لغو معافیت «حریدی‌ها» از سربازی، پاشنه آشیل نتانیاهو

نتانیاهو که پس از گذشت 157 روز از اعزام ارتش برای جنگیدن در غزه، هنوز در رسیدن به اهداف خود ناکام مانده است برای ادامه جنگ با کمبود شدید نیروهای انسانی مواجه شده و از این رو طرح لغو معافیت حریدی‌ها را با وجود تمام چالش‌های احتمالی آن بویژه در افزایش شکاف در کابینه راستگرا در پیش گرفته است.

در این طرح که از سوی یوآو گالانت، وزیر جنگ صهیونیستی ارائه شده، همچنین دوره خدمت اجباری از 32 ماه به 36 ماه افزایش می‌یابد و در عین حال افزایش تعهدات ذخیره سالیانه و افزایش سن اجباری ذخیره تا 5 سال پیش‌بینی شده است. هرتزی هالیوی، رئیس ستاد ارتش هم در موافقت با این طرح گفت:«این روزهای سخت به یک چیز کاملاً واضح نیاز دارد و آن این است که همه باید خدمت سربازی را انجام دهند».

معافیت یهودیان حریدی از خدمت سربازی اجباری در پایان ماه مارس خاتمه می‌یابد و رهبران اپوزیسیون دنبال این هستند تا این معافیت را لغو کنند اما از هم اکنون شکاف‌ها در جامعه صهیونیستی تعمیق شده است و رهبران سیاسی و مذهبی به جان هم افتاده‌اند.

به گزارش روزنامه «اسرائیل هیوم»، «دیوید استاو» خاخام اعظم شهرک «شوهام» در واکنش به اظهارات «اسحاق یوسف» رهبر یهودیان سفاردی (حریدی) درباره مهاجرت از سرزمین‌های اشغالی گفت:«از کسانی که نقش خاخام اعظم اسرائیل را برعهده دارند، انتظار می‌رفت که به جای تشویق جوانان به تمرد، فرار و مهاجرت، آنها را برای اعزام به خدمت اجباری تشویق کنند». این درحالی است که رهبر یهودیان سفاردی، شنبه شب در سخنانی تهدید کرد:«اگر ما را مجبور کنند که به ارتش بپیوندیم، همگی اسرائیل را ترک خواهیم کرد».

در واکنش به این اظهارات، یائیر لاپید نیز کار نکردن و عدم انجام خدمت وظیفه توسط حریدی‌ها را به تمسخر گرفت و گفت:«اگر حریدی‌ها به خارج بروند، خواهند فهمید که باید برای ادامه زندگی، کار کنند. حریدی‌های ساکن دیگر کشورها حتی در رویا هم نمی‌توانند به این فکر کنند که مورد حمایت مالی کسی باشند». لاپید تاکید کرد:«اگر ۶۶ هزار دانش آموز علوم دینی حریدی به خدمت اجباری اعزام شوند، ارتش نیروی مورد نیاز برای تامین امنیت را خواهد داشت».

درخواست لغو معافیت حریدی‌ها از خدمت در ارتش، در دهه‌های گذشته همواره یکی از چالش‌برانگیزیترین موضوعات سیاسی بوده است و برخی مقامات صهیونیست سعی کردند تا به این روند پایان دهند اما به دلیل نفوذ خاخام‌های تندرو در بین سیاسیون تاکنون موفق به این کار نشده‌اند.

دو قانونگذار و یک وزیر از حزب لیکود نتانیاهو اخیراً نامه‌ای به نخست وزیر نوشتند و در آن گفتند: «نیازهای امنیتی کنونی اسرائیل مستلزم گسترش دایره خدمت اجباری است». در فوریه گذشته، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون از وزرای شورای جنگ، گادی آیزنکوت و بنی گانتز، خواست تا با او در مخالفت با پیش‌نویس قانونی که حریدی‌ها را از خدمت سربازی معاف می کند، بپیوندند.
 
تلفات غزه گریبان حریدی‌ها را هم گرفت
درخواست وزارت جنگ برای اعزام حریدی‌ها به خدمت سربازی درحالی است که از زمان شروع جنگ در غزه، ارتش اشغالگر تلفات سنگینی را متحمل شده و هزاران نفر از نظامیان آن کشته و یا زخمی شده‌اند و این مسئله کار را برای ادامه جنگ در غزه دشوار کرده است. همچنین، برخی از سربازان ذخیره هم از دستورات فرماندهان خود برای بازگشت به غزه و رویارویی با گروه‌های مقاومت تمرد می‌کنند که نشان می‌دهد بدنه ارتش دچار فروپاشی شده و نیاز به جذب نیروهای جدیدی دارد که تازه‌نفس باشند.

نتانیاهو و دوستانش مدعی هستند که جنگ در غزه را تا نابودی حماس تا هر وقت طول بکشد، ادامه خواهند داد اما برای رسیدن به این هدف نیاز به سربازگیری دارد که آن هم به در بسته حریدی‌ها خورده است.

نتانیاهو گفته که اعزام حریدی‌ها به خدت سربازی شکاف‌ها را در جامعه صهیونیستی افزایش خواهد داد و نسبت به تصویب این طرح پیشنهادی وزارت جنگ مردد است. با این حال، او مدعی شد که دولت او راهی برای پایان دادن به معافیت یهودیان افراطی ارتدوکس از خدمت سربازی در مواجهه با فشارهای سیاسی که آینده ائتلاف حاکم او را تهدید می‌کند، پیدا خواهد کرد.

بسیاری از صهیونیست‌ها خواستار توقف جنگ در غزه و بازگشت فرزندانشان به خانه هستند اما حریدی‌ها در کوچه و بازارها می‌گردند و صهیونیست‌ها را برای رفتن به جنگ با فلسطینی‌ها ترغیب می‌کنند اما خودشان از رفتن به نبرد خودداری می‌کنند که این خشم صهیونیست‌ها را در پی داشته است.

حریدی‌ها با استناد به قوانین تورات، حفظ موجودیت رژیم صهیونیستی را برای مردم از واجبات دینی عنوان می‌کنند اما خودشان از دور نظاره‌گر کشتار نظامیان هستند و هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند و به گفته خودشان «برای سربازان دعا می‌کنند».
 
جامعه حریدی‌؛ ماندن به شرط رفاه
موضوع اعزام جوانان حریدی به خدمت اجباری به یکی از موضوعات جنجالی سال‌های اخیر محافل سیاسی در رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. بسیاری از کارشناسان و مقامات سکولار صهیونیستی، حریدی‌ها را یکی از تهدیدات آینده این رژیم می‌دانند. مردان حریدی به دلیل انتخاب آموزش و مطالعه متون مقدس از خدمت در ارتش و خدمت در مناصب دولتی معاف هستند. بسیاری از حریدی‌ها اعتقادی به این رژیم ندارند و تنها چیزی که سبب شده تا در سرزمین‌های اشغالی بمانند، برخورداری از تسهیلات، امکانات و حقوق ماهیانه است.

معافیت فرقه حریدی از خدمت اجباری به زمان تأسیس رژیم صهیونیستی در سال 1948 برمی‌گردد که دیوید بن گوریون اولین نخست وزیر این رژیم، با آن موافقت کرد. هنگامی که تصمیم معافیت در سال 1948 صادر شد، حریدی‌ها بخش کوچکی از کل جمعیت را تشکیل می‌دادند و اکنون با گذشت بیش از 7 دهه، آنها 13 درصد از جمعیت سرزمینهای اشغالی را تشکیل می‌دهند که تقریباً یک سوم آنها را مردان تشکیل می‌دهند که در سن قانونی سربازی قرار دارند.

حریدی‌ها، یهودیان بنیادگرا هستند که مناسک خود را انجام می‌دهند و زندگی روزمره خود را بر اساس قانون «حلاخه» خود می‌گذرانند. بر اساس گزارش اداره مرکزی آمار اسرائیل، یهودیان حریدی در شدت تعهد خود به استانداردهای مذهبی سخت با بقیه یهودیان متفاوت هستند. آمارها حاکی از آن است که نرخ رشد جمعیت در میان حریدی‌ها 4 درصد است، درحالی که نرخ عمومی در میان اسرائیلی‌ها 2.3 درصد است و بنابراین آنها سریع‌ترین گروه در حال رشد در سرزمین‌های اشغالی محسوب می‌شوند.

این فرقه علاوه بر برخورداری از امتیاز معافیت از خدمت اجباری به ارتش اشغالگر اسرائیل، دارای مدارس دینی نیز می‌باشد که بودجه آن از سوی دولت تامین می‌شود و در دولت فعلی نتانیاهو بودجه آن بیشتر نیز شده است، زیرا یکی از شروط احزاب راست افراطی برای ائتلاف با نتانیاهو تخصیص بودجه بیشتر به مدارس دینی حریدی‌ها بود و نتانیاهو هم موافقت خود را با این درخوسات اعلام کرده بود.

یهودیان افراطی ارتدوکس مدت‌هاست که از معافیت از خدمت سربازی برخوردار بوده‌اند، زیرا ادغام با دنیای سکولار را تهدیدی برای هویت مذهبی و تداوم جامعه خود می‌دانند. یهودیان مذهبی از نفوذ زیادی برخوردارند و در هنگام تشکیل هر دولتی نظر آنها برای جلب اعتماد کنست مورد نیاز است.

معافیت حریدی‌ها از خدمت سربازی و عدم اشتغال در نهادهای دولتی، نگرانی‌ها را نسبت به ادامه این وضعیت در آینده افزایش داده است و اقتصاددانان صهیونیست نسبت به افزایش نسبت یهودیان «حاردی» در اسرائیل هشدار می دهند. دن بن دیوید، کارشناس رشد اقتصادی به روزنامه «هاآرتص» گفت:«با توجه به نرخ بالای زاد و ولد در میان خانواده های مذهبی، 49 درصد از کودکان متولد شده در اسرائیل در سال 2065 مذهبی خواهند بود». او نسبت به کاهش سطح تحصیلات دانشگاهی در آینده هشدار داد، زیرا حریدی‌ها فقط به مطالعه تورات بسنده می کنند و از پرداختن به سایر علوم خودداری می‌کنند.

با توجه به جمعیت زیاد حریدی‌ها در سرزمینهای اشغالی، اگر واقعا این جمعت در تهدید خود برای مهاجرت جدی باشند در این صورت شرایط برای صهیونیست‌ها دشوار خواهد شد که در دهه‌های گذشته تلاش زیادی کردند تا یهودیان سراسر جهان را به سرزمین موعود رهسپار کنند. بنابراین، با مهاجرت معکوس حریدی‌ها، بافت جمعیتی در سرزمینهای اشغالی بهم می‌ریزد.   

نیاز نتانیاهو به احزاب مذهبی برای به دست آوردن اکثریت برای ائتلاف کابینه چالش بزرگی برای او ایجاد کرده است، چرا که در صورت موافقت با طرح خدمت سربازی حریدی‌ها، احزاب افراطی به خصوص «شاس» و «یهودیت تورات متحد» از ائتلاف کابینه خارج خواهند شد. این دو حزب افراطی مجموعا 18 کرسی در کنست دارند که خروج آنها از ائتلاف به منزله فروپاشی دولت است و فرصت مناسبی برای رقبا است تا شانس خود را برای تصدی کرسی نخست وزیری بیازمایند.

بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده در ماه‌های اخیر، محبوبیت نتانیاهو در برابر رقبا از جمله بنی‌گانتس به شدت کاهش یافته است و به همین دلیل حاضر نیست جنگ در غزه را متوقف کند، زیرا توقف جنگ را تهدید موجودیتی برای خود می‌داند. حتی اگر قانون اعزام حریدی‌ها به خدمت سربازی هم تصویب نشود، آوارهای جنگ غزه چنان گسترده است که بتواند دولت تندرو نتانیاهو را به تنهایی زمین بزند و او هیچ راه فراری برای به سلامت عبور کردن از این معرکه ندارد.