بن بست در مذاکرات مرزی لبنان و رژیم صهیوینستی؛ علل و چالش‌ها

پس از سه دور مذاکرات بی‌نتیجه بر سر تعیین مرزهای دریایی میان هیئت‌های نمایندگی لبنان و رژیم صهیونیستی، جدال لفظی میان سران لبنانی و مقامات صهیونیستی نشان از به بن بست رسیدن فرآیند مذاکرات دارد.

شروع کننده این جدال لفظی «یووال اشتاینیتس» وزیر انرژی رژیم صهیونیستی بود که در رشته توییت‌هایی به صورت غیرمستقیم لبنان را تهدید کرده بود که با اصرار بر سر مواضع خود توانایی استخراج گاز خود از دریای مدیترانه را از دست خواهد داد. وی دلیل به نتیجه رسیدن مذاکرات را نیز متوجه طرف لبنانی کرد و گفت: «لبنان در مورد خطوط مرزی هفت بار تغییر موضع داده است. مواضع فعلی آن نه تنها با موضع قبلی بلکه با موضع سوریه در این زمینه مغایرت دارد». او سپس هشدار داد که انعطاف ناپذیری لبنان پایان مذاکرات را به همراه خواهد داشت.

پس از آن عون ادعاهای اشتاینیتس را "بی اساس" خواند و گفت: "موضع لبنان در این مورد پابرجاست".
در بیانیه ریاست جمهوری آمده است كه عون به تیم لبنانی دستور داده است كه خط مرزی باید از نقطه زمین راس ناقوره، طبق آنچه در توافق نامه Newcomb-Paula 1923 تعریف شده، آغاز شود. دور چهارم مذاکرات دو کشور باید حدوداً دو هفته دیگر برگزار شود.

لبنان و رژیم صهیونیستی مرزهای زمینی توافق شده ندارند و تنها پس از خروج ارتش صهیونیستی از جنوب لبنان در سال 2000 آتش بسی میان دو طرف در امتداد آنچه به نام «خط آبی» معروف است- مرزی که توسط سازمان ملل متحد ترسیم شده است- برقرار شد. این ابهام در ترسیم مرزها در مورد مرزهای دریایی نیز وجود دارد و حتی بر آن تأثیر گذاشته است. ترسیم مرز زمینی در ناقوره، مهمترین عنصر اختلاف در تعیین مرزهاست که تعیین این اختلاف ساده در خشکی به معنای تعیین تکلیف حدود 17 کیلومتر در محدوده آب‌های سرزمینی در دریا (یعنی 820 کیلومتر مربع) خواهد بود .

رژیم صهیونیستی در حال حاضر از میادین گازی این منطقه که لبنان آن را در محدوده آب‌های سرزمینی خود می‌داند گاز استخراج و پمپاژ می کند اما لبنان ، که با بدترین بحران اقتصادی از زمان جنگ داخلی 1975-1990 مواجه بوده و نسبت به گرفتن وام خارجی ناکام مانده است، امیدوارانه تلاش می‌کند که بتواند از طریق اکتشاف گاز در این محدوده بخشی از مشکلات اقتصادی خود را سامان دهد.

لوری هایتایان ، کارشناس انرژی لبنانی معتقد است که توییت عون به این معناست که لبنان اکنون خواستار 1400 کیلومتر مربع دریا (552 مایل مربع) در جنوب است که شامل بخشی از میدان گازی کاریش اسرائیل است.
 
استراتژی اسرائیل: مذاکره برای مذاکره
در حالی که لبنان بر حل هرچه زودتر اختلافات مرزی و پایان دست اندازی رژیم صهیونیستی در آب‌های سرزمینی خود تأکید دارد، تل آویو مذاکره برای مذاکره و اتلاف وقت را در دستور کار قرار داده است تا از این طریق هم بتواند با استفاده از شرایط بغرنج اقتصادی لبنان، بیروت را وادار به دادن امتیازات بیشتر کند و هم از این روش به عنوان دستاوردی برای خروج از انزوای تاریخی و مشروعیت سازی منطقه‌ای استفاده کند.

در این رابطه می‌توان به توییت دیگر وزیر انرژی رژیم صهیونیستی اشاره کرد که خواستار بالا رفتن سطح مذاکرات از کارشناسان به مقامات بلندپایه سیاسی شده است. وی خطاب به میشل عون گفته بود: "خوشحالم که به شما اطلاع دهم که از گفتگویی که طی روزهای اخیر بین ما در توییتر در مورد مذاکرات مرزی دریایی در جریان بوده است لذت بردم. متأسفانه ، به نظر می رسد شما از همه حقایق در مورد موقعیت لبنان در مرز دریایی در 15 سال گذشته اطلاع ندارید. من مطمئن هستم که ما می توانستیم در یکی از کشورهای اروپایی برای مذاکره علنی یا مخفی رو در رو دیدار کنیم".

گفتنی است هیئت صهیونیستی به سرپرستی اودی آدیری ، مدیرکل وزارت انرژی این رژیم و ریاست هیئت لبنان را سرتیپ بسام یاسین ، معاون ستاد عملیاتی نیروهای مسلح لبنان بر عهده داشت. لذا درخواست مذاکره مقامات بلندپایه در شرایطی که روند عادی سازی روابط از سوی بخش زیادی از کشورهای عربی و اسلامی محکوم شده، تلاشی برای خروج روند عادی سازی از رکود است. همچنین صهیونیست‌ها به خوبی آگاه هستند که چنین اقدامی می‌تواند با توجه به مخالفت بخش مهمی از دولت لبنان (نزدیک به مقاومت) موجب بحران آفرینی دیگری در دولت لبنان شود.

همچنین موضوع دیگری که نشان از استراتژی خریدن وقت از طریق زیاده‌خواهی می‌باشد آن است که ادعاهای اشتاینیتس با هیچ منطق مذاکره‌ای سازگار نیست، زیرا علیرغم تبلیغات صهیونیست‌ها تغییری در مواضع لبنان، در مورد مرز آبی در جنوب ایجاد نشده است.

منابعی که با جزئیات روند مذاکره را دنبال می‌کنند، تأیید کرده اند که لبنان فقط یک خط مرزی را به سازمان ملل متحد نیز سپرده است که به خط 23 معروف است. در واقع ادعای اسرائیل مبنی بر اینکه لبنان موضع خود را تغییر داده، نتیجه مثبتی ندارد ، و نشانگر تلاش این رژیم برای انسداد مسیر مذاکرات پس از اصرار لبنان بر حق خود است.