عقب نشيني اوباما در مقابل كنگره

ممكن است در صورت پيروزي جمهوريخواهان در انتخابات ميان دوره اي كنگره معادله از آنچه الان هست نيز پيچيده تر شود! به عبارت بهتر در صورتي كه اوباما قدرت مهار كنگره را به هر دليلي از دست بدهد يا رغبتي نسبت به پرداخت هزينه تقابل با اين مجموعه نداشته باشد، اساسا هرگونه توافق هسته اي با ايران در معرض خطر نابودي سريع قرار خواهد گرفت. در چنين شرايطي اوباما ناچار است هزينه سياسي بدهد و البته اين وظيفه حداقلي رئيس جمهور آمريكا محسوب مي شود. پس از اعمال فشار مكرر جمهوريخواهان و دموكراتها به كاخ سفيد در خصوص لزوم تصويب لغو تحريمهاي ايران توسط كنگره، در نهايت ماري هارف سخنگوي وزارت امور خارجه ايالات متحده آمريكا به اين وسيله عقب نشيني اوباما از تصميم اوليه خود را اعلام كرد :«راه هاي زيادي وجود دارد كه كنگره بتواند در مذاكرات و مباحث نقش ايفا كند. ما جلسات توجيهي بي شماري با كارشناسان و مذاكره كنندگان و تماس هاي تلفني بسياري با اعضاي كنگره داشته ايم.در نهايت براي پايان دادن به تحريم ها، نيازمند راي كنگره هستيم.»اين در حالي است كه اساسا لغو بسياري از تحريمهاي دولتي آمريكا عليه ايران كه توسط وزارت خزانه داري آمريكا وضع شده است قاعدتا نيازي به اجازه كنگره ندارد. از سوي ديگر در صورتي كه كنگره در اين خصوص راي منفي داده و مخالفت خود را با لغو تحريمهاي آمريكا عليه ايران اعلام كند، اين مسئله مترادف با نقض عيني هرگونه توافق نهايي ميان ايران و اعضاي 1+5 خواهد بود. در هر حال اگر اين توافقنامه از سوي هر يك از اعضاي 1+5 به هر بهانه و دليلي مورد تاييد قرار نگيرد يا نقض شود، اساسا ديگر فلسفه وجودي آن زير سئوال خواهد رفت و ديگر به عنوان « توافقنامه جامع» مورد شناسايي قرار نخواهد گرفت. در هر صورت اوباما ناچار است در اين خصوص از اختيارات ويژه خود استفاده كرده و يا به وسيله افرادي مانند جان كري و جوزف بايدن و ديگر همراهان خود كنگره را توجيه كند. در هر حال هزينه سياسي مربوط به هرگونه نقض عهد در آمريكا، بر عهده كاخ سفيد و طرفهاي امضا كننده توافق احتمالي هسته اي خواهد بود. نكته ديگري كه بايد در اين خصوص به آن اشاره كرد، يكپارچه ديدن ساختار سياسي و اجرايي و قانوني آمريكا از ديد مخاطبان است. اين ساختار سياسي يكپارچه بوده و از اين حيث اساسا تفاوتي ميان دولت، كنگره و ديگر نهادهاي سياسي و اجرايي و قانوني آمريكا وجود ندارد. بر همين اساس جمهوري اسلامي ايران صرفا از آمريكا يك « خروجي رفتاري واحد» را مطالبه كرده و بر اساس همان خروجي رفتاري واحد نيز در مقابل رفتار واشنگتن تصميم خواهد گرفت. در اين خصوص اساسا شانتاژ رسانه هاي غربي مبني بر « مثبت بودن نظر كاخ سفيد» و « منفي بودن نظر كنگره» نسبت به توافق براي ملت ايران محلي از اعراب نخواهد داشت. اساسا بازي پارادوكسيكال و مبهم طرف آمريكايي در قبال ساير موضوعاتي كه دغدغه واشنگتن در عرصه سياست خارجي ايالات متحده بوده ، مسئله اي مسبوق به سابقه است.

حنيف غفاري