منطقه نفتي العديد آتش اختلاف امارات و عربستان را شعله‌ور كرد

به گزارش فارس، در يك ماه اخير مقامات نظامي و سياسي عربستان ضمن سفر به ابوظبي، اماراتي ها را براي عقب نشيني رسمي از خواسته ها و ادعاي مرزي خود و واگذاري بخشي از اراضي مورد نظر سعودي‌ها در منطقه العديد، تحت فشار قرار داده اند كه امارات اين خواسته ها را نپذيرفته است.
شيوخ اماراتي با استناد به نقشه هاي انگليس، خواستار نظر خواهي از اين كشور براي توضيح نقشه هاي قديمي منطقه العديد شده‌اند كه مقامات سعودي دخالت و ورود انگليس به اين موضوع را نپذيرفته اند. اين امر بهانه‌اي شد تا اختلافات ارضي و مرزي در منطقه خليج فارس را مرور كنيم.

پيشينه اختلافات ارضي و مرزي در منطقه خليج فارس
منطقه ژئوپليتيكي خليج فارس از الگوي فوق‌العاده پيچيده اختلاف ارضي برخوردار است كه هر يك از موارد آن مي‌تواند آتش جنگي تمام عيار را برافروزد. به عنوان مثال تجاوز عراق به ايران در 22 سپتامبر 1980 و تجاوز عراق به كويت در سال 1991 هر دو ناشي از ادعاي عراق بر دو مورد اختلاف ارضي حل شده بوده است.

در مورد اختلافات مرزي بايد گفت كه بطور كلي هدف از اختلاف‌هاي مرزي عدم توافق در مورد محل دقيق مرز است اما هدف از اختلاف‌هاي ارضي اختلاف در قلمرو است. بيش از 50 مورد اختلاف‌هاي مرزي و ارضي در ميان هشت كشور خليج فارس وجود دارد كه در اين رابطه مي‌توان به اختلاف بر سر جزائر وربه و بوميان ميان عراق و كويت و يا مرز دريايي در خليج سلوا و خورالعديد ميان عربستان و قطر اشاره كرد كه كارايي شوراي همكاري خليج فارس را زير سئوال برده است.

مرز در خليج فارس مفهومي بيگانه است. در واقع سرحدات بسياري از كشورهاي اين منطقه به وسيله مناطق مرزي و نه خطوط مرزي مشخص مي‌شوند. 13 مورد اختلافات مرزي و ارضي حل نشده در خليج فارس بوده است. تاكنون مرزهاي بين برخي از كشورهاي منطقه مانند امارات متحده عربي با عربستان سعودي، عمان با عربستان سعودي، عمان با يمن و امارات متحده عربي با عمان به علت وجود ادعاهاي ارضي، سياست‌هاي توسعه‌طلبانه و هزينه‌هاي زياد مربوط به علامت‌گذاري تاكنون بر روي زمين علامت‌گذاري نشده‌اند.

علت عدم تعيين دقيق مرزها در خليبج فارس
در واقع به علت كوچ قبايل، وجود صحراهاي خشك و بي‌آب و علف، عدم اكتشافات نفتي، تعيين مرزهاي دقيق به ندرت انجام شده است. هرچند بر روي نقشه‌هاي جغرافيايي و يا اطلس‌ كه مرزهاي بين كشورهاي خليج فارس با دقت و اطمينان رسم شده اما اين امر گمراه‌كننده است. تنش‌ها و كشمكش‌هاي بسيار زيادي بر سر اختلافات مرزي ظاهراً حل شده ميان كشورهاي اين منطقه وجود دارد كه خود هركدام به نوعي در شروع يك جنگ مي‌تواند اثربخش باشد.

از حدود 15 مرز دريايي ميان كشورهاي اين منطقه، 10 مرز به علت وجود اختلافات هنوز تحديد نشده‌اند كه سه مرز از آنها مربوط به ايران با كشورهاي عراق، كويت و امارات متحده عربي است. مسئله جزاير سه گانه ابوموسي، تنب بزرگ و كوچك كه در طي دو سه سال اخير به شدت از سوي امارات عربي متحده بالاخص و شوراي همكاري خليج فارس به طور اعم روي آن مانور داده شده است، يكي از بارزترين اختلافات مرزي منطقه است.

آتش زير خاكستر ديگري كه علاوه بر مسائل محدوده‌هاي جغرافيايي و يا اختلاف‌هاي ميان منطقه‌اي در روابط ميان كشورهاي منطقه تاثيرگذار است، وجود منبع حياتي نفت است كه يكي عوامل اصلي در اختلاف و درگيري ميان كشورها قلمداد مي‌شود. هرچند وجود همين عامل يعني نفت سبب شده تا كشورهاي اين منطقه براي تعيين حدود با يكديگر وارد مذاكره شوند.

از نمونه بارز اين ادعا منطقه نفتي العديد در قلمرو امارات عربي متحده است كه عربستان داعيه آن را دارد و تاكنون خشونت‌هاي بسياري بين اين دو كشور بر اثر اين اختلاف رخ داده است.

اختلافات مرزي عربستان و امارات در مناطق مختلف به ويژه در منطقه نفتي العديد عميق و گسترده است و هر از چند گاهي شاهد درگيري و تنش هاي پراكنده در اين مناطق بوده ايم.
روابط رياض - ابوظبي در يك سال اخير دچار چالش جدي شده كه بخش عمده اي از آن به مشكلات مرزي طرفين بر مي گردد.

اختلاف بين امارات و عربستان به قوت خود باقي است و امكان درگيري‌هاي شديدتر بين اين دو كشور در آينده محتمل است چرا كه منطقه نفتي العديد منبع درآمد سرشاري است كه چشم طمع هر دو كشور به آن دوخته شده است.

چندي پيش نيز روزنامه القدس العربي در گزاريش نوشت: اختلافات مرزي ميان عربستان و امارات عربي متحده وارد مرحله تازه‌اي شده و انتظار مي‌رود كه اين موج تازه نه تنها ديگر كشورهاي عضو شورا بلكه ماهيت اساسي آن را نيز زير سؤال ببرد. تماميت‌خواهي عربستان از يك سو و ادعاهاي ارضي امارات متحده از سوي ديگر فتيله اختلافات را به رغم ادعا در مورد وجود هماهنگي ميان دو كشور به شدت افزايش داده انتظار مي‌رود كه دور تازه اختلافات علني‌تر نيز شود.