پیام روسیه به غرب با میزبانی از هیئت انصارالله

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که روز پنجشنبه میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه روسیه از هیئت انصارالله به رهبری محمد عبدالسلام استقبال کرد. بر اساس این بیانیه دو طرف درباره حل و فصل فراگیر بحران نظامی و سیاسی در یمن صحبت و بر اهمیت افزایش تلاش بین‌المللی برای فراهم کردن شرایط فوری برای برگزاری مذاکرات گسترده میان یمنی‌ها با نظارت سازمان ملل تأکید کردند.

همچنین در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است: درباره حوادث فاجعه‌بار منطقه به ویژه وضعیت فلسطین و وخامت اوضاع در دریای سرخ نیز صحبت شد و دو طرف حملات موشکی آمریکا و انگلیس به یمن را که موجب برهم زدن ثبات منطقه می‌شود، محکوم کردند. در این دیدار آخرین تحولات مذاکرات و گفتگو با پادشاهی عربستان سعودی با میانجیگری عمان در خصوص تحولات روند سیاسی یمن مورد بررسی قرار گرفت.
عبدالسلام هم در صفحه خود در ایکس نوشت:«دو طرف در مورد لزوم تشدید تلاش‌های بین‌المللی برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و اسرائیل برای توقف جنایات در غزه گفتگو کردند. عبدالسلام خاطرنشان کرد:«موضع یمن در حمایت از غزه و تجاوزات آمریکایی-انگلیسی که برای حفاظت از اسرائیل در معرض آن قرار می‌گیرد، مشخص شده است. بهتر است آمریکا تجاوز به نوار غزه را متوقف کند و کمک‌های بشردوستانه را وارد این منطقه کند نه اینکه دریای سرخ را به سمت نظامی کردن بکشاند».
 
روسیه مخالف ماجراجویی آمریکا در دریای سرخ
سفر انصارالله به مسکو درحالی است که به دنبال جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه، ارتش یمن کشتی‌های رژیم صهیونیستی و کشتی‌هایی را که به سمت اراضی اشغالی می‌روند را هدف قرار داده است و متعاقب آن آمریکا هم تلاش کرد تا با تشکیل یک ائتلاف دریایی بین المللی به مقابله با عملیات یمنی‌ها و ایجاد چتر امنیتی برای تجارت دریایی رژیم صهیونیستی بپردازد. در پی ناکامی در تشکیل چنین ائتلافی، کاخ سفید تنها با همراهی انگلیس، با دستاویز قرار دادن قطعنامه شورای امنیت طی دو هفته اخیر چندین حمله را به خاک یمن انجام داده است.
قطعنامه اخیر شورای امنیت درباره تحولات دریای سرخ که عملیات دریایی انصارالله را محکوم می‌کرد، با رای ممتنع روسیه و چین به تصویب رسید اما مقامات کرملین از اینکه واشنگتن از مفاد این قطعنامه برای مقاصد سیاسی خود سوء استفاده کرده، خشمگین هستند.
 

روسیه خواستار برگزاری جلسه فوری شورای امنیت شده و لندن و واشنگتن را به تشدید تنش متهم کرد.
 

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه دو هفته پیش در سخنانی اعلام کرد که حمله به یمن نمونه دیگری از تحریف قطعنامه‌های شورای امنیت از سوی انگلوساکسون و نادیده گرفتن قانون بین‌المللی در راستای تشدید اوضاع در منطقه برای تحقق اهداف ویرانگرشان است. واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل نیز در نامه‌ای به اعضای شورای امنیت، حملات آمریکا و انگلیس به یمن را محکوم کرده و آنها را نقض منشور ملل متحد دانست.

روسها می‌دانند که ماجراجویی آمریکا در دریای سرخ ممکن است دامنه جنگ را گسترش دهد و این برای تجارت و دریانوردی بین‌المللی خطرناک است، لذا سعی دارند با نزدیک شدن به انصارالله این پیام را به غربی‌ها بدهند که با سیاست‌های واشینگتن در منطقه همسو نیستند.

سفر هیئت انصارالله به مسکو درست در زمانی رخ می‌دهد که ارتش اوکراین یک هواپیمای ترابری روسیه را که گفته می‌شود غیرنظامیان و اسرای اوکراینی در آن حضور داشتند، را سرنگون کرد و مقامات کرملین از سکوت غرب در قبال این اقدام به شدت انتقاد کردند.

روسیه به خوبی می‌داند که حمایت از تحرکات نظامی آمریکا در دریای سرخ، منطقه را به سمت تنش بیشتر سوق داده و تجارت روسها با کشورهای عربی را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

از طرف دیگر رهبران کرملین از زمان شروع جنگ در اوکراین، همواره گفته‌اند که مسبب اصلی این بحران جهانی آمریکا و اروپا هستند و اگر آنها اراده کنند در مدت سه روز می‌توانند جنگ در اوکراین را پایان دهند اما غربیها برای رسیدن به هدف خود یعنی تضعیف و شکست روسیه گفته‌اند جنگ را به مدت نامعلومی ادامه خواهند داد. از اینرو، روسیه با نزدیک شدن به انصارالله که در حال حاضر پای خود را زیر گلوی غرب و رژیم صهیونیستی گذاشته است، می‌خواهد از این فرصت برای تنبیه رقیب خود استفاده کند.

لذا این احتمال وجود دارد که روسیه از گزینه انصارالله برای امتیازگیری در میدان اوکراین استفاده کند و با دیپلماسی فعالانه خود با یک تیر دو نشان بزند، هم غرب را به پایان جنگ در اوکراین وادار کند و هم با فشار به واشنگتن برای توقف جنگ در غزه، ثبات و آرامش را به دریای سرخ بازگرداند و با این کار خود را به عنوان قدرت مصالحه‌گر و ثبات ساز در جهان معرفی کند.  
 
مسکو و صنعا روی ریل همکاری
دعوت از هیئت انصارالله به مسکو، صرفاً مربوط به تحولات کنونی دریای سرخ نیست و روسها از سپتامبر 2014 که انصارالله قدرت را در صنعا به دست گرفت به انحای مختلف کم و بیش با این جنبش همکاری داشته‌ و دولت تحت رهبری انصارالله نیز همواره تمایل به گسترش روابط با مسکو را داشته است.

نگاهی به روند جنگ یمن از سال 2015 تاکنون نشان می‌دهد که از زمان آغاز تجاوزات ائتلاف سعودی علیه یمن، روسیه به راهبرد بی‌طرفی در این جنگ پایبند بوده و تاکنون نه حملات عربستان را محکوم و نه از آن حمایت کرده است. درواقع استراتژی روس‌ها در تعامل با جنگ یمن حمایت از نقش نمایندگان سازمان ملل برای برقراری صلح در این کشور و نقش‌آفرینی غیرمستقیم در پرونده جنگ بوده است.

وزرات خارجه روسیه به محض حمله ائتلاف عربستان به یمن در فروردین 1394، در بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی شدید از وخامت اوضاع امنیتی در یمن، بر لزوم توقف هرچه سریعتر حملات هوایی و از سرگیری گفتگوها برای حل بحران این کشور تأکید کرد. مسکو همواره بر لزوم حفظ حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی یمن تأکید داشته و یافتن راه‌حل سیاسی را تنها گزینه حل بحران این کشور دانسته است.

در جولای 2017 زمانی که یمن در اوج محاصره اقتصادی از سوی ائتلاف سعودی قرار داشت، روسیه کمکهای بشردوستانه خود را از طریق هوایی به صنعا ارسال می‌کرد. روسیه در جولای 2019 برای اولین بار رهبران انصارالله را به مسکو دعوت کرد و پیشنهادهایی را برای حل بحران یمن ارائه داد. توقف عملیات موشکی انصارالله به خاک عربستان و همچنین پایان حملات سعودی‌ها به مردم یمن و لغو محدودیت‌ها برای ارسال کمک‌های بشردوستانه از جمله این پیشنهادات بود.

رهبران صنعا در مجموع از مواضع روسیه در عرصه جنگ یمن رضایت داشته و از نقش‌آفرینی بیشتر مسکو استقبال کرده اند، به صورتی عبدالسلام از رهبران انصارالله در جولای 2020، در مصاحبه با روزنامه «26 سپتامبر» گفت:«روسیه می‌تواند نقش مثبتی در پرونده یمن ایفا کند. ما معتقدیم که موضع روسیه نسبت به گذشته بهتر شده و ما ارتباطات استثنایی با طرف روسی داریم و نظرات خود را در رابطه با موضوع یمن تبادل می‌کنیم. اگر این تحول در موضع روسیه ادامه یابد، مثبت و در خدمت ثبات و صلح در منطقه خواهد بود».

در دی‌ماه 1399، هم که دولت قبلی آمریکا انصارالله را در لیست تروریستی قرار داد، نماینده روسیه در شورای امنیت و وزیر خارجه این کشور، تصمیم آمریکا را اقدامی دارای عواقب مخرب و مانعی برای حل و فصل سیاسی مناقشه یمن ارزیابی کردند و از واشینگتن خواستند تا در این تصمیم بازنگری کند.  

از سال گذشته هم که تنشها در یمن فروکش کرد و آتش‌بس نسبی برقرار شد، روسها بیش از پیش در یمن فعال شده‌اند تا به این بحران منطقه‌ای پایان داده و روابط خود را با دولت نجات ملی تقویت کنند. روسیه در مردادماه سال جاری محدودیت‌های ارسال کمک‌های بشردوستانه به یمن را غیرقابل دانست و خواستار آن شد که اقدامات محدودکننده در یمن باید برای پیشبرد راه حل صلح و نه برای ایجاد آشفتگی سیاسی در منطقه استفاده شود.

روسیه به این واقعیت پی برده که اکنون انصارالله به دلیل تجربه 9 سال ایستادگی در برابر ائتلاف متجاوز و اخیرا با قدرت نمایی در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی در دریای سرخ و تنگه باب‌المندب، به عنوان قدرت برتر در عرصه سیاسی و نظامی یمن شناخته می‌شود. از دیدگاه روسها، انصارالله به سطحی از بلوغ سیاسی دست پیدا کرده که می‌تواند رهبری دولت مستقل و باثبات را در یمن به دست بگیرد.
ایجاد دولت وحدت ملی در یمن به رهبری انصارالله، سبب می‌شود تا روسیه با احیای روابط دیپلماتیک با این کشور روابط اقتصادی و نظامی را هم ازسر بگیرد. یمن به دلیل داشتن ذخایر نفت و گاز و همچنین برخورداری از جزایر بکر که مملو از معادن سنگ نمک، سنگ مرمر و ذخایر عمده اکتشاف‌نشده زغال سنگ، طلا، سرب، نیکل و هستند برای هر کشوری جذابیت دارد، وجود چنین ثروت‌هایی بخشی از دلایل اصلی تجاوز به یمنر ا تشکیل می‌داد چنانکه امارات جزایر جنوب یمن به ویژه «سقطری» را اشغال کرده تا به غارت این منابع غنی بپردازد. حال روسیه که در پروژه‌های استخراج معادن در آفریقا کارنامه درخشانی از خود به نمایش گذاشته است، می‌تواند همین تجربه را در یمن هم بکار بگیرد و این تجارت «دو سر برد» برای مسکو و انصارالله است.

از سوی دیگر، روسیه می‌داند که در نظم نوین جهانی کشوری که بر مسیرهای دریایی و کریدورهای بین‌المللی کنترل داشته باشد، نبض تجارت جهانی را به دست خواهد گرفت و تنگه باب‌المندب هم یکی از این مسیرها است که روسها روی آن متمرکز شده‌اند. این تنگه یکی از مهم‌ترین مسیر تجارت دریایی شرق به غرب به شمار می‌رود و روزانه حدود ۶ میلیون بشکه نفت و سالیانه حدود ۴۰ هزار کشتی از این تنگه عبور می‌کند. حدود ۱۰ درصد از کشتی‌های نفتکش از این تنگه به دیگر نقط جهان روانه می‌شوند. بنابراین، روسیه که سعی دارد با کمک کشورهای نفت خیز خلیج فارس، نبض بازار انرژی در جهان را به دست گرفته و به عنوان اهرم فشار علیه غرب استفاده کند، موقعیت جفرافیایی یمن را برای رسیدن به این هدف مهم ارزیابی می‌کند.  

از طرفی، روسیه معتقد است با تشکیل دولت انصارالله در یمن، شرایط برای فروش تسلیحات به این کشور هم فراهم خواهد شد و روسیه می‌تواند از این طریق هم درآمدهایی را روانه خزانه خود کند و هم با امضای قراردادهای نظامی مشابه آنچه آمریکا با اعراب خلیج فارس انجام داده است، جای پای خود را در این منطقه حساس و استراتژیک محکم کند. از دید برخی کارشناسان، دستیابی به تاسیسات دریایی و هوایی در یمن، توانایی عملیاتی روسیه را در اقیانوس هند و دریای سرخ بیشتر می‌کند و در عین حال منافع این کشور را در سابقه پایگاهی که در حال حاضر توسط قدرت‌های رقیب در منطقه در حال رقابت است تامین می‌کند. رسیدن به این اهداف فقط زمانی رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت که یمن از دولت مستقلی برخوردار باشد و مسکو تلاش می‌کند تا انصارالله در راس قدرت یمن حاکم باشد تا بتواند نفوذ خود را در منطقه افزایش دهد.