پیشنهاد برگزاری رفراندوم از سوی آیت الله خامنه ای ولی امر مسلمین، سابقه ای هجده ساله دارد و ایشان طی این سال ها چندین بار این پیشنهاد را مطرح کرده اند. اما پس از این دیدار برخی بدون توجه دادن به سوابق آن، تلاش کردند تا به افکار عمومی اینگونه القا کنند که این پیشنهاد از سوی رهبری، نوعی عقب نشینی از سیاست های چهل ساله جمهوری اسلامی در باره فلسطین و در واقع شکست جمهوری اسلامی در پرونده فلسطین و ورود به عرصه جدیدی است خصوصا که بعضی از رژیم های عربی و اسلامی ضمن رها کردن رسمی آرمان فلسطین و قدس شریف، وارد حوزه همگرایی با رژیم صهیونیستی در چارچوب طرح موسوم به معامله قرن آمریکا نیز شده اند و این موضوع ایران را ناگزیر از عقب نشینی از سیاست های آرمانی خود در حوزه فلسطین کرده است.
در نشست
خبرگزاری مهر با دو تن از اساتید حوزه فلسطین در دانشکده مطالعات جهان، «مجتبی رحماندوست» و «سید هادی برهانی» این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که مشروح آن در ادامه می آید.
*تعریف مد نظر رهبر معظم انقلاب از رفراندوم برای حل مساله فلسطین چیست و رویکرد کارشناسی شما به این قضیه چه می باشد؟ برخی معتقدند که طرح این موضوع در برهه کنونی، یک نوع عقب نشینی به دلیل فشار غربی ها به ویژه ترامپ و یک راهکار دیپلماتیک و عزتمندانه است. تحلیل شما چیست؟
برهانی: اولا اینکه این یک نرمش و عقب نشینی است و در واقع اینکه تحت فشارهای ترامپ این موضع اتخاذ شده، کاملا بی پایه و بی اساس است. به دلیل اینکه ایران سالها پیش این ابتکار را مطرح کرد و هیچگونه ارتباطی به ترامپ و دولت وی و برجام ندارد. این طرح حداقل از دو جنبه برای ما حائز اهمیت است. اهمیت نفس طرح در این است که بعد از انقلاب یکی از ارکان شعارها و آرمان های ملت ایران، پیروزی فلسطین و نابودی اسرائیل بود. پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران این موضع گیری ها نمایان شد تا ما به بُرهه ای رسیدیم که تبلیغات سنگینی علیه ما در جهان شکل گرفت که عمدتا منشأ آن اسرائیل و حامیان اسرائیل بود و تلاش کردند جایگاه ما را در دنیا بدنام کنند. با بهانه ها و استدلال هایی مثل :«ایران در بحث فلسطین جنگ طلب و خشونت طلب است و یا ایران با صلح و مسالمت؛ ناسازگار است و...»
در رفراندوم همه حقوق مردم فلسطین تأمین میشود و یک حکومت فلسطینی در تمام سرزمین فلسطین ان شاءالله برپا میشوددر آن فضا اسرائیل و حامیانش هجوم تبلیغاتی علیه ما ایجاد کردند که آن موضع به حق و مشهور ما را زیر سوال ببرند و البته در افکار عمومی دنیا تا حدودی پیشرفت هایی داشتند؛ به طوری که عده ای در جهان متأثر از تبلیغات آنها هستند. در آن شرایط جمهوری اسلامی ایران ابتکاری برای این طرح در برابر هجوم صهیونیستی مطرح کرد تا از مواضع به حق خود دفاع کند؛ این ابتکار، محصول آن نگاه است که بتواند راه حلی مطرح کند که بتواند در وهله نخست تبلیغات را کنار بگذارد و در همین راستا نیز ابتکار رفراندوم مطرح شد و ویژگی های خاصی دارد؛ نخست اینکه با ارزش ها و نُرم های بین المللی سازگاری دارد و کاملا مورد اجماع نخبگان و افکار عمومی دنیا به ویژه کشورهای غربی است. یعنی مبتنی بر آزادی، دموکراسی، حق تعیین سرنوشت و ارزش های حقوق بشری است. لذا کاملا با اصولی که غربی ها ادعای پایبندی به آن را دارند، همسو است.
در درجه بعد کاملا راه حلی را ارائه می دهد که در آن خشونت نیست و نمایانگر صلح است. نکته قابل توجه دیگر این است که در رفراندوم (راه حل صلح آمیز) حقوق کامل مردم فلسطین دیده می شود. یکی از مشکلاتی که در راه حل های صلح آمیز وجود دارد این است که حداقل بخشی از حقوق ملت فلسطین را می فروشند اما اگر صندوق رأی بگذارند و مردم رأی بدهند، می شود گفت که همه حقوق ملت فلسطین حفظ می شود. بنابراین در رفراندوم همه حقوق مردم فلسطین تأمین می شود و یک حکومت فلسطینی در تمام سرزمین فلسطین ان شاءالله برپا می شود. از این چشم انداز می شود گفت که بحث مهمی است؛ در یک زمان مناسب مطرح شده و اهمیت آن نسبت به گذشته نیز افزایش پیدا کرده است.
رحماندوست: طرح رفراندوم مبتنی بر اصول دموکراسی و صلح طلبانه و قابل پذیرش برای عرف بین الملل است و این اصل حرف می باشد زیرا همواره مخالفت ایران با رژیم صهیونیستی را به حساب یهودستیزی گذاشته اند و قصد استفاده مذهبی از این موضوع دارند؛ بدین صورت که وانمود می کنند ایران به دنبال محو یهودیان از روی زمین است ولی در واقع ما به دنبال نابودی رژیم جعلی اسرائیل هستیم. ایران برای مقابله با این اتهام، بحث رفراندوم را مطرح کرد. البته نتیجه اجرای درست این طرح، مطلوب ایران است و این همه پرسی باید قاعده مند و درست صورت بگیرد نه به شکل صوری. طبیعی است که رژیم صهیونیستی هیچگاه اجرای این همه پرسی را نخواهد پذیرفت.
*با توجه به نفوذ صهیونیست ها بر سازمان های بین المللی، چه موانعی در سر راه اجرای این طرح وجود دارد و مستلزمات آن چیست؟
رحماندوست: اولین موضوع برای اجرای این همه پرسی، وجود سازمان های بین المللی حداقل بیطرف نسبت به این موضوع است؛ سازمان ملل و شورای امنیت بی طرف نیستند و حتی شورای حقوق بشر سازمان ملل همینگونه است و علت اینکه اخیرا ترامپ از آن خارج شد، به دلیل ضدیت موضوع این شورا با صهیونیست ها بود. برای اجرای همه پرسی ها در جهان در برهه کنونی، آمریکا یک طرف قضیه است و این موضوع در جهان جا افتاده است؛ آمریکا نیز همانی است که از شورای حقوق بشر به دلیل رای علیه رژیم صهیونیستی خارج شد. متاسفانه اسباب اجرای این همه پرسی در سطح بالا و کلان و عرف بین الملل وجود ندارد. بنابراین در صورت اجرا نیز، نتیجه از پیش تعیین شده و به صورت جانبدارانه به نفع آمریکا اعلام خواهد شد. از جمله دیگر موانع برای اجرای این همه پرسی، عدم طبیعی بودن یک کشور است.
کشورهایی مانند آمریکا و فرانسه و انگلیس بعضی اوقات برای توافق بر سر موضوعی، به رسمیت شناختن اسرائیل را پیش شرط اعلام می کنند که به معنای پیش داوری و نه گفتن به رفراندوم است برای برگزاری همه پرسی، اوضاع کشور باید طبیعی باشد و در صورت بروز بحران های داخلی و یا مداخلات خارجی، از همه پرسی برای تعیین تکلیف استفاده می کنند اما رژیمی که مبنای تشکیل آن استعمار شهرک نشینان و زورگویان و اشغال منازل مردم و توسعه رژیم است، به صورت طبیعی در روح و قالب و ساختار این رژیم همه پرسی نمی گنجد. از سوی دیگر شهرک نشینان صهیونیست هر سال مدتی را به اردوگاه های نظامی می روند و در کنار این رژیم رویکرد نظامی گری دارند، این به معنای آمادگی آنها برای بروز اتفاق و مقابله مسلحانه با آن است. در ذات این رژیم یک نوع نپذیرفتن همه پرسی نهفته است. همچنین کشورهایی مانند آمریکا و فرانسه و انگلیس بعضی اوقات برای توافق بر سر موضوعی، به رسمیت شناختن اسرائیل را پیش شرط اعلام می کنند که به معنای پیش داوری و نه گفتن به رفراندوم است. کشورهای بزرگ دنیا برای داشتن پایگاه نظامی در منطقه ما یک رژیمی به نام اسرائیل را ایجاد کرده اند تا منافع آمریکا را تامین کنند. این یک نقش ماموریتی و غیرمستقل بودن و ابزاری است.
برهانی: در اینکه نتانیاهو و دولتش مخالف این طرح هستند، شکی نیست و می شود این تعبیر را داشت که رفراندوم برای دولت اسرائیل مثل یک کابوس است. آنها می دانند که رأی مردم را ندارند و اگر واقعا بر اساس صندوق رأی و نظر مردم، سرنوشت این سرزمین واگذار شود، صهیونیست ها باید بروند. زیرا رأی مردم را ندارند. وقتی ما بافت جمعیتی را درنظر بگیریم که چند نفر هستند، امکان پیش بینی برای نتیجه وجود دارد.
*اشاره کردید که دولت صهیونیستی رای شهروندان خود را هم ندارد. دولت اسرائیل میان حدودا شش میلیون یهودی شهرک نشین هم رأی ندارد؟
برهانی: حتی اگر همه آنها هم رأی دهند ما شش میلیون فلسطینی داخل فلسطین و شش میلیون فلسطینی خارج فلسطین داریم. فلسطینی های آواره که فلسطینی هستند و در سازمان ملل هم ثبت نام شده اند قطعا حق رأی دارند. لذا من امیدی به اینکه صهیونیست ها نرمشی در برابر این طرح به خرج بدهند، ندارم زیرا می دانند این طرح مساوی با مرگ صهیونیست در سرزمین فلسطین است اما در عین حال به صحنه بین المللی و فشار بین المللی امیدوار هستم؛ بدین معنا که علیرغم این فریبکاری ها و تبلیغات و رسانه هایی که در حال شلوغ کردن دنیا برای مکتوم ماندن حقیقت تحولات در فلسطین هستند، بسیاری از مردم جهان حقیقت یا بخشی از حقیقت را درمورد فلسطین می دانند. اینکه اسرائیل مشغول زورگویی است و اشغال می کند و دارد حق مُسَلّم فلسطین را تصاحب می کند، مسئله ای شناخته شده به ویژه در کشور های غربی در سطح دانشگاه ها، دانشجویان و اساتید است.
در صحنه بین المللی و در منطقه این ظرفیت برای فشار علیه اسرائیل وجود دارد تا به راه حل های مسالمت آمیز مثل رفراندوم تن بدهدمشکلی که در جهان وجود دارد خصوصا در کشورهای غربی این است که افکار عمومی و حمایت گسترده از فلسطین به سیاست های رسمی دولت ها ترجمه نمی شود؛ به ویژه اینکه رسانه ها مانع از نمایش آن به عنوان تصمیم ملت ها می شوند اما اگر ابتکارات درستی دنبال شود، این ترجمه امکان پذیر خواهد بود. مثل «جنبش BDS که موفقیت های بین المللی زیادی داشت و توانست بخشی از اراده ای که در افکار عمومی دنیا وجود دارد به بخشی از سیاست های مشخص در حوزه های اقتصادی، سیاسی، هنری و ورزشی ترجمه کند». اخیرا نیز شاهد بودیم که تیم فوتبال آرژانتین قصد بازی در اسرائیل را داشت که به دلیل این فشار ها لغو شد و نتانیاهو چند بار شخصا با رئیس جمهور آرژانتین تماس گرفت اما نتوانست این شکست را نجات دهد و نمونه دیگر «ابتکار راهپیمایی بازگشت است» در آن هنگام که اسرائیل مشغول خفه کردن غزه بود و با دست باز حمله می کرد؛ راهپیمایی بازگشت بازی را عوض کرد و این یک ابتکار درست هوشمندانه و مؤثری بود. لذا من معتقدم که در صحنه بین المللی و در منطقه این ظرفیت برای فشار علیه اسرائیل وجود دارد تا به راه حل های مسالمت آمیز مثل رفراندوم تن بدهد. اگر از این ظرفیت ها درست استفاده شود، می شود امید داشت که روزی به نقطه ای خواهیم رسید که اسرائیل مجبور به انجام کاری برخلاف میل خود بشود و به راه حل های عادلانه تن بدهد.
*آیا پروژه مقاومت بر بحث رفراندوم مقدم است؟ رابطه مقاومت و مبارزه مسلحانه با راهکار دیپلماتیک و سیاسی رفراندوم برای نابودی رژیم صهیونیستی چیست؟
رحماندوست: مقاومت می تواند از ملت های آزاده جهان و NGOها در سراسر جهان که آزادی طلب و مخالف اشغالگری هستند، یارگیری کند اما اکنون اشکال و مانع اصلی تبدیل کردن نگاه عمومی مردم در سراسر جهان به سازو کار دولت ها و حکومت ها است. به عنوان مثال خیلی از دولت ها با راهکار دودولتی موافقند اما ملت ها مخالفند. زیرا اصل را اشغالگری می دانند. مقاومت باید با توسعه فرهنگ خود در عرصه اجتماعی و اقتصادی در کنار بُعد نظامی، اصولش را به قواعد حکومت ها و کشورداری تبدیل کند. بنابراین سازوکارهای مردمی فراهم است و باید جنبش های خودجوش در این عرصه فعالیت کنند. بنابراین توجه به این نوع جنبش ها در زمینه مقاومت، می تواند نقش سازنده ای داشته باشد مانند اجلاس دوربان ۲. ما از حرکات ضدصهیونیستی با هر نوع ایدئولوژی حمایت می کنیم و ایران موافق با مواضع ملت ها است نه دولت ها زیرا توده مردم با دودولتی مخالف هستند و زمان نیاز دارد تا نگا
ه مردم تبدیل به سازوکارهای اجرایی و مورد قبول مجامع بین المللی شود.
دکتر مجتبی رحماندوست
ابتکارات دیگری که صلح آمیز (مسالمت آمیز) مطرح می شود، می تواند مکمل مقاومت باشد نه نقض کننده آن
برهانی: مقاومت حتما یک اهرم بسیار موثر است و در هر شرایطی هر نوع ابتکاری که مطرح می شود، نباید نافی گزینه مقاومت باشد. مقاومت حتی بر اساس منشور سازمان ملل هم یک امر پذیرفته شده است. ملتی که سرزمینش اشغال شده حق دارد با همه وسایل از خود دفاع کند و در هر حالتی نباید ملت فلسطین یا هر ملت دیگری را از چنین حقی محروم کرد. ابتکارات دیگری که صلح آمیز (مسالمت آمیز) مطرح می شود، می تواند مکمل مقاومت باشد نه نقض کننده آن. نکته بعدی اینکه ما باید نگاه وسیعی نسبت به مقاومت داشته باشیم. مقاومت فقط مقاومت نظامی نیست. البته مقاومت نظامی یک مقاومت شرافتمندانه است و توسط کسانی انجام می شود که واقعا فداکاری می کنند و از این جهت شاید بر سایر مقاومت ها شرفی داشته باشد که جانشان را در معرض خطر قرار می دهند اما خبرنگاران که در رسانه هستند، دانشمندی که کتاب می نویسد و کسی که در دانشگاه تدریس می کند نیز همه مقاومت می کنند و می توانند ثروت مقاومت را افزایش بدهند. لذا ما باید یک نگاه همه جانبه به مقاومت داشته باشیم.
موضع ما در کشور جمهوری اسلامی یک موضع تقریبا ویژه در جهان است زیرا موضع دیگر کشورهای جهان نسبت به فلسطین و نسبت به همانند ما نیست و این برای ما موجب افتخار است اما افتخار ما نسبت به داشتن این موضع، نباید موجب این شود که ما راه را بر همکاری بر طرف های دیگری در جهان که اهل مقاومت حتی با درجات خیلی پایین تر هستند، ببندیم و من خیلی به حرکت فردی و انزوا در این زمینه خوش بین نیستم. ما باید هر چه می توانیم فشار وارد بر اسرائیل را بیشتر و همه جانبه تر کنیم؛ یعنی کاری کنیم که از اردن و الجزایر و حتی فرانسه به اسرائیل فشار وارد شود زیرا واقعا چنین ظرفیتی وجود دارد لذا باب این همکاری نباید بسته شود.
*ایران چگونه می تواند در این میان اجماع (اتحاد) به وجود بیاورد؟
برهانی: متأسفانه اکنون بخش عمده ای خصوصا از نخبگان رسمی در دنیا به راه حل دو دولتی تن داده اند که ملت فلسطین را از بخش بزرگی از حق و حقوق خود در این سرزمین محروم می کنند. ما باید دنبال این باشیم که به هر حال در برابر این هجوم از مواضع خود دفاع کنیم. به نظر من یکی از جاهایی که ما می توانیم به خوبی و به زیبایی از حق خود دفاع کنیم ابتکار همه پرسی است. در این صورت تصمیم ملت (اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی) باید پذیرفته شود.
*ایران به دنبال آزادسازی فلسطین از نهر تا بحر است. این در حالی است که طی ماه ها و سال های اخیر ترکیه پرچمداری آزادسازی فلسطین را با راهکار دودولتی از ایران ربوده است. نظر شما راجع به راهکار ترکیه برای حل مسأله فلسطین یعنی راهکار دودولتی چیست؟
برهانی: ما به عنوان یک هدف دنبال رهبری در مسئله فلسطین نیستیم. هدف ما آزادسازی فلسطین است. اگر دیگران بخواهند آن را آزاد کنند نه تنها ما را ناراحت نمی کند بلکه باعث خوشحالی ما نیز می شود. در مورد ترکیه به نظر من کاری که حکومت فعلی ترکیه در حال انجام دادنش است، (حکومت اسلام گرا ها) بسیار متفاوت از سیاست غیر اسلام گراهایی است که در گذشته بودند و اقدامات فعلی به اسرائیل فشار وارد می کند. مواضعی که دولت فعلی ترکیه درمورد فلسطین و اسرائیل دارد، باعث وارد کردن فشار جدی بر اسرائیل شده است و این فشار با دیگر کشورهای منطقه البته به جز ایران قابل مقایسه نیست اما باید بپذیریم که در موضع ما و موضع ترکیه (راهکار دو دولت) تفاوت وجود دارد؛ البته این موضوع نباید مانع از همکاری ما با آنها برای کمک به فلسطین شود.
حرکت از دودولتی به سمت آزادسازی کل فلسطین خیال خام است و ممکن نیستدرمورد دو دولت تحلیل قابل توجه دیگری که وجود دارد این است که در برهه کنونی، دنیا دو دولت را قبول کرده و پذیرفته که کرانه باختری و غزه و قدس شرقی، سرزمین های فلسطینی و اشغالی است و جهان آمادگی وارد کردن فشار بر اسرائیل در این محدوده را دارد. لذا عده ای معتقدند که باید بر همین اساس با جهان همکاری کرد و این بخش فلسطین را از اسرائیل گرفت زیرا اسرائیل بدون این موارد فرو خواهد ریخت. این یک نوع استدلال است که در جایگاه خود قابل توجه می باشد ولی نزدیکترین کشورها به ما در منطقه در بحث فلسطین در چارچوب قوانین بین المللی از فلسطین دفاع می کنند و صلاح نمی دانند که از این چارچوب و قطعنامه خارج شوند. لذا این وضعیتی است که در همه جا وجود دارد. یعنی در سطوح رسمی قطعنامه های سازمان ملل اجرا می شود.
رحماندوست: ما از اساس با راهکار دودولتی مخالف هستیم. برخی معتقدند که از طریق راهکار دودولتی می توان به پیروزی های مقطعی و مرحله ای دست یافت که منجر به پیروزی بر اسرائیل بشود. بنده معتقدم که پذیرش این راهکار، یک بله گفتن به جاهایی است که از آن موقع تازه تحمیل کردن ها به ما آغاز می شود. بنابراین حرکت از دودولتی به سمت آزادسازی کل فلسطین خیال خام است و ممکن نیست.
*چقدر مردم فلسطین پذیرای رفراندوم هستند و از آن استقبال می کنند؟
رحماندوست: فلسطینی ها یک طیف هستند که عده ای طرفدار حماس و عده ای طرفدار محمود عباس می باشند هرچند اسمشان مشترک است اما دیدگاه های متفاوتی دارند. به علاوه اینکه فلسطینی ها در شدت محاصره و بدبختی هستند تا جایی که ممکن است جان به لبشان برسد؛ در چنین شرایطی طبیعی است که پاسخ هایشان در این شرایط را نمی توان به عنوان نظر استراتژیک و راهبردی آنها تلقی کرد. بنابراین باید نظرشان را در شرایط خاص محاصره و تحریم و غیره سنجید. برداشت و تحلیل من این است که متوسط و میانگین فلسطینی ها به رویکرد رفراندوم نظر مثبت دارند.
ابتکار همه پرسی می تواند بیشترین میزان از اجماع، هم فکری، هم نظری و موافقت را در جبهه مقاومت در تمام جهان ایجاد کند
برهانی: اگر این طرح و ابتکار ما به معنای انزوا و انفعال باشد و فقط طرح و ابتکار ارائه دهیم و غیر فعال عمل کنیم، علی القاعده مطلوب فلسطینی ها نیست. آنها مایل هستند که ما فعالانه از مقاومت و ملت فلسطین دفاع کنیم نه اینکه تنها راه حل بدهیم .این موضوعی است که طبیعتا مطلوب ملت فلسطین نیست اما من وقتی به فلسطینی ها نگاه می کنم، دلیلی برای مخالفت آنها با چنین طرحی به طور کلی نمی بینم و فکر می کنم ابتکار همه پرسی می تواند بیشترین میزان از اجماع، هم فکری، هم نظری و موافقت را در جبهه مقاومت در تمام جهان ایجاد کند. من شخصا نظری نمی شناسم که اولا همه حقوق فلسطینی ها را در چشم انداز خود داشته باشد. ثانیا بتواند همه کس اعم از غربی، مسلمان، مسیحی، اروپایی، خاورمیانه، فلسطین و اروپا را قانع کند و در میان همه اینها یک موضع مشترک به وجود بیاورد اما به نظر من این طرح (همه پرسی) چنین قابلیتی را دارد. طرحی که همه کسانی که به بحث فلسطین علاقه دارند را قانع می کند و این طرحی قابل قبول است که ما بگوییم خود مردم انتخاب کنند که چه می خواهند. لذا برای این طرح نه تنها در میان فلسطینی ها بلکه در میان هیچ ملت دیگری به جز صهیونیست ها هیچ دلیل خاصی برای مخالفت بنیادی نمی بینم.
*معامله قرن چه سودی برای حکومت های عربی دارد و انتقال سفارت کدام بخش از معامله قرن محسوب می شود؟ جرد کوشنر (داماد ترامپ ) به عنوان یک یهودی در این میان چقدر ایفای نقش کرده است؟
رحماندوست: در کل عالم به ویژه منطقه خودمان که نگاه حقارت و ذلت بیشتر است، فردی که برای خدا کار کند، کم وجود دارد و غالبا به دنبال منافع خودشان هستند. ما نباید از اینها انتظار نگاه حق پرستانه داشته باشیم. زیرا غالب این حکومت ها در منطقه دنباله رو آمریکا هستند و لذا سازش آنها با دشمنان طبیعی است. به همین دلیل نگاه این دولت ها و حکومت ها را باید از نگاه مردم و مقاومت متفاوت دید و تحلیل کرد. علیرغم اینکه دولت های غربی تمایل بالایی به انتقال سفارت آمریکا به قدس دارند، با این حال برای رعایت نظر مردم منطقه برخی ملاحظات را در این خصوص دارند. بنابراین اگر محور مقاومت بتواند جریان جهانی را به سمت خود هدایت کند، اقدامات دولت های غربی نیز به همان سمت سوق خواهد یافت.
خطر بزرگی که وجود دارد، ممکن است زمینه ای فراهم بکند که کشورهایی مانند عربستان و امارات که تابه حال وارد گفتگو با اسرائیل نشدند، این سد را شکسته و عادی سازی روابط از همان نقطه شروع شود
برهانی: درمورد معامله قرن نمی شود توقع و انتظار داشت که حتی حداقلی از حقوق فلسطین در آن لحاظ شده باشد اما این به این معنا نیست که اسرائیلی ها نگران این طرح نیستند! زیرا آمریکا شرایط خود را دارد و حداقل در حرف و نظر باید منافع ملی آمریکا توسط هیئت حاکمه پیگیری بشود. نکته دیگری که وجود دارد این است که از لحاظ شخصیتی و روانی، ترامپ فرد سرسختی است. لذا ممکن است این همکاری که دولت اسرائیل انتظار دارد را در مرحله ای نداشته باشد. من فکر می کنم این طرح مثل طرح های قبلی به نتیجه خاصی نخواهد رسید ولی خطر بزرگی که وجود دارد، ممکن است زمینه ای فراهم بکند که کشورهایی مانند عربستان و امارات که تابه حال وارد گفتگو با اسرائیل نشدند، این سد را شکسته و عادی سازی روابط از همان نقطه شروع شود. این شکست بزرگ برای جبهه فلسطین خواهد بود. در مورد موضع کشورهای عربی به طور خاص عربستان، امارات و بحرین نگاه های مختلفی وجود دارد.
اولا ما باید فهم درستی از تحولات منطقه و تحولات کشور های عربی داشته باشیم. متاسفانه در ایران در سطوح رسمی، غیر رسمی و سطوح مختلف چند گرایش دیده می شود که به فهم صحیح ما لطمه می زند؛ ۱-ملی گرایی افراطی تأثیر گذار است ۲-برتری طلبی که وجود دارد و می گوید ما نژاد برتری هستیم و اعراب نژاد پست تری هستند. ۳-اسلام ستیزی که در آن عده ای برای سرزنش اسلام، اعراب و زبان عربی را سرزنش می کنند.
بنده با این عقاید موافق نیستم و از همراهی اینگونه افراد سرزنشگر اعراب امتناع دارم اما برخی کشور های منطقه به طور مشخص بحرین، امارات و عربستان مواضعی در برابر رژیم صهیونیستی اتخاذ کردند که پیشتر سابقه نداشت؛ بدین معنا که این درجه از همراهی و سازش با پروژه صهیونیست در منطقه نقطه سیاهی حتی در حکومت های عربستان است و شاهزاده محمد بن سلمان مواضع عربستان در قبال اسرائیل را به یک درجه خیلی بدی از انحراف رسانده و در این شکی نیست. اگر حکام عربستان منافع خود را در نظر بگیرند، می دانند که نزدیکی به اسرائیل برای آنها خطرناک است و یک دلیل عمده آن ملت های منطقه هستند که هنوز بسیار حساس هستند و جنایات رژیم صهیونیستی را فراموش نکرده اند.
از سوی دیگر حکام امارات و عربستان هم می دانند که نزدیکی به اسرائیل چقدر برایشان زیانبار است ولی خود را در منطقه، ناچار و تحت فشار می بینند که نسبت به اسرائیل موضع نرم تر و ملایم تری داشته باشند. از این چشم انداز باید موضع آنها را فهمید و کاری کنیم که امکان اینکه این کشورها (عربستان، امارات و بحرین) به طرف اسرائیل بروند، کاهش پیدا کند. برای کاهش این فشار و ایجاد وحدت اسلامی نیز باید دنبال حل مسئله باشیم نه تشدید تنش. به فکر کاهش تنش میان کشورهای اسلامی باشیم. لذا معتقدم از هر فرصت در هر زمینه ای برای حل این مسائل استفاده کنیم.
*دستاوردهای راهپیمایی بازگشت فلسطینی ها را به عنوان جدیدترین روش برای مبارزه با صهیونیست های اشغالگر چگونه ارزیابی می کنید؟ برخی معتقدند که رهبران گروه های مبارز فلسطینی در این مبارزات ایفای نقش کمتری دارند. آیا درست است؟ امکان وحدت ملی میان گروه های فلسطینی وجود دارد؟
عدم حضور رهبران فلسطینی در خط مقدم را نباید با دفاع مقدس خودمان مقایسه کنیم
رحماندوست: به اعتقاد بنده این راهپیمایی های بازگشت ابتکار خوب و جالبی است؛ اولا به خاطر کلمه «بازگشت» زیرا به معنای این است که ما قبلا ساکن جایی بوده ایم و اکنون در صدد بازگشت به آن هستیم. ثانیا «مردمی» بودن این راهپیمایی ها. عدم حضور رهبران به صورت مثبت قابل تحلیل است. یعنی مردم پای کار آمده اند و دنبال رهبران نبوده اند بلکه رهبران دنبال مردم آمده اند. نکته سوم «دست خالی بودن مردم» و «غیرمسلحانه» بودنشان است؛ تنها وسیله مبارزه آنها نیز بادبادک است به عنوان نماد بازی و بچه گانه بودن. نکته چهارم استفاده از «فضای جمعه ها» و صبر یک هفته ای برای دیدن عکس العمل دشمن در رفع اشغالگری است که موجب تقویت این حرکت می شود. عدم حضور رهبران فلسطینی در خط مقدم را نباید با دفاع مقدس خودمان مقایسه کنیم. این نکات ذکر شده طلیعه های موفقیت این حرکت هستند. فلسطین و حس دلبستگی به جغرافیای آن می تواند عامل وحدت خود مردم و گروه های فلسطینی شود.
برهانی: ابتکار راهپیمایی بازگشت به طور کلی یک ابتکار فوق العاده است و من نسبت به آن بسیار خوشبین هستم. این ابتکار صحنه را در غزه عوض کرد و مقاومت و حماس تاحدودی مستاصل شده بود. غزه در حال فراموشی میان افکار عمومی بود و حماس هم در موقعیتی نبود که به حملات اسرائیل واکنش نشان دهد. الان تمام این صحنه عوض شده و غزه و فلسطین به صدر اخبار جهان بازگشت به ویژه پس از تحولات و درگیری های منطقه. از لحاظ اقتصادی پیشنهادهای سنگینی به فلسطینی ها و حماس می شود مبنی بر کاهش محاصره در ازاء دست کشیدن از راهپیمایی بازگشت. اسرائیل تحت فشار است به ویژه از جهت سیاسی و تبلیغاتی. اسرائیل همیشه به دنبال مخفی کردن چهره خونخوار و بی رحم خود است اما اکنون این چهره عیان شده است. از سوی دیگر هزینه های امنیتی و اقتصادی زیادی در پی این راهپیمایی ها بر اسرائیل تحمیل شده است. از لحاظ کشاورزی و گردشگری نیز خسارت هایی برای اسرائیل داشته است.
از لحاظ اقتصادی پیشنهادهای سنگینی به فلسطینی ها و حماس می شود مبنی بر کاهش محاصره در ازاء دست کشیدن از راهپیمایی بازگشتعدم حضور رهبران فلسطینی در میان راهپیمایی کنندگان خوب است. زیرا اسرائیل در صدد تخریب این راهپیمایی است و می گوید که این ها مردم نیستند بلکه حماس به عنوان یک گروه تروریستی از نگاه دشمنان است اما حماس مراقبت دارد که در این دام نیفتد و بسیار هوشمندانه عمل می کند. اکنون اسرائیلی ها با مردم دست خالی برخورد نظامی می کنند. لذا خیلی حرکت مثبت و اسرائیل را مستاصل کرده است. وحدت ملی در فلسطین واجب و اجتناب ناپذیر است و باید محقق گردد زیرا در غیر این صورت جراحت و زخمی است که مانع از کسب حقوق فلسطینی ها شود. گروه های فلسطینی باید بر سر اشتراکات خود توافق کنند.
دریافت لینک صفحه با کد QR