تمایل الجزایر به ایجاد ارتباط با جبهه شرق

رئیسی آخرین بار در تیرماه سال جاری از سه کشور آفرقایی زیمباوه، اوگاندا و کنیا دیدن کرد و توافقات گسترش مناسبات همه جانبه با این کشورها منعقد شد. اما در این میان علاوه بر اینکه روابط با قاره آفریقا می‌تواند از ظرفیت‌های اقتصادی مطلوب برای ایران برخوردار باشد، با این حال پس از شکایت افریقای جنوبی از رژیم صهیونیستی و حمایت قاطع کشورهای آفریقایی از مقاومت مردم فلسطین، این روابط شاهد یک نقطه عطف جدید بوده است که نشان از زمینه‌های مستعد تقویت نفوذ و قدرت نرم جمهوری اسلامی در این قاره پراستعداد و پرمنابع می‌باشد.

ایران دارای یکی از بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان است که با داشتن بیش از ۳۳۸ هزار کیلومتر شبکه داخلی گازرسانی، از کشور‌های پیشرو در این زمینه به حساب می‌آید و با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی می‌تواند مطلوب‌ترین گزینه برای انتقال گاز به شرق و غرب باشد. الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، امارات متحده عربی و ونزوئلا اعضای اصلی و آنگولا، آذربایجان، عراق، مالزی، موریتانی، موزامبیک و پرو اعضای ناظر مجمع کشور‌های صادرکننده گاز هستند.

پایگاه تحلیلی «الوقت» برای اطلاع از جزئیات سفر رئیس جمهور به قاره آفریقا و به منظور بررسی ابعاد اقتصادی و سیاسی نشست مجمع سران کشورهای صادر کننده گاز با «یاسر کنعانی» کارشناس مسائل آفریقا گفت و گو کرده است. 
 
این کارشناس آفریقا در رابطه با اهمیت سفر رییس جمهور به الجزایر با تمرکز بر بعد اقتصادی اظهار داشت:  همواره سفر ریاست جمهوری به کشورهای مختلف در راستای تعاملات منطقه‌ای و بین المللی حائز اهمیت است. نشست سران کشورهای صادرکننده گاز که در الجزیره برگزار می‌شود نشست مهمی است. زیرا ایران ذخایر قابل توجه و استراتژیک گاز را در اختیار داشته و در مقابل کشور الجزایر در شمال افریقا نیز به عنوان کشوری صادر کننده در حوزه  گازی شناخته می‌شود. از این رو این سفر می تواند زمینه برخورداری دو کشور از منافع مشترک و نحوه مدیریت منابع را فراهم کند.

کنعانی با تاکید بر اینکه قطر برای ما به عنوان کشور رقیب محسوب می شود معتقد است: در واقع می توان گفت سیاست کلی کشورهای صادر کننده گاز به سمت عدم استفاده از سوخت‌های جنگلی تمایل داشته و گاز از این جهت منبع مهمی برای این کشورها به شمار می رود. از سویی دیگر با توجه به نزدیک بودن کشور الجزایر به کشورهای اروپایی، همیشه الجزیره نقش مهمی در تامین منابع گازی این کشورها داشته است که این امر موقعیت این کشور را در این حوزه نشان می دهد.

وی در رابطه به جایگاه آفریقا در قبال تحولات فلسطین بر همسویی سیاست ها میان ایران و کشورهای افریقایی تاکید کرد و گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران با الجزایر روابط استراتژیکی داشته است. همانطور که پهلوی با پادشاهی مغرب سیاست‌های مشترکی را دنبال می کرد. پس از انقلاب نیز کشور الجزایر به عنوان متحد ایران در عرصه های مختلف سیاسی ظاهر شده است و همواره این رابطه در مجامع بین المللی و در موضع گیری در سطح جهانی تداوم داشته است. به خصوص این اواخر در تحولات فلسطین و غزه دو کشور از دیدگاه های مکمل و همسویی برخوردارند.

این کارشناس آفریقا توضیح داد: رابطه تاریخی ایران و الجزایر همیشه مهم بوده است و پیش بینی می شود یک جهش و ارتقا مجددی در حوزه های مختلف میان دو کشور شکل بگیرد. «کمیسیون های اقتصادی دو کشور هم بیش از پیش فعال شوند و بتوانیم از ظرفیت های اقتصادی و سیاسی  این کشور استفاده کنیم».

 کنعانی معتقداست:‌ این سفر یک فرصت است به شرطی که با نقشه راه با این کشور تعامل برقرار کنیم. الجزایر در کنار افریقای جنوبی به عنوان یکی از کشورهای مهم و تاثیرگذار در اتحادیه افریقا می باشد.  ایران نیز در کنار  دولت الجزایر در صحرای غربی و حمایت از جنبش های آزادی بخش منطقه افریقا سابقه درخشانی دارد و بنابراین این دوستی دو طرفه است.

این کارشناس آفریقا به کاهش نفوذ فرانسه در الجزایر اشاره کرد و ادامه داد: در قاره افریقا با توجه به استعمار فرانسه نفوذ تاریخی خود را در این قاره ازدست داده است الجزایر به دنبال برقراری ارتباط با جبهه شرق بوده و درصدد است از این تعاملات ظرفیت‌ها برای تحکیم خود استفاده کند. و در تلاش است در مقابل جبهه‌ای که مغربی ها ایجاد کرده و با افزایش تعاملات خود با رژیم صهیونیستی پای این رژیم را به مناسبات  شمال افریقا باز کرده اند بایستد. الجزایر سعی می کند این خلأ را پرکرده و خود را به عنوان قدرت جدید در منطقه افریقا معرفی کند. الجزایر کشوری است که بحران های اقتصادی و دولت های متعددی را تجربه کرده است.

کنعانی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر عزم دو کشور بر افزایش مناسبات همه جانبه افزود: تهران و الجزیره عزم و اراده خود را براین موضوع قرار دادند که حداقل در بعد سیاسی با یک هم افزایی در سطح بین‌المللی داشته باشند. موضوعی که باید در نظر گرفته شود ترسیم راهبرد و نقشه‌راه همکاری‌ها در موضوعات متعدد با برنامه‌ریزی های کوتاه و بلند مدت با قاره آفریقا است و به تبع در سایه این افزایش مناسبات همه جانبه می‌توان راهبرد ایران را  عملیاتی کرد. با توجه به سرمایه گذاری‌هایی که دولت‌های مختلف در حوزه گاز داشته‌اند. اما الجزایر به نظر من با توجه به زیرساخت‌ها تجارب و پیشینه ای که در حوزه اکتشاف استخراج و صادرات گاز دارد کشورهای دیگر هنوز فاصله زیادی با آن دارند و این فرصت همچنان در اختیار الجزایر قرار دارد تا بتواند سیاست‌های منظم و متشکل‌تری در رابطه با مجمع صادرکنندکان گاز اتخاذ کند. البته رابطه خوبی هم با کشورهای دیگر عربی مانند قطر دارد.

او در پایان گفت:  این نشست فرصت تعامل را قطعا ارتقا خواهد داد. البته تا بیانیه نشست و اهداف منتشر نشود نمی توان تحلیل دقیقی در این زمینه ارائه داد. ولی باید گفت موضوع گاز و انرژی در شمال افریقا همواره مورد توجه غرب و کشورهای اروپایی که از طریق دریای مدیترانه با شماال افریقا متصل‌اند بوده است. اروپا همواره در صدد است از این طریق به منبع انرژی پایدار دسترسی داشته باشند.