پيش بيني‌هايي كه درست از آب درآمد/ نشست ژنو بدون ايران بي نتيجه پايان يافت

روز گذشته مقر سازمان ملل متحد در ژنو ميزبان كنفرانس بين المللي سوريه بود . نمايندگان پنج كشور عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل متحد يعني، آمريكا، فرانسه، انگليس، چين و روسيه به همراه نمايندگاني از كشورهاي كويت، قطر، تركيه و عراق در اين نشست گردهم آمدند تا در خصوص بحران سوريه با يكديگر بحث و تبادل نظر كنند.
 
نشست ژنو در حالي برگزار شد كه از قبل هم نسبت به سرانجام آن و دستيابي طرف هاي شركت كننده به يك توافق جدي ترديدهايي مطرح بود.
 
يكي از دلايل اصلي که پييش بيني مي شد نشست ژنو نتيجه بخش نباشد،عدم حضور ايران در اين نشست بود.
 
با وجود آنكه كوفي عنان، دبيركل سابق سازمان ملل متحد و نماينده ويژه اين سازمان و اتحاديه عرب در مسئله سوريه، بر نقش ايران تاكيد داشته و خواستار حضور ايران در نشست مذكور شده بود، اما مخالفت هاي آمريكا باعث شد دعوتنامه اي براي ايران ارسال شود.
 
سازمان ملل هم كه همه معترفند، نهادي در خدمت آمريكا است ترجيح داد بدون حضور ايران، نشستي را در مورد بحران سوريه برگزار كند.
 
كيست كه نداند سازمان ملل ابزاري است در دست غرب به خصوص آمريكا تا واشنگتن با توسل به آن و مهر تائيد اين نهاد سلطه جويي ها و منافع خود را در سراسر جهان پيگيري كرده و به قلدري هاي خود با پشتيباني سازمان ملل ادامه دهد.
 
با در نظر گرفتن اين مطلب، دليل عدم دعوت از ايران براي حضور در نشست ژنو كاملا روشن است.
 
اما بايد ديد چرا آمريكا مخالف حضور ايران در نشست ژنو بود ؟
 
اين مسئله را مي توان در سه محور تشريح كرد:
 
1-دعوت از ايران به معني پذيرفتن جايگاه ويژه ايران در منطقه است. غرب از مدت ها قبل تلاش كرده با همراهي و همكاري عمله هاي عربش در منطقه خاورميانه و خليج فارس، ايران را تضعيف شده نشان داده و چنين القاء كند كه ايران جايگاه قدرتمندي در منطقه ندارد، در حاليكه خود مي داند تلاش هايش "آب در هاون كوبيدن" است.
 
موقعيت جغرافيايي_ سياسي (ژئو_ پلتيك) ايران در خاورميانه و در كنار آن نقش آفريني هاي جمهوري اسلامي در مسائل مهم منطقه_ از افغانستان گرفته تا عراق و سوريه و فلسطين_ نشان دهنده اهميت ايران و شان جمهوري اسلامي است.
 
ايران در حالي به نشست ژنو دعوت نشد كه به اعتراف دوست و دشمن_ يكي از تاثيرگذارترين بازيگران در مسئله سوريه است، به طوري كه ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه هفته گذشته گفته بود؛ "عدم حضور نمايندگان ايران در نشست ژنو، روند امور را پيچيده تر خواهد كرد".
 
آمريكا و متحدان غربي و عربي اش نيز به نفوذ ايران در سوريه معترفند، اما از ديدگاه خصمانه خود آن را تعبير و تفسير مي كنند. آنها مدعي هستند ايران در كنار ارتش سوريه به سركوب غيرنظاميان مي پردازد.
 
مقامات كشورمان دخالت مستقيم در سركوب مخالفان سوريه را تكذيب كرده اند، اما به صراحت مي گويند از حكومت بشار اسد كه در "خط مقاومت" در برابر اسرائيل است، حمايت مي كنند.
 
سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه نيز عدم دعوت از ايران به نشست ژنو را "اشتباه" خوانده بود.
 
وي گفته بود:" ايران يكي از بازيگران كليدي است و حضور نيافتن نمايندگان ايران در كنفرانس بين المللي سوريه اشتباه است."
 
از سوي ديگر، ايران همواره سد راه زيادي خواهي ها و سلطه جويي هاي آمريكا در منطقه بوده و به ويژه در مسئله سوريه، مخالف هرگونه مداخله خارجي است.
 
2-آنچه كه در 15 ماه اخير بحران سوريه مشخص شده، اين است كه غرب به رهبري آمريكا و حكام عربي، هرگز به دنبال حل مسالمت آميز مسئله سوريه نيستند، بلكه به فكر تحقق اهداف و دستيابي به خواسته هاي خود هستند.
 
    همواره در مسئله حل بحران ها و درگيري ها به شيوه "مسالمت آميز" روال كار به اين صورت است كه از نمايندگان طرفين درگير دعوت به عمل مي آيد تا با بحث و مذاكره، اختلافات را كنار بگذارند و به راه حلي فراگير دست يابند.
 
اما در اين كنفرانس، چنين اتفاقي نيفتاد و به همين جهت است كه مي گوييم اين كنفرانس درصدد حل بحران، به شيوه مسالمت آميز نبود.
 
در حاليكه نمايندگان يكي از طرفين درگيري در سوريه يعني شورشيان و مخالفان در ژنو حضور پررنگي داشتند. از سوي دولت سوريه كه يكي ديگر از طرفين درگيري است، نماينده اي در كنفرانس مذكور حضور نداشت.
 
از طرف شورشيان، كشورهايي مانند تركيه، قطر، آمريكا، انگليس، فرانسه كه در طي اين چند ماه با ارسال سلاح و تامين منابع مالي از آنها حمايت كرده اند، در ژنو حاضر بودند.
 
اما از طرف سوريه نماينده اي وجود نداشت. حتي ايران هم كه گفته مي شود در كنار دولت سوريه است، به اين نشست دعوت نمي شود تا كنفرانس مذكور يكطرفه به قاضي برود و بدون حضور مخالفي تصميمات مدنظر خود را بگيرد.
 
اين موضوع كاملا نشان مي دهد كه قرار نبود در اين كنفرانس راه حلي صلح آميز براي حل بحران سوریه ارائه شود و غرب فقط قصد داشت توجیه و مشروعیتی برای مداخله نظامی خود بگیرد.
 
آنها حتی پیش از برگزاری نشست ژنو سعی کردند با شایعه پراکنی روسیه را نیز با خود همراه کنند.
 
هفته گذشته برخی رسانه های غربی از تغییر موضع روسیه که هم پیمان راهبردی سوریه محسوب می شود خبر دادند تا به این ترتیب در کنفرانس ژنو عملا روسیه را در کنار خود داشته باشند، اما مسکو این خبر را تکذیب کرد و گفت هيچ تغييري در موضع مسکو در قبال دمشق ايجاد نشده است.
 
به همين جهت بود که لاوروف وزیر خارجه روسیه پس از آن که متوجه انديشه ها و نقشه هاي حاضران در ژنو شد ترجيح داد در دور دوم مذاکرات شرکت نکند.
 
وي گفت: هدف ما در این نشست انتقال قدرت و حذف هیچ قدرتی از دولت ائتلاف ملی نبود. 
 
لاوروف تصریح کرد: از نتیجه این نشست شوکه شدم. بنا به تصمیم دشمنان سوریه، رئیس جمهور این کشور نباید بخشی از دولت انتقالی باشد که روسیه سخت مخالف این موضع است.
 
 
 
۳-همانطور که پیشتر گفته شد، ایران دولت سوریه را در "خط مقاومت" در برابر رژیم صهیونیستی می بیند.
 
"ایران، سوریه و حزب الله" محور مقاومت در برابر رژیم اسرائیل هستند و طبق دیدگاه ایران، سوریه در پیشاپیش این جبهه قرار دارد.
 
بنابراین، تمام تلاش آمریکا و دنباله های نادان عربی آن در هم شکستن این جبهه و فروپاشی این محور به نفع رژیم اسرائیل است.
 
از سوی دیگر، غرب که نتوانسته با فشار و تحریم و تهدید ایران را در مسئله هسته ای به زانو درآورد، سعی دارد با مداخله نظامی در سوریه و از بین بردن هم پیمان راهبردی ایران _دمشق_ فشارهای خود علیه ایران را افزایش دهد.
 
برخی کارشناسان و تحلیلگران معتقدند؛ هدف از دخالت غرب به خصوص آمریکا در سوریه، ایران است.
 
پس جای هیچ گونه تردیدی باقی نمی ماند که ایران نباید به این کنفرانس فرمایشی دعوت مي شد.
 
برخی کارشناسان و خبرنگاران سازمان ملل متحد با انتقاد از وضعیت موجود می گویند؛ آمریکا با آگاهی از اینکه ایران با ارائه پیشنهادهای مشخص برای کمک به طرح شش ماده ای کوفی عنان به منظور بازگشت صلح و ثبات به سوریه در ژنو حاضر مي شد، به بهانه های نامرتبط و واهی و به منظور جلوگیری از روشن شدن حقایق مانع از ارسال دعوتنامه به ایران شد.
 
جمهوری اسلامی ایران بارها از طرح کوفی عنان حمایت و مخالفت خود را با هرگونه ارسال اسلحه و پول از سوی برخی دولت های غربی و عربی برای مخالفان دولت سوریه اعلام کرده است.
 
بسیاری از کارشناسان معتقد بودند؛ بدون حضور ایران در ژنو، بعید است این نشست به موفقیت بیانجامد چرا که به گفته بان کی مون و کوفی عنان، ایران جزئی از راه حل سوریه است. 
 
همانطور که ديديم اين پيش بيني ها درست از آب در آمد و نشست ژنو بدون نتيجه مشخصي پايان يافت.
 
یک کارشناس امور خاورمیانه در مورد علت عدم موفقیت نشست هایی مانند نشست ژنو، گفت: با توجه به اینکه این نشست ها عموما در بر گیرنده مواضع همه کشورهای جهان به ویژه کشورهای منطقه ای و به طور خاص کشورهایی که روابط ویژه ای با سوریه دارند، از جمله ایران نیست، بعيد است توافقی که در آن حاصل می شود همه گیر و همه جانبه و دارای یک راه حل دقیق باشد.
 
وی افزود: برای دستیابی به توافق در این نشستها باید امکان حضور فعال همه افکار و عقاید پیرامون تحولات سوریه فراهم شود.
 
در حالیکه جمع حاضر در نشست ژنو را عمدتا کشورهایی تشکیل مي دادند که مخالف حکومت بشار اسد هستند و آنها نیز طرح و برنامه هایی را ارائه می کنند که در نهایت به سقوط بشار اسد منجر شود و این امر نیز ناشی از عدم اطلاع دقیق آنها از جامعه سوریه است.
 
همانطور که عنوان شد؛ قرار بود در نشست ديروز ژنو راه های"انتقال قدرت" از دولت اسد به گروه های مخالف، مورد بررسی قرار بگیرد.
 
این طرح هرگز مورد موافقت دولت اسد و حتی دولت روسیه نیست؛ زیرا برخلاف آنچه رسانه های غربی تبلیغ می کنند، بخش عمده ای از مردم سوریه طرفدار بشار اسد هستند و آنها در مقابل مخالفان حکومت وزن بیشتری دارند، بنابراین حمایت بخش زیادی از توده مردم از اسد سبب شده، غرب نتواند نسخه ای مشابه آنچه که در لیبی تجویز شد را در خصوص سوریه، تجویز کند. 
 
در حقیقت روسیه با این امید در نشست ژنو شر کت کرده بود که بتواند غربی ها را به لزوم حفظ نظام سیاسی و امنیتی سوریه و ادامه سایه اقتدار و حاکمیت دولت مرکزی را بر فرایند اصلاحات و دوره فرایند انتقال قدرت متقاعد کند و اجلاس ژنو را به محملی برای نجات طرح 6 ماده ای طرح عنان تبدیل کند که در آن هیچ اشاره ای به لزوم تغییر نظام سیاسی سوریه و کناره گیری بشار اسد از قدرت نشده است .
 
اما ترک زود هنگام نشست ژنو از سوی لاوروف باردیگر نشان دادکه ظاهرا تغییری در مواضع و رویکرد غربی ها ایجاد نشده است، یا حداقل به جمع بندی مشترک در این زمینه نرسیده اند. از اینرو روشن می شود که غربی ها با این هدف در نشست ژنو شرکت کرده بودند که بتوانند در مواضع حمایتگرانه روسیه و چین از سوریه شکاف ایجاد کنند.
 
گزارش از رضا عسگری