در حالی که تحولات در صحنه میدانی سوریه پس از شکست داعش به نفع تثبیت دولت مرکزی در حال پیشرفت است، حال دخالت نظامی ترکیه در شمال سوریه نگاه رسانه‌ها را به این موضوع متمرکز ساخته است. در ارتباط با دخالت نظامی ترکیه در شمال سوریه، گفتگویی را با آقای حسن لاسجردی، کارشناس مسائل ترکیه و عضو شورای سردبیری خبرآنلاین داشتیم و از ایشان ابعاد ماجرای عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه را جویا شدیم.

***

اهداف ترکیه از دخالت و عملیات نظامی در شمال سوریه چگونه ارزیابی می‌شود؟

اگرچه ترکیه اعلام کرده که حمله نظامی به عفرین، منبج و مناطق کردی سوریه با هدف پیگیری و تعقیب گروه‌های تررویستی صورت گرفته است، ولی آن چه مسلم است این که هدف ترکیه در این حملات گروه‌های کردی است. ترکیه همیشه موضوع کردها را به عنوان یک موضوع تهدیدآمیز علیه کشورهای منطقه عنوان کرده و در گذشته نیز با هدف پیگیری و تعقیب کردها به شمال عراق حمله کرده بود.

همچنین بحث‌های مربوط به نیروی خلق کردی بویژه نیروهای دموکراتیک چه در طول بحران سوریه و چه پس از آن همواره جریان داشته است. نیروهای کردی سوریه با آنکارا برای سرنگونی دولت بشار اسد و همسو با اهداف ترکیه در شمال سوریه همکاری نکردند. در واقع عدم همکاری نیروهای کردی با ترکیه و در مقابل همکاری با آمریکا به سوء ظن بیشتر ترکیه در مورد تحولات شمال سوریه منجر شد.

تحولات بعد از روی کارآمدن ترامپ در آمریکا نیز قابل توجه است. ترامپ بدنبال نقش آفرینی بیشتر در سوریه است و در حال حاضر نیز آمریکایی‌ها با بخش‌های مهمی از نیروهای کردی در ارتباط می‌باشند و تلاش دارند تا از این نیروها به عنوان کارت بازی و اهرم فشار در مذاکرات مربوط به سوریه استفاده کنند. لذا این موضوع مزید بر علت شد تا ترکیه نیروهای کردی را هدف حملات خود قرار دهد.

در عین حال نباید این نکته را از نظر دور داشت که از آن جا که ترکیه در محور ایران و روسیه در حال فعالیت است تا به نوعی روند سیاسی در سوریه را پیگیری کنند و کردها در گذشته نیز مورد مخالفت ترکیه بوده‌اند، لذا ترکیه تلاش دارد تا با حمله به کردها، نقش این گروه‌ها را در مذاکرات مربوط به آینده سوریه کمرنگ و ضعیف کرده و در مقابل نیروهای تحت حمایت خود با عنوان ارتش آزاد را جایگزین نقش کردها در شمال سوریه کند.


با این حال ترکیه در پیگیری اهداف خود در سوریه با چه موانع و چالش‌هایی مواجه می‌باشد؟

ترکیه احتمال دارد با نیروهای رقیب در سوریه و بطور مشخص ایالات متحده با تقابل جدی روبرو شود، چون نیروهای مورد تهاجم ترکیه، مورد حمایت آمریکایی‌ها می‌باشند.

همچنین حملات ترکیه به شمال سوریه ممکن است در روابط آنکارا و مسکو نیز در پرونده سوریه خلل وارد کند چون در مذاکرات آستانه قرار بر حضور نیروهای مختلف در میز مذاکرات شده است و این حملات ممکن است به حذف برخی بازیگران داخلی سوریه بویژه کردها در مذاکرات صلح آتی منجر شود و این موضوع چندان مورد رضایت روسیه نخواهد بود. در عین حال گفته شده روس‌ها در جریان این حملات بوده‌اند و حتی شاید روسیه چندان هم بی میل به تقابل آنکارا و واشنگتن در سوریه نباشد.

با این حال یکی دیگر از موانع ترکیه برای ادامه جنگ در سوریه، امکان ورود جدی‌تر سازمان‌های بین‌المللی می‌باشد. فرانسه گفته است که خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت می‌باشد و اگرچه تا کنون سازمان ملل یا شورای امنیت واکنش جدی به تحولات شمال سوریه نداشته‌اند، اما امکان ورود شورای امنیت به تحولات جاری در شمال سوریه وجود دارد. هرچند بطور معمول ورود سازمان‌های بین‌المللی به بحران‌ها معمولا دیروقت و یا تحت اراده سیاسی برخی بازیگران بین‌المللی صورت می‌گیرد.

با این حال به نظر می‌رسد ترک‌ها برای ورود نظامی به شمال سوریه با مانع عمده و قابل توجه بین‌المللی روبرو نمی‌باشند و بیشترین چالش ترکیه در شمال سوریه نیروهای ارتش و دولت دمشق باشد.


دخالت نظامی ترکیه در سوریه چه پیامدها و یا نتایجی را ممکن است متوجه موقعیت آنکارا در منطقه‌ای کند؟

این اقدام ترکیه به بهانه تعقیب داعش و پ.ک.ک صورت می‌گیرد و در این شرایط دولت سوریه به شدت مخالف است و دیگر بازیگران منطقه‌ای از جمله ایران نیز با اقدامات ترکیه اعلام مخالفت کرده است و این مخالفت‌ها می‌تواند در ائتلاف ترکیه با ایران تاثیر گذار باشد و در مذاکرات آتی آستانه موضوع مورد مناقشه آنکارا با دیگران باشد.

همچنین تلفات انسانی این تهاجمات نظامی می‌تواند به حساسیت گروه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری منجر شده و انتقادات علیه نقش ترکیه در سوریه را افزایش دهد.

به هر صورت هرنوع دست اندازی و تجاوز به خاک کشور دیگر می‌توان به عنوان یک تجربه منفی در روابط آنکارا با دیگر کشورهای منطقه و بدبینی به نقش ترکیه در منطقه منجر شود و از این منظر ممکن است فرصت دیپلماسی عمومی ترک‌ها در پیگیری اهداف خود در منطقه به شدت تضعیف شود.


تحولات فعلی در شمال سوریه و عملیات نظامی ترک‌ها در این کشور چه تاثیری بر توافقات بین المللی پیرامون وضعیت سوریه خواهد داشت؟

در مذاکرات مختلف چه در سوچی و چه در آستانه همیشه ترک‌ها مخالف حضور کردها در گفتگوهای پیرامون صلح سوریه بودند چون ترکیه هیچ‌ علاقه‌ای به شناسایی کردها به عنوان بازیگران تحولات میدانی سوریه ندارد و این موضوع نیز به سابقه تاریخی روابط ترکیه با کردها بازمی گردد.

در حال حاضر نیز اگر قرار است مذاکراتی دنبال شود چه در آستانه و چه در سوچی، نگاه ایران و روسیه این است که کردها نمی‌توانند عامل برهم زننده مذاکرات یا به بن بست کشاندن این مذاکرات باشند، لذا به نظر نمی‌رسد موضوع کردی عامل به بن بست کشیده شدن مذاکرات آتی پیرامون سوریه باشد.

حتی ممکن است ترکیه پس از این حملات و تضعیف کردها در شمال سوریه و کسب اطمینان از عدم امکان نقش آفرینی کردها در تحولات آتی سوریه،، در رویکرد خود نسبت به کردهای سوری انعطاف نشان دهد و مواضع نرم تری مسائل مربوط به کردها در مذاکرات آتی سوریه دنبال کند.

لذا ممکن است دخالت نظامی ترکیه در شمال سوریه به تعویق و یا تاخیر در مذاکرات بین‌المللی و منطقه‌ای آتی پیرامون سوریه منجر شود، اما این تحولات نمی‌تواند به فروپاشی و پایان این مذاکرات انجامد.


بطور کلی چه چشم اندازی را برای عملیات نظامی فعلی در شمال سوریه می‌توان متصور بود؟

تهاجم نظامی ترکیه در شمال سوریه تا بدان جا ادامه خواهد داشت که ترکیه احساس کند توانسته به کردها ضربات مورد نظر را وارد نموده و کردها را تضعیف نماید. در واقع ترکیه بدنبال تضعیف توان نظامی کردها و دور کردن آن‌ها در مناطق شمالی و مرزهای خود می‌باشد و با دستیابی به این هدف، ممکن است حجم حملات و عملیات نظامی خود را در شمال سوریه کاهش دهد.

با این حال در صورتی که حملات ترکیه به ایجاد فاجعه انسانی در شمال سوریه منجر شود و یا تلفات نظامی افزایش یابد، احتمال ورود نیروهای بین‌المللی به شمال سوریه وجود خواهد داشت و ورود نیروهای بین‌المللی می‌تواند به معنای نقطه پایان حضور نظامی ترکیه در شمال سوریه باشد.

اسلام تايمز