نادیده گرفتن موضع روسیه در قبال سوریه یک اشتباه بزرگ است

به گزارش اسلام تایمز به نقل از اندیشکده شورای روابط خارجی، کارشناس مسائل امنیت ملی در این اندیشکده معتقد است که برای اعمال نفوذ هرچه بیشتر در مورد سوریه باید همکاری روس‌ها جلب شود هرچند که ایشان رغبتی به این امر نشان نمی‌دهند.

به‌دنبال اعطای پناهندگی موقت روسیه به ادوارد اسنودن، افشاگر اطلاعات جاسوسی آمریکا، کاخ سفید دیدار اوباما با پوتین در اوایل این ماه را لغو کرد. این موضوع کنار برنامه سفر اوباما در هفته آینده جهت شرکت در جلسه گروه 20 در سنت پترزبورگ که به‌میزبانی پوتین انجام خواهد شد، به‌ندرت در توافقات دوجانبه اتفاق می‌افتد. در واشنگتن این تصور وجود دارد که رهبران روس نسبت به حل مسائل بین‌المللی بی‌تفاوت هستند و بنابراین اوباما نباید وقت خود را برای بازسازی اوضاع تلف کند. بعد از تصمیم روسیه برای اعطای پناهندگی به ادوارد اسنودن مشاور سابق آژانس امنیت ملی آمریکا، اوباما ارزیابی مجدد روابط بین دو کشور را متوقف کرد. اوباما به خبرنگاران گفت: اسنودن فقط یکی از مسائل مورد اختلاف است. علاوه بر آن تقویت سوریه توسط مسکو و سابقه منفی روسیه در زمینه حقوق بشر (اوباما با لحن ملایمی این موضوعات را مطرح ‌کرد) از دیگر موضوعات مورد اختلاف دو کشور است. او امیدوار است که با گذر زمان پوتین به این نتیجه برسد که همکاری با آمریکا بهتر از بازی با حاصل‌جمع صفر است.

در حال حاضر چشم‌انداز دور از ذهنی پیش‌روی روابط آمریکا و روسیه وجود دارد. احتمال حمله نظامی علیه سوریه در واکنش به استفاده از سلاح‌های شیمیایی در 21 آگوست [30 مرداد ماه]، رابطه این دو کشور را بیش از پیش سردتر می‌کند. نمایندگان دو کشور روز چهارشنبه قرار بود برای بحث درباره کنفرانس صلح بین‌المللی در ژنو با یکدیگر گفت‌وگو کنند اما این دیدار توسط آمریکا لغو شد. وزارت امور خارجه روسیه هشدار داد که مداخله آمریکا در سوریه عواقب فاجعه‌باری به‌دنبال خواهد داشت.

یکی از مزایای پایان جنگ سرد این است که با وجود روابط سرد مسکو با واشنگتن، این موضوع به رویارویی مستقیم این دو نمی‌انجامد. نقش روسیه در به وجود آمدن این شرایط چیست؟ روسیه دارای 8500 کلاهک هسته‌ای است و با استفاده از حق وتو می‌تواند از اقدام شورای امنیت علیه بشار اسد جلوگیری کند همچنان که بارها از این حق استفاده کرده است. آغاز هرحمله‌‌ای از طرف آمریکا و متحدانش علیه سوریه نیازمند اجازه شورای امنیت است. پوتین و مدودوف در سال 2011 متقاعد شدند تا برای حمایت از شهروندان لیبی با قطعنامه‌ سازمان ملل موافقت کنند اما ناتو از این قطعنامه برای سرنگونی معمر قذافی که از شرکای سابق روسیه بود، استفاده کرد. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه روز‌ سه‌شنبه ادعا کرد که شورشیان مسئول حمله شیمیایی بودند و هر اقدامی علیه سوریه بدون تأیید شورای امنیت، تخطی جدی از قوانین بین‌المللی محسوب می‌شود.

اگرچه این امر ممکن است از دید عده‌ای مطلوب باشد اما به‌سادگی نمی‌توان از موضع‌گیری کرملین چشم‌پوشی کرد. بدون مشارکت پوتین شانسی برای پیشرفت در زمینه کنترل سلاح ــ یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های اوباما ــ وجود ندارد. روسیه از امضای قراردادی دیگر بدون تضمین اینکه سیستم دفاع موشکی اروپا، تهدیدی بر بازدارندگی هسته‌ای مسکو نباشد خودداری کرده است. گری سامور هماهنگ کننده کاخ سفید برای کنترل سلاح‌های کشتار جمعی در دور اول ریاست جمهوری اوباما، می‌گوید: «مشکل استراتژیک وجود ندارد بلکه مشکل سیاسی است. هیچ رئیس جمهوری نمی‌تواند اعمال محدودیت بر دفاع موشکی را به تصویب سنا برساند». او اضافه می‌کند: «حتی در فضای فعلی روس‌ها حسن‌نیت لازم برای گفت‌وگو بر سر این مسائل را از خود نشان نمی‌دهند».

با این حال روابط در سطح وزیران دو کشور ادامه دارد و هنوز ممکن است عرصه‌هایی برای همکاری وجود داشته باشد. کمک روسیه در تحقیقات بمب‌گذاری دوی ماراتن بوستون نشان می‌دهد که دو کشور در برابر آسیب‌‌های تروریسم همکاری می‌کنند. روسیه خواهان اجتناب آمریکا از حمله به تجهیزات هسته‌ای ایران است. سامور که در حال حاضر مدیر اجرایی مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد در زمینه علوم و امور بین‌المللی می‌باشد، معتقد است که چنانچه واشنگتن و مسکو حاضر به همکاری باشند، یک فرصت بالقوه برای مذاکره با رئیس جمهور جدید ایران، حسن روحانی وجود دارد.

دیمیتری ترنین مدیر مرکز کارنگی در مسکو معتقد است شانس اندکی برای بهبود روابط در آینده نزدیک وجود دارد. او می‌گوید از نظر پوتین، اوباما از قدرت لازم برای تحقق وعده‌هایش در داخل برخوردار نیست و به‌خاطر فشار سیاسی نشست خود را با روسیه لغو کرد. ترنین پیش‌بینی می‌کند که اگر آمریکا و متحدانش به سوریه حمله کنند روابط بین دو کشور تیره‌تر خواهد شد و دور شدن بیشتر از آمریکا، پوتین را بدگمان و جسورتر خواهد کرد.

استراب تالبوت، معاون پیشین وزیر امور خارجه دولت کلینتون و رئیس کنونی مؤسسه بروکینز بر این باور است که علی‌رغم گستاخی پوتین، روسیه به‌دلیل مشکلات اقتصادی و همچنین رشد منفی جمعیتی آسیب‌پذیرتر شده است. با این حال او هشدار داد که پوتین با لفاظی‌های ناسیونالیستی، همسایگانش را با خود بیگانه و سرمایه‌گذاران خارجی را بیشتر نگران می‌کند.!!

وی همچنین معتقد است ، ادامه دادن به سرکشی و زندانی کردن نخبگان و روشنفکران، روسیه را از داشتن فضای رقابتی دورتر می‌کند. همچنین ادامه همکاری با شخص منفوری مانند بشار اسد به شهرت و نفوذ روسیه آسیب می‌رساند. مقامات آمریکا می‌گویند آنها به‌طور خصوصی درباره این خطرات به پوتین هشدار داده‌اند. اما وقت آن رسیده است که این هشدارها به‌طور علنی مطرح شود. اگرچه بعید است که پوتین به این هشدارها توجه کند اما روس‌ها که بسیار مایل به دستیابی به دموکراسی جهت تحقق وعده ثبات و رشد اقتصادی و قدرت جهانی (حتی به‌عنوان یک غارتگر) هستند باید بدانند که آنها در مسیر نادرستی قرار گرفته‌اند. روسیه اگر به همین روند ادامه دهد، همراهی کشور‌های دوست و همچنین فرصت‌های پیش‌‌رو را از دست خواهد داد.!!