بعد از خروج جنجالی آمریکا از برجام، بازیگران کلیدی اروپا (انگلستان، آلمان و فرانسه) خواستار حفظ توافق هستهای و پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات برجامی شدند. از طرفی دیگر خروج آمریکا تردیدهایی را در مورد تأمین منافع برجامی ایران ایجاد و ادامه حضور در توافق هستهای را با ابهام مواجه کرده است.
ادامه حضور ایران در برجام بهصورت منطقی به رفتار و مواضع اروپاییها و تضمینهایی که برای حفظ منافع برجامی ارائه میکنند بستگی دارد. اما مهمترین تضمینهایی که اروپاییها باید ارائه دهند شامل چه مواردی میشوند؟
۱- حوزه اقتصاد بهصورت کلی و بخشهای انرژی و تبادلات مالی و بانکی بهصورت ویژه مهمترین حوزههایی به شمار میآیند که باید اروپاییها تضمینهایی عینی و عملی جهت حفظ منافع ایران ارائه دهند.
۲- حوزه نفت مهمترین مسئله بخش انرژی است. لازم است تا اروپاییها بهصورت عملی تضمین کنند: – مشکلی بر سر راه فروش نفت ایران به وجود نیاید؛ – ایران بتواند پول نفت فروختهشده را به داخل منتقل کند؛ – محدودیتی برای خرید تجهیزات استخراج نفت ایجاد نشود و – مانعی برای سرمایهگذاری خارجی در بخش نفت و انرژی ایران وجود نداشته باشد.
۳- در بخش پولی و بانکی لازم است اروپا تضمین کند که بانکهای بزرگ اروپایی مانعی بر سر راه نقل و انتقالات پولی ایجاد نکرده و اعتبار لازم برای معاملات و خریدهای بینالمللی ایران را فراهم کنند.
۴- هرگونه ادامه برجام بدون اخذ تضمینهایی در دو بخش پیشگفته، امکان انتفاع ایران از برجام در حداقلیترین سطوح ممکن را نیز از بین میبرد و از توافق هستهای چیزی نمیماند غیر از محدودیتهای بیسابقهای که بر فعالیتهای هستهای ایران اعمال شده است.
مرجع : اندیشکده راهبردی تبیین