در طول دهه‌های گذشته صلح در افغانستان به رویایی دست نیافتنی برای افغان ها تبدیل شده است و با اعلام استراتژی جدید آمریکا در قبال افغانستان برای افزایش و تداوم حضور نظامی در این کشور و استقبال دولت‌ اشرف غنی از این موضوع، فرآیند چندین ساله مصالحه میان طالبان و دولت مرکزی به هیچ وجه از افق روشنی برخوردار نیست. در این میان پایگاه خبری تحلیلی الوقت گفتگویی اختصاصی را با محمد محقق معاون ریاست اجرایی دولت افغانستان، در موضوع صلح و چالش‌ های پیش روی آن در افغانستان انجام داده است. محقق که بدلیل مواضع انتقادی خود علیه دولت اشرف غنی مشهور است، از فرماندهان جهادی افغانستان به شمار می‌رود که در کنار علاقه به برقراری گفتگوهای صلح در افغانستان اما در این ارتباط ملاحظات و دیدگاه‌های خاص خود را دارد.

معاون ریاست اجرایی دولت افغانستان در ابتدا با پرداختن به موانع عمده به نتیجه نرسیدن گفت‌وگوهای صلح اعلام داشت: به نتیجه نرسیدن این مذاکرات را باید در ماهیت فکری طالبان جست‌وجو کرد. ماهیت فکری طالبان مبتنی بر صلح نیست، بلکه مبتنی بر جنگ است. آنها می‌خواهند از طریق غلبه و جنگ حکومت را به دست بگیرند و خلافت اسلامی خود را برقرار کنند. این چنین تفکرهای تمامیت‌خواه یا تمامیت‌طلب در جاهای دیگر دنیا نمونه دارد. اینها یا همه حکومت را می‌خواهند یا هیچ چیزش را. صلح حالت میانه و معتدل و کنار آمدن را در بر دارد. طالبان این تفکر را ندارند و معتقدند باید حکومت را از طریق زور به دست بیاورند. بنابراین اولین دلیلش ماهیت فکری طالبان است.

دوم اینکه منافع بیرونی در این مسئله دخیل است. پاکستان، هندوستان، عرب‌ها و... هر کدام ملاحظات خاصی دارند، بنابراین تضاد منافعی وجود داردکه هیچ‌گاه روند عادی و نرمال شکل نخواهد گرفت.

مسئله حکومت افغانستان هم در این مسئله ملاحظات خود را دارد. همچنین از طرف دیگر طالبان حکومت افغانستان را اسلامی و رئیس‌جمهور آن را مسلمان نمی‌دانند و معتقدند پشتیبان این حکومت آمریکایی‌ها هستند. بنابراین یک معضل ایدئولوژیکی هم وجود دارد. در نتیجه بعید است که طالبان به صلح تن دهد. آنها یا باید حکومت افغانستان را از آنِ خود کنند یا آن را نابود کنند.

محقق در ادامه با اشاره به نقش بازیگران خارجی مؤثر در صحنه تحولات افغانستان و نقش آنها در فرآیند مذاکرات صلح اعلام کرد: بازیگران خارجی در این میان هر کدام منافع خود را دنبال می‌کنند. آمریکا می‌خواهد به هر نحوی هیمنه و تسلط خود را در افغانستان برقرار کند. عربستان سعودی منابع ایدئولوژی خود که همان وهابیت است را دنبال می‌کنند. بنابراین ممکن است طالبان را در چارچوب تحقق اهداف خود ندانند، در نتیجه گرایش عربستان بیشتر به سمت داعش است نه طالبان و منافع خود را در صلح نمی‌بینند.

وی همچنین در رابطه با نقش ایالات متحده تصریح کرد: افکار متفاوتی در افغانستان وجود دارد. اما اینکه آیا آمریکا برای صلح افغانستان مؤثر است یا خیر، بحث جداگانه‌ای می‌طلبد و با نگاه عمیق‌تری به پشت پرده باید بررسی شود که آیا این حکومت‌ها برای ثبات افغانستان است یا در مسیر دیگر. تحلیل‌ها در اینجا متفاوت است. باید همه چیز را با دید احتیاط نگاه کرد.

این مقام بلندپایه دولت افغانستان در پایان با در نظر گرفتن مباحث مطرح شده نسبت به چشم‌انداز صلح میان طالبان با کابل اعلام نمود: «به نظر من طالبان با این حکومت صلح نخواهد کرد».

اسلام تايمز