۰
چهارشنبه ۲۰ فروردين ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۲۳
در 16 فروردین امسال، مردم افغانستان حضور گسترده و پرشور خود را در انتخابات ریاست جمهوری به نمایش گذاشتند تا جایگزین حامد کرزی را بعد از 13 سال زمامداری وی انتخاب کنند؛ حضوری که بسیاری از دروغ های غرب و آمریکا درباره کشورهای عقب نگه داشته شده را نقش بر آب می کند.
انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که سومین دور انتخابات پس از حمله آمریکا به این کشور در سال 2001 محسوب می شود، به گفته بسیاری از کارشناسان یکی از پرشورترین انتخابات در تاریخ سیاسی افغانستان بود و جهانیان را امیدوار کرد به این که ریشه تندروی و حل خشونت آمیز منازعات در افغانستان از بین برود.
انتخابات افغانستان بیشینه ای (حداکثری) است، یعنی اگر نامزدی نتواند بیش از 50 درصد از آرا را به خود اختصاص دهد، 2 نماینده ای که بیشترین آرا را به دست آورند باید در دور دوم با یکدیگر رقابت کنند. در این انتخابات نزدیک به 15 میلیون افغان واجد شرایط رای دادن بودند و هشت نامزد با یکدیگر به رقابت پرداختند و کار شمارش آراء همچنان ادامه دارد.
زمان اعلام نتیجه نهایی انتخابات را کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان 26 اردیبهشت اعلام کرده است. یک از مسائل اصلی در انتخابات روزهای قبل افغانستان، موضوع تأمین امنیت انتخابات و جلوگیری از حملات طالبان بود و دولت افغانستان تمام تلاش خود را به کار گرفت تا امنیت لازم را فراهم کند. طالبان با رد این انتخابات تهدید کردند که مانع از برگزرای آن خواهند شد.
در گزارش پیش رو ابعاد مختلف این انتخابات و پیام های آن را تشریح می کنیم:
اهمیت این دوره از انتخابات افغانستان
انتخابات روز شنبه از اهمیت زیادی برای افغان ها برخوردار بود. افغانستان سال های متمادی الگوی خشونت آمیز انتقال قدرت را تجربه کرد و در سال های بعد از سقوط طالبان نیز، با وجود اتکای کرزی به نهادهای قدرت، انتخابات ریاست جمهوری در این کشور کمتر رقابتی بود.
این انتخابات احتمالا راه را برای اولین دور انتقال مسالمت آمیز قدرت در افغانستان فراهم خواهد کرد؛ زیرا در دوره های قبلی سلامت انتخابات با تردیدهای بسیاری روبه رو شد و در دور قبلی نیز « عبدالله عبدالله» تنها رقیب حامد کرزی، از دور دوم انتخابات کناره گیری کرد و کرزی بدون رقیب به عنوان پیروز نهایی معرفی شد.
از آنجا که حامد کرزی، رئیس جمهور کنونی افغانستان، در این انتخابات حضور نداشت، بنابراین نامزدها از فرصت برابری در رقابت با یکدیگر برخوردار بودند و تا حد زیادی رقابت سیاسی شکل واقعی تری به خود گرفت. مردم افغانستان در این انتخابات برای اولین بار مشارکت سیاسی فراگیر و جدی را تجربه کردند و این موضوع زمینه ورود افغانستان به دوره صلح نسبتا پایداری را نوید می دهد.
با این وجود، خطر طالبان همچنان افغانستان را تهدید می کند. در حالی که نیروهای آمریکایی و متحدان آن ها سال هاست که با ادعای مقابله با طالبان، افغانستان را عرصه تاخت و تاز خود قرار داده اند، سایه تروریسم طالبانی همچنان بر سر مردم افغان گسترده است و با توجه به این که در سال جاری میلادی، آمریکائی ها افغانستان را ترک خواهند کرد، مسئله چگونگی مواجه دولت جدید کابل با طالبان یکی از مسائل مهمی است که انتخابات ریاست جمهوری کنونی سمت و سوی آن را مشخص خواهد کرد.
بر این اساس دولت برآمده از انتخابات کنونی افغانستان همچنان درگیر مقوله امنیت این کشور خواهد بود و از آنجا که سناریوهای مختلفی در این باره مطرح است، انتخابات کنونی چهره عملی شدن هر یک از این سناریوها را مشخص خواهد کرد.
از امضای توافقنامه امنیتی کابل با آمریکا گرفته تا موضوع صلح و گفتگو با طالبان و تقویت نیروهای داخلی افغانستان برای تأمین امنیت این کشور، راه هایی است که کابل جهت رسیدن به امنیت دنبال می کند. عملیاتی شدن هر یک از این راه ها بسته به نوع دولت انتخابی است که انتخابات کنونی آن را معین خواهد کرد. با این توضیح اهمیت انتخابات روز شنبه افغانستان مشخص می شود.
تهدیدات طالبان و تمهیدات دولت
همچنان که گفته شد، طالبان قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هشدار دادند که نخواهد گذاشت انتخابات در امنیت برگزار شود. طالبان با رد این انتخابات آن را دسیسه‌ای از سوی قدرت‌های بیگانه می‌خوانند، از این رو تهدید کردند که به کارکنان حوزه‌های رای‌گیری، رای‌دهندگان و نیروهای امنیتی حمله خواهند کرد.
به دنبال این تهدیدات مناطق جنوبی و شرقی افغانستان شاهد چند حادثه خشونت‌آمیز از جمله اصابت یک راکت به منطقه‌ای در ولایت قندهار بود که از خاک پاکستان شلیک شد. همچنین، شبه‌نظامیان طالبان در روز رأی گیری به سه شعبه رای‌گیری در ولایت پروان حمله کردند. در همین حال، درگیری‌های بین نیروهای دولتی افغان و شبه‌نظامیان طالبان در ولایت کنر در نزدیکی پاکستان ادامه داشت.
دولت افغانستان در جهت تأمین امنیت انتخابات تلاش زیادی کرد و نکته مهم این که نیروهای تأمین کننده انتخابات، همگی از نظامیان افغان بودند. طبق اعلام عمر داودزی، وزیر کشور افغانستان، تمامی 400 هزار نیروی این کشور به منظور جلوگیری از حملات شبه‌نظامیان طالبان به حوزه‌های رای‌گیری و رای‌دهندگان در سراسر کشور انجام وظیفه کردند. مقامهای افغانستان اعلام کردند کابل، پایتخت افغانستان، به وسیله ایست‌های بازرسی و موانع جاده‌ای از سایر نقاط این کشور جدا شده است.
دسترسی به قندهار نیز در آستانه برگزاری این انتخابات محدود شد و مقامهای افغان از ساکنان این شهر خواستند در منازل خود باقی بمانند. همچنین در روز انتخابات، احمد یوسف نورستانی، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات، گفت 211 حوزه‌ی رای گیری به دلیل تهدیدات امنیتی بسته خواهند شد، اما شش هزار و 212 حوزه‌ی دیگر در سراسر افغانستان به کار جمع آوری آراء ادامه خواهند داد.
نامزدهای اصلی انتخابات و تبار آنان
در انتخابات روز شنبه در افغانستان، طیف های گوناگونی از نامزدها شرکت داشتند. با توجه به بافت موزاییکی این کشور و نیز با توجه به گروه ها و گرایشات سیاسی متنوع، می توان در مجموع نامزدهای این انتخابات را می توان از یک حیث به دو گروه فن سالار و جنگ سالار و از حیث دیگر به پشتون و غیر پشتون تقسیم کرد.
در این وضعیت گفته می شد که جوانان به عنوان افرادی که حضورشان در روز رای گیری چشم گیر بود، از فن سالاران حمایت خواهند کرد و در برابر، محافظه کاران و یا دیگر افرادی که در طبقه بندی جوانان قرار نمی گیرند از جنگ سالاران و یا مجاهدین این کشور در دوران جنگ با طالبان یا شوروی حمایت می کنند.
در این بین، ملاحظات قومی و نژادی نیز مطرح است. از قدیم گفته شده از آنجا که پشتون ها در افغانستان قدرت بیشتری داشته اند، نامزدی که از پشتون ها باشد احتمال پیروزی بیشتری خواهد داشت.
عبدالله عبدالله، اشرف غنی احمدزی، زلمی رسول، قطب الدین هلال، گل آقا شیرزی، داوود سلطان زوی، هدایت امین ارسلا و عبدالرسول سیاف، هشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هستند، اما از روزهای قبل از انتخابات هم گفته می شد که شانس پیروزی سه نفر نخست بیشتر است. در زیر توضیح مختصری از سابقه سیاسی هر یک از این نامزدها ارائه می شود:
- عبدالله عبدالله؛ وی متولد سال 1960، چشم پزشک بوده و تنها نامزد برجسته ای است که منشاء قدرت وی خارج از قوم پشتون است. عبدالله تباری پشتون- تاجیک دارد، محل تولد وی کابل، پدرش پشتون و مادرش تاجیک است. او سخنگوی احمد شاه مسعود بود و در اولین دولتی که حامد کرزای تشکیل داد سمت وزیر امور خارجه را به عهده داشت و در سال 2005 از این سمت استعفا کرد. وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 توانست به دور دوم راه یابد، اما با وجود متحدان بسیاری که داشت از دور دوم انصراف داد و شبکه ای از متحدان خود را تشکیل داد و رویکردی انتقادی نسبت به دولت کرزی در پیش گرفت.
- اشرف غنی احمد زی؛ متولد 1949، وی یک تکنوکرات یا فن سالار ملی گرا معرفی شده و وزیر اقتصاد پیشین افغانستان و از مقامات بانک جهانی بوده است که با وجود سابقه سیاسی بسیار طولانی، پایگاه سیاسی کوچکی دارد. وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 توانست تنها 3 درصد از آرا را به خود اختصاص دهد. گفته می شود در انتخابات کنونی پاکستان جهت به قدرت رسیدن احمد زی سرمایه گذاری کرده است.
- زلمی رسول؛ متولد 1942 وزیر پیشین خارجه و از وابستگان به نسبت دور ظاهر شاه، نامزدی است که سال ها در کابینه افغانستان حضور داشته است. وی همچنین مشاور امنیت ملی کرزای بین سال های 2003 تا 2010 بوده است . زلمی رسول از نامزدهای نزدیک به کرزی است و همین امر سبب حمایت کرزی و برادر وی، قیوم کرزی از وی خواهد بود.
اگر زلمی رسول با حمایت کرزی برنده انتخابات باشد، حامد کرزی به یکی از صحنه گردانان آینده سیاسی افغانستان تبدیل خواهد شد. زلمی رسول وابسته به پشتون های قندهار است که در طول تاریخ افغانستان نقش اصلی در قدرت داشته اند و این موضوع برای وی امتیاز محسوب می شود.
از سوی دیگر رسول با چند مانع روبرو است؛ اول آنکه فردی مجرد است و این در عرف افغانستان نکته منفی تلقی می شود. دوم این که هر چند وی پشتون است اما همیشه به زبان فارسی – نه پشتون- صحبت می کند و اکنون در حال یادگیری زبان فارسی است.
- قیوم کرزی؛ برادر بزرگتر حامد کرزی و متولد سال 1957 میلادی است، که در این انتخابات به نفع زلمی رسول از نامزدی ریاست جمهوری انصراف داد. وی کاریزمای سیاسی قوی یا اعتبار اکتسابی از سوی مجاهدین ندارد و پس از سرنگونی طالبان به افغانستان بازگشته است.
در دوره ای که کرزی در پاکستان فعالیت هایی را ضد شوروی انجام می داد قیوم کرزی در ایالات متحده به سر می برد و گفته می شود که یک شبکه تجاری در خانواده کرزی ایجاد کرده اما نسبت به دیگر برادران خود کمترین سود را کسب کرده است. قیوم در سال 2005 به عنوان یکی از اعضای پارلمان افغانستان شناخته شد، اما پس از مدتی از این سمت استعفا کرد. وی تابعیت امریکایی دارد و گفته می شد که احتمالا از این تابعیت انصراف خواهد داد.
- نادر نعیم؛ متولد 1965، وی نوه ظاهر شاه است و نسبتا نامزد جوانی است که هر چند متولد افغانستان است، اما بیشتر دوران زندگی خود را در انگلیس سپری کرده و پس از سرنگونی طالبان دوباره به افغانستان بازگشته است. نادر نعیم چند روز قبل از انتخابات نیز به نفع زلمی رسول انصراف داد.
- عبدالرسول سیاف؛ متولد 1946، یکی از رهبران مجاهدین و گروههای اسلامی است که پس از آن که سودان ˈاسامه بن لادنˈ رهبر شماره یک القاعده را نپذیرفت، وی از اسامه دعوت کرد تا وارد افغانستان شود. در فیلیپین گروه تروریستی به نام سیاف وجود دارد و نام سیاف به عنوان یکی از مغزهای متفکر حادثه 11 سپتامبر ذکر شده است.
عبدالرسول سیاف در گزارش سازمان ملل متحد به ارتکاب کشتار علیه صدها هزار شیعه در کابل در سال 1993 متهم شده و از مهمترین جنگ سالاران سابق در افغانستان به شمار می رود. وی از افراد نزدیک به عربستان است و در سال 2005 به عنوان نماینده پارلمان انتخاب شد.
- گل آقا شیرزی؛ متولد 1955 و در افغانستان با لقب ˈبلدوزرˈ شناخته می شود. وی به عنوان یکی از رهبران مجاهد به قدرت دست یافته است. قبل از دوره حکومت طالبان وی فرماندار ایالت قندهار بود و پس از دولت طالبان نیز در همین سمت باقی ماند.
وی رابطه خوبی با امریکایی ها دارد، اما به تازگی این رابطه زیر تاثیر اتهام فساد به او قرار گرفته است. وی به لقب بلدوزر افتخار می کند و آن را نتیجه تلاش هایی می داند که در انجام برنامه های ملی صرف کرده است.
میزان شرکت در انتخابات
شرکت گسترده افغان ها در انتخابات این دوره ریاست جمهوری، موضوعی بود که بازتاب خوبی در رسانه های دنیا داشت. در این انتخابات نزدیک به 15 میلیون افغان واجد شرایط رای دادن بودند و مقامهای کمیسیون مستقل انتخابات (IEC) افغانستان از شرکت بیش از 7 میلیون نفر در انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراهای ولایتی در این کشور خبر دادند که به گفته آنان این میزان مشارکت از حد انتظارات فراتر بوده است.
به گزارش این نهاد نظارت بر انتخابات، 65 درصد ازشرکت کنندگان در انتخابات روز شنبه مرد و 35 درصد دیگر زن بودند که این میزان دو برابر میزان مشارکت درانتخابات ریاست جمهوری سال 2009 میلادی است. از همین رو احمد یوسف نورستانی، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات، ساعت شرکت در انتخابات را به دلیل مشارکت بالای مردم برای یک ساعت دیگر تمدید کرد.
از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری روز شنبه در افغانستان شاهد حضور پرشور زنان افغان در تعیین سرنوشت آینده سیاسی این کشور نیز بود و رسانه ها حضور زنان در صف‌های طولانی رای‌گیری را چشم گیر توصیف کردند.
پیام های حضور گسترده افغان ها در انتخابات
انتخابات افغانستان و گستره حضور مردم در این رقابت سیاسی که در نزد جهانیان بازتاب مثبتی داشت و اکثریت رسانه های خارجی از رشد سیاسی ملت افغان تمجید کردند، پیام های مهمی را به دنیا مخابره می کند.
پیام مهم این انتخابات این است که دروغ ها و تبلیغات منفی غربی ها که سالیان متمادی است کشورهای موسوم به جهان سوم و عقب نگه داشته شده را ناتوان از حل مسائل خود می دانند و خود را به نوعی قیّم آنان تلقی کرده و با این ادعا به اشغال این کشورهای می پردازند را نقش بر آب کرد.
در انتخابات روز شنبه، شعور سیاسی بالای مردم افغان با شرکت گسترده و در عین حال بدون از جنجال و هیاهو بر جهانیان اثبات شد تا جائی که باراک اوباما در واکنش به این موضوع اذعان کرد: « انتخابات افغانستان یک نتیجه دیگر نیز دارد و آن این که افغان‌ها مسؤولیت کامل کشورشان را بر عهده گرفته‌اند.»
اوباما در ادامه گفت: « این انتخابات، آینده دموکراتیک افغان‌ها را تضمین می‌کند، همچنان که سبب تداوم کمک‌های بین‌المللی نیز خواهد شد.»
این سخنان اوباما البته به وضوح مزورانه است، چرا که دولت آمریکا در توافقنامه امنیتی کابل- واشنگتن به گونه ای مواد مربوط را تنظیم کرده که گویا ملت افغانستان ناتوان از تأمین حداقل امنیت خود هستند و آمریکا همواره باید قیّم و پدرخوانده آنان باشد.
با این حال همگان مشاهده کردند که مردم افغانستان با تأمین امنیت این انتخابات توسط نیروهای خود و حضور گسترده در انتخابات، استعداد و انگیزه خود را برای ایجاد کشوری باثبات بدون حضور و مشارکت بیگانگان نشان دادند
. انتخابات روز شنبه هرگونه توجیهی برای باقی ماندن نیروهای خارجی در افغانستان را مردود می شمارد و اتفاقا این انتخابات اثبات می کند که مردم کشورهای موسوم به جهان سوم زمانی که از سیطره بیگانگان رهایی یابند بهتر می توانند ثبات سیاسی خود را تأمین کرده و مشکلات کشورشان را حل کنند.
بنابراین در کنار خرسندی از رشد سیاسی ملت افغان و رفع منازعات خشونت آمیز این کشور، نباید از نقش آمریکا و دوستان غربی و عربی در ایجاد این منازعات و سپس اشغال افغانستان به بهانه مقابله با افراط گرایی غفلت کرد.
حمزه عالمی
انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که سومین دور انتخابات پس از حمله آمریکا به این کشور در سال 2001 محسوب می شود، به گفته بسیاری از کارشناسان یکی از پرشورترین انتخابات در تاریخ سیاسی افغانستان بود و جهانیان را امیدوار کرد به این که ریشه تندروی و حل خشونت آمیز منازعات در افغانستان از بین برود.
انتخابات افغانستان بیشینه ای (حداکثری) است، یعنی اگر نامزدی نتواند بیش از 50 درصد از آرا را به خود اختصاص دهد، 2 نماینده ای که بیشترین آرا را به دست آورند باید در دور دوم با یکدیگر رقابت کنند. در این انتخابات نزدیک به 15 میلیون افغان واجد شرایط رای دادن بودند و هشت نامزد با یکدیگر به رقابت پرداختند و کار شمارش آراء همچنان ادامه دارد.
زمان اعلام نتیجه نهایی انتخابات را کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان 26 اردیبهشت اعلام کرده است. یک از مسائل اصلی در انتخابات روزهای قبل افغانستان، موضوع تأمین امنیت انتخابات و جلوگیری از حملات طالبان بود و دولت افغانستان تمام تلاش خود را به کار گرفت تا امنیت لازم را فراهم کند. طالبان با رد این انتخابات تهدید کردند که مانع از برگزرای آن خواهند شد.
در گزارش پیش رو ابعاد مختلف این انتخابات و پیام های آن را تشریح می کنیم:
اهمیت این دوره از انتخابات افغانستان
انتخابات روز شنبه از اهمیت زیادی برای افغان ها برخوردار بود. افغانستان سال های متمادی الگوی خشونت آمیز انتقال قدرت را تجربه کرد و در سال های بعد از سقوط طالبان نیز، با وجود اتکای کرزی به نهادهای قدرت، انتخابات ریاست جمهوری در این کشور کمتر رقابتی بود.
این انتخابات احتمالا راه را برای اولین دور انتقال مسالمت آمیز قدرت در افغانستان فراهم خواهد کرد؛ زیرا در دوره های قبلی سلامت انتخابات با تردیدهای بسیاری روبه رو شد و در دور قبلی نیز « عبدالله عبدالله» تنها رقیب حامد کرزی، از دور دوم انتخابات کناره گیری کرد و کرزی بدون رقیب به عنوان پیروز نهایی معرفی شد.
از آنجا که حامد کرزی، رئیس جمهور کنونی افغانستان، در این انتخابات حضور نداشت، بنابراین نامزدها از فرصت برابری در رقابت با یکدیگر برخوردار بودند و تا حد زیادی رقابت سیاسی شکل واقعی تری به خود گرفت. مردم افغانستان در این انتخابات برای اولین بار مشارکت سیاسی فراگیر و جدی را تجربه کردند و این موضوع زمینه ورود افغانستان به دوره صلح نسبتا پایداری را نوید می دهد.
با این وجود، خطر طالبان همچنان افغانستان را تهدید می کند. در حالی که نیروهای آمریکایی و متحدان آن ها سال هاست که با ادعای مقابله با طالبان، افغانستان را عرصه تاخت و تاز خود قرار داده اند، سایه تروریسم طالبانی همچنان بر سر مردم افغان گسترده است و با توجه به این که در سال جاری میلادی، آمریکائی ها افغانستان را ترک خواهند کرد، مسئله چگونگی مواجه دولت جدید کابل با طالبان یکی از مسائل مهمی است که انتخابات ریاست جمهوری کنونی سمت و سوی آن را مشخص خواهد کرد.
بر این اساس دولت برآمده از انتخابات کنونی افغانستان همچنان درگیر مقوله امنیت این کشور خواهد بود و از آنجا که سناریوهای مختلفی در این باره مطرح است، انتخابات کنونی چهره عملی شدن هر یک از این سناریوها را مشخص خواهد کرد.
از امضای توافقنامه امنیتی کابل با آمریکا گرفته تا موضوع صلح و گفتگو با طالبان و تقویت نیروهای داخلی افغانستان برای تأمین امنیت این کشور، راه هایی است که کابل
تهدیدات طالبان و تمهیدات دولت
همچنان که گفته شد، طالبان قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هشدار دادند که نخواهد گذاشت انتخابات در امنیت برگزار شود. طالبان با رد این انتخابات آن را دسیسه‌ای از سوی قدرت‌های بیگانه می‌خوانند، از این رو تهدید کردند که به کارکنان حوزه‌های رای‌گیری، رای‌دهندگان و نیروهای امنیتی حمله خواهند کرد.
به دنبال این تهدیدات مناطق جنوبی و شرقی افغانستان شاهد چند حادثه خشونت‌آمیز از جمله اصابت یک راکت به منطقه‌ای در ولایت قندهار بود که از خاک پاکستان شلیک شد. همچنین، شبه‌نظامیان طالبان در روز رأی گیری به سه شعبه رای‌گیری در ولایت پروان حمله کردند. در همین حال، درگیری‌های بین نیروهای دولتی افغان و شبه‌نظامیان طالبان در ولایت کنر در نزدیکی پاکستان ادامه داشت.
دولت افغانستان در جهت تأمین امنیت انتخابات تلاش زیادی کرد و نکته مهم این که نیروهای تأمین کننده انتخابات، همگی از نظامیان افغان بودند. طبق اعلام عمر داودزی، وزیر کشور افغانستان، تمامی 400 هزار نیروی این کشور به منظور جلوگیری از حملات شبه‌نظامیان طالبان به حوزه‌های رای‌گیری و رای‌دهندگان در سراسر کشور انجام وظیفه کردند. مقامهای افغانستان اعلام کردند کابل، پایتخت افغانستان، به وسیله ایست‌های بازرسی و موانع جاده‌ای از سایر نقاط این کشور جدا شده است.
دسترسی به قندهار نیز در آستانه برگزاری این انتخابات محدود شد و مقامهای افغان از ساکنان این شهر خواستند در منازل خود باقی بمانند. همچنین در روز انتخابات، احمد یوسف نورستانی، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات، گفت 211 حوزه‌ی رای گیری به دلیل تهدیدات امنیتی بسته خواهند شد، اما شش هزار و 212 حوزه‌ی دیگر در سراسر افغانستان به کار جمع آوری آراء ادامه خواهند داد.
نامزدهای اصلی انتخابات و تبار آنان
در انتخابات روز شنبه در افغانستان، طیف های گوناگونی از نامزدها شرکت داشتند. با توجه به بافت موزاییکی این کشور و نیز با توجه به گروه ها و گرایشات سیاسی متنوع، می توان در مجموع نامزدهای این انتخابات را می توان از یک حیث به دو گروه فن سالار و جنگ سالار و از حیث دیگر به پشتون و غیر پشتون تقسیم کرد.
در این وضعیت گفته می شد که جوانان به عنوان افرادی که حضورشان در روز رای گیری چشم گیر بود، از فن سالاران حمایت خواهند کرد و در برابر، محافظه کاران و یا دیگر افرادی که در طبقه بندی جوانان قرار نمی گیرند از جنگ سالاران و یا مجاهدین این کشور در دوران جنگ با طالبان یا شوروی حمایت می کنند.
در این بین، ملاحظات قومی و نژادی نیز مطرح است. از قدیم گفته شده از آنجا که پشتون ها در افغانستان قدرت بیشتری داشته اند، نامزدی که از پشتون ها باشد احتمال پیروزی بیشتری خواهد داشت.
عبدالله عبدالله، اشرف غنی احمدزی، زلمی رسول، قطب الدین هلال، گل آقا شیرزی، داوود سلطان زوی، هدایت امین ارسلا و عبدالرسول سیاف، هشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان هستند، اما از روزهای قبل از انتخابات هم گفته می شد که شانس پیروزی سه نفر نخست بیشتر است. در زیر توضیح مختصری از سابقه سیاسی هر یک از این نامزدها ارائه می شود:
- عبدالله عبدالله؛ وی متولد سال 1960، چشم پزشک بوده و تنها نامزد برجسته ای است که منشاء قدرت وی خارج از قوم پشتون است. عبدالله تباری پشتون- تاجیک دارد، محل تولد وی کابل، پدرش پشتون و مادرش تاجیک است. او سخنگوی احمد شاه
- اشرف غنی احمد زی؛ متولد 1949، وی یک تکنوکرات یا فن سالار ملی گرا معرفی شده و وزیر اقتصاد پیشین افغانستان و از مقامات بانک جهانی بوده است که با وجود سابقه سیاسی بسیار طولانی، پایگاه سیاسی کوچکی دارد. وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 توانست تنها 3 درصد از آرا را به خود اختصاص دهد. گفته می شود در انتخابات کنونی پاکستان جهت به قدرت رسیدن احمد زی سرمایه گذاری کرده است.
- زلمی رسول؛ متولد 1942 وزیر پیشین خارجه و از وابستگان به نسبت دور ظاهر شاه، نامزدی است که سال ها در کابینه افغانستان حضور داشته است. وی همچنین مشاور امنیت ملی کرزای بین سال های 2003 تا 2010 بوده است . زلمی رسول از نامزدهای نزدیک به کرزی است و همین امر سبب حمایت کرزی و برادر وی، قیوم کرزی از وی خواهد بود.
اگر زلمی رسول با حمایت کرزی برنده انتخابات باشد، حامد کرزی به یکی از صحنه گردانان آینده سیاسی افغانستان تبدیل خواهد شد. زلمی رسول وابسته به پشتون های قندهار است که در طول تاریخ افغانستان نقش اصلی در قدرت داشته اند و این موضوع برای وی امتیاز محسوب می شود.
از سوی دیگر رسول با چند مانع روبرو است؛ اول آنکه فردی مجرد است و این در عرف افغانستان نکته منفی تلقی می شود. دوم این که هر چند وی پشتون است اما همیشه به زبان فارسی – نه پشتون- صحبت می کند و اکنون در حال یادگیری زبان فارسی است.
- قیوم کرزی؛ برادر بزرگتر حامد کرزی و متولد سال 1957 میلادی است، که در این انتخابات به نفع زلمی رسول از نامزدی ریاست جمهوری انصراف داد. وی کاریزمای سیاسی قوی یا اعتبار اکتسابی از سوی مجاهدین ندارد و پس از سرنگونی طالبان به افغانستان بازگشته است.
در دوره ای که کرزی در پاکستان فعالیت هایی را ضد شوروی انجام می داد قیوم کرزی در ایالات متحده به سر می برد و گفته می شود که یک شبکه تجاری در خانواده کرزی ایجاد کرده اما نسبت به دیگر برادران خود کمترین سود را کسب کرده است. قیوم در سال 2005 به عنوان یکی از اعضای پارلمان افغانستان شناخته شد، اما پس از مدتی از این سمت استعفا کرد. وی تابعیت امریکایی دارد و گفته می شد که احتمالا از این تابعیت انصراف خواهد داد.
- نادر نعیم؛ متولد 1965، وی نوه ظاهر شاه است و نسبتا نامزد جوانی است که هر چند متولد افغانستان است، اما بیشتر دوران زندگی خود را در انگلیس سپری کرده و پس از سرنگونی طالبان دوباره به افغانستان بازگشته است. نادر نعیم چند روز قبل از انتخابات نیز به نفع زلمی رسول انصراف داد.
- عبدالرسول سیاف؛ متولد 1946، یکی از رهبران مجاهدین و گروههای اسلامی است که پس از آن که سودان ˈاسامه بن لادنˈ رهبر شماره یک القاعده را نپذیرفت، وی از اسامه دعوت کرد تا وارد افغانستان شود. در فیلیپین گروه تروریستی به نام سیاف وجود دارد و نام سیاف به عنوان یکی از مغزهای متفکر حادثه 11 سپتامبر ذکر شده است.
عبدالرسول سیاف در گزارش سازمان ملل متحد به ارتکاب کشتار علیه صدها هزار شیعه در کابل در سال 1993 متهم شده و از مهمترین جنگ سالاران سابق در افغانستان به شمار می رود. وی از افراد نزدیک به عربستان است و در سال 2005 به عنوان نماینده پارلمان انتخاب شد.
- گل آقا شیرزی؛ متولد 1955 و در افغانستان با لقب ˈبلدوزرˈ شناخته می شود. وی به عنوان یکی از رهبران مجاهد به قدرت دست یافته است. قبل از دوره حکومت طالبان وی فرماندار ایالت قندهار
وی رابطه خوبی با امریکایی ها دارد، اما به تازگی این رابطه زیر تاثیر اتهام فساد به او قرار گرفته است. وی به لقب بلدوزر افتخار می کند و آن را نتیجه تلاش هایی می داند که در انجام برنامه های ملی صرف کرده است.
میزان شرکت در انتخابات
شرکت گسترده افغان ها در انتخابات این دوره ریاست جمهوری، موضوعی بود که بازتاب خوبی در رسانه های دنیا داشت. در این انتخابات نزدیک به 15 میلیون افغان واجد شرایط رای دادن بودند و مقامهای کمیسیون مستقل انتخابات (IEC) افغانستان از شرکت بیش از 7 میلیون نفر در انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات شوراهای ولایتی در این کشور خبر دادند که به گفته آنان این میزان مشارکت از حد انتظارات فراتر بوده است.
به گزارش این نهاد نظارت بر انتخابات، 65 درصد ازشرکت کنندگان در انتخابات روز شنبه مرد و 35 درصد دیگر زن بودند که این میزان دو برابر میزان مشارکت درانتخابات ریاست جمهوری سال 2009 میلادی است. از همین رو احمد یوسف نورستانی، رئیس کمیسیون مستقل انتخابات، ساعت شرکت در انتخابات را به دلیل مشارکت بالای مردم برای یک ساعت دیگر تمدید کرد.
از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری روز شنبه در افغانستان شاهد حضور پرشور زنان افغان در تعیین سرنوشت آینده سیاسی این کشور نیز بود و رسانه ها حضور زنان در صف‌های طولانی رای‌گیری را چشم گیر توصیف کردند.
پیام های حضور گسترده افغان ها در انتخابات
انتخابات افغانستان و گستره حضور مردم در این رقابت سیاسی که در نزد جهانیان بازتاب مثبتی داشت و اکثریت رسانه های خارجی از رشد سیاسی ملت افغان تمجید کردند، پیام های مهمی را به دنیا مخابره می کند.
پیام مهم این انتخابات این است که دروغ ها و تبلیغات منفی غربی ها که سالیان متمادی است کشورهای موسوم به جهان سوم و عقب نگه داشته شده را ناتوان از حل مسائل خود می دانند و خود را به نوعی قیّم آنان تلقی کرده و با این ادعا به اشغال این کشورهای می پردازند را نقش بر آب کرد.
در انتخابات روز شنبه، شعور سیاسی بالای مردم افغان با شرکت گسترده و در عین حال بدون از جنجال و هیاهو بر جهانیان اثبات شد تا جائی که باراک اوباما در واکنش به این موضوع اذعان کرد: « انتخابات افغانستان یک نتیجه دیگر نیز دارد و آن این که افغان‌ها مسؤولیت کامل کشورشان را بر عهده گرفته‌اند.»
اوباما در ادامه گفت: « این انتخابات، آینده دموکراتیک افغان‌ها را تضمین می‌کند، همچنان که سبب تداوم کمک‌های بین‌المللی نیز خواهد شد.»
این سخنان اوباما البته به وضوح مزورانه است، چرا که دولت آمریکا در توافقنامه امنیتی کابل- واشنگتن به گونه ای مواد مربوط را تنظیم کرده که گویا ملت افغانستان ناتوان از تأمین حداقل امنیت خود هستند و آمریکا همواره باید قیّم و پدرخوانده آنان باشد.
با این حال همگان مشاهده کردند که مردم افغانستان با تأمین امنیت این انتخابات توسط نیروهای خود و حضور گسترده در انتخابات، استعداد و انگیزه خود را برای ایجاد کشوری باثبات بدون حضور و مشارکت بیگانگان نشان دادند
. انتخابات روز شنبه هرگونه توجیهی برای باقی ماندن نیروهای خارجی در افغانستان را مردود می شمارد و اتفاقا این انتخابات اثبات می کند که مردم کشورهای موسوم به جهان سوم زمانی که از سیطره بیگانگان رهایی یابند بهتر می توانند ثبات سیاسی خود را تأمین کرده و مشکلات کشورشان را حل کنند.
بنابراین در کنار خرسندی از رشد سیاسی ملت افغان و رفع منازعات خشونت آمیز این کشور، نباید از نقش آمریکا و دوستان غربی و عربی در ایجاد این منازعات و سپس اشغال افغانستان به بهانه مقابله با افراط گرایی غفلت کرد.
حمزه عالمی
مرجع : خبرگزاری فارس
کد مطلب : ۳۷۰۸۴۶
منتخب
۱۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۹ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
