛ یعنی موضعی تعیین کننده در خصوص یک مسئله جهانی که تاثیر آن مانند قضیه میانمار به صورت مستقیم بر امنیت ملی چین تاثیرگذار نیست.
چنین موضعی از جانب چین، برآمده از اهمیت نقش چین در منطقه عربی در مقابله با نقش آمریکا و همچنین تمایل چین در ابقای وجود تاثیرگذار خود در منطقه تولیدکننده نفت است. از سویی دیگر چین خطر راهبرد جدید آمریکا در اقیانوس هند را دریافته است و همین امر سبب می‌شود به مقابله با آمریکا در میادین نفوذ در دنیا بپردازد. سوریه به عنوان یک کشور، مستقیما به چین مرتبط نمی‌شود مگر اینکه تولید کننده نفت [برای چین] ولو به اندازه اندک باشد. علاوه بر این بازاری متوسط است که تولیدات چین می‌تواند به شکلی مقبول در آن توزیع شود. اما موضع چین در قبال سوریه، از یک سو برآمده از نقشی است که سوریه در منطقه دارد و از سویی دیگر برآمده است اصول سیاست چین در سطح بین‌الملل است. این سیاست را چندین مسئول چینی بیان کردند. همچنانکه اعلام کردند که وتوهای چین برابر طرح‌ها و تصمیم‌های مربوط به سوریه، تجسم اصول چین یعنی رد دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر، رد سیاست تحریم و مجازات کشورها و تاکید بر حل مشکلات داخلی این کشورها از طریق مذاکره نه از راه زور است.
- از صحبت شما بر می‌آید که موضع چین وارد قالب جنگ سرد با آمریکا و رقابت با آن بر سر منطقه شده است.
* موضع چین در قبال سوریه، آشکار کننده یکی از صحنه‌های پنهان کشمکش میان آمریکا و چین است و اگر دو طرف در رسانه‌ها و در ظاهر تلاش می‌کنند از صحنه سوریه خود را دور نگاه دارند، اما همه نشانه‌ها از نگرانی شدید آمریکا از صعود مواضع چین، و از طرفی از تمایل زیاد چین در پشت سر گذاشتن آمریکا به عنوان قدرت نخست جهانی در دو عرصه اقتصادی و سیاسی حکایت می‌کند. چین با بیان این ادعای همیشگی که کشوری آرمانی است، تلاش می‌کند این گرایش را مخفی کند. اما ناگهان پس از تحولات اخیر چین از این ادعا گذر کرد و مواضع تعیین‌کننده‌ای در قبال اتفاقات منطقه اتخاذ کرد. بارزترین این مواضع در خصوص سوریه بود. این بدین معناست که در آینده باید منتظر برخوردهای سیاسی بیشتری بین واشنگتن و پکن باشیم.
- پس آیا چین می‌تواند موضع کنونی خود در قبال بحران سوریه را با منافع اقتصادی رو به رشد خود در منطقه هماهنگ کند؟
* منطق حکم می‌کند که منافع اقتصادی چین به طرز شدیدی با کشورهای عربی بزرگ در منطقه مرتبط است. بخصوص کشورهای عربی تولیدکننده نفت و کشورهایی که بازار خوبی [برای تولیدات چین] هستند. برای همین اگر این موضع بر اساس منافع اقتصادی باشد می‌بایست موضع چین متناسب با این کشورها باشد. حتی در این خصوص می‌توان گفت که چین ذخایری برای آینده می‌گیرد. چین درک می‌کند که کشورهای عربی در سیاست‌های خود مستقل نیستند و متاثر از آمریکا و غرب هستند به طور کل. برای همین هر رویارویی چینی آمریکایی در آینده، حتی در سطح اقتصادی، کشورهای عربی را در نقطه‌ای دورتر از منافع چین و موافق منافع رقبای آن قرار می‌دهد. بنابراین چین تلاش می‌کند موضعش بر اساس دیدگاه آینده‌نگرانه‌ای باشد که جایگاه آن را در منطقه تامین کند. بخصوص در حوزه‌هایی که آمریکا بر آن به شکل کامل کنترل ندارد. در همین چارچوب سوریه بارزترین گزینه است برای چین تا حضور آینده‌نگرانه خود را در آن تامین کند و البته به دور از اجازه آمریکا. از همین جا، موضع چین در قبال بحران سوریه ریشه‌ای‌تر از آنچه تحلیلگران تحلیل می‌کنند به نظر می‌رسد؛ تحلیلگرانی که اساس آن را اهداف کوتاه‌مدت و اقتصادی صرف می‌دانند.
- پیامدهای حمایت چین از حکومت سوریه، چیست؟ آیا پیش‌بینی می‌کنید که چین که به کشوری عملگرا معروف است، موضع خود را اگر منافعش ایجاب کند، تغییر بدهد؟
* شکی نیست که چین تحت فشارهایی است که بیش از توان خیلی از کشورهای دیگر است تا موضع خود را در قبال بحران سوریه تغییر دهد. این فشارها اشکال گوناگونی دارد که البته شکل اقتصادی آن خطرناک‌تر از اشکال آن است. این فشارها به نظر من هیچ یک از این فشارها نتیجه‌ای برای تغییر موضع چین نخواهد داشت زیرا این موضع برآمده از عمق عقیده سیاسی چین است که اتفاقات سوریه آن را شکل داد و به عقیده‌ای تبدیل کرد مبنی بر پیوستن به امور بین‌المللی به جای اینکه مبنی بر عدم دخالت باشد. اما اگر فرض کنیم –فرض محال که محال نیست- که موضع چین به دلیلی یا هر دلیلی دیگر تغییر کرد، این تغییر آثاری منفی بر بحران دارد بدون اینکه این آثار، تعیین کننده یا ریشه‌ای باشد. موضع در قبال بحران سوریه، چند بعد دارد، و بعد خارجی آن که چین نیز جزئی از آن است، به تنهایی نمی‌تواند تعیین کننده باشد.
- نظرتان درباره نزدیک بودن موضع چین با موضع روسیه و ایران در قبال بحران سوریه چیست؟
* با صرف‌نظر از اختلافات داخلی که مواضع چین و ایران و روسیه با هم دارند، بی‌شک این مواضع با هم ارتباط دارند و آن تمایل به خلاص شدن از سلطه تک‌قطبی آمریکا در سطح دنیا است همچنانکه هر یک از این کشورها، این سلطه را خطری می‌دانند که نقش منطقه‌ای و بین‌المللی آنان را تهدید می‌کند اگر نگوییم که وجود آنان را تهدید می‌کند.
از همین جا، موضع این سه کشور در قبال سوریه و مسائل ناشی شده از آن مشابه است. علاوه بر این، یک نوع نگرانی از مواضع کشورهای متحد آمریکا وجود دارد که در زمین این کشور بازی می‌کنند، مانند ترکیه که نقشی خطرناک در منطقه بازی می‌کند و از یک سو در خدمت طرح آمریکاست و از طرفی نقش عثمانی را ایفا می‌کند که موجب صدمه زدن به درون روسیه و چین (اقلیت‌های اسلامی که ممکن است تحت تاثیر ترکیه قرار بگیرند) و صدمه به موضع ژئوراهبردی ایران می‌شود که این صدمه از طریق تهدید سوریه که متحد ایران است، ممکن است وارد شود.
مرجع : خبرگزاری فارس
کد مطلب : ۱۵۲۴۱۴
منتخب
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
