اسلام هراسی در غرب و راهبردهای جهان اسلام

به گزارش اسلام تایمز، حمله افراد مسلح به دفتر نشریه فکاهی «شارلی ابدو» در هفدهم دیماه گذشته و بازتاب های آن در محیط داخلی فرانسه، اروپا و جهان به خصوص جهان اسلام بیانگر این واقعیت می باشد که «تروریسم» در حال حاضر به عنوان پیچیده ترین عامل در تعیین روندهای جهانی خودنمایی می کند و این پدیده نه تنها سرآغاز دوران جدید بحران و شکنندگی در روابط غرب با جهان اسلام را نوید می دهد، بلکه حکایت از چالش های جدی برای دورنمای جهان اسلام می باشد.

در این راستا، تحلیل گران مسایل بین الملل و جهان اسلام طی روزهای اخیر تلاش می کنند تا حرکت های جدید تروریستی در فرانسه و امواج احتمالی آن در جغرافیای اروپا و غرب را در قالب مفاهیم و گزاره های تئوریک مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.

عمده ترین دیدگاه هایی که تاکنون در این خصوص بیان شده به شرح زیر می باشد:

۱-برخی تحلیل گران معتقدند، با توجه به مجموعه رفتارهای غرب در حمایت از تروریسم، حوادث اخیر تروریستی در فرانسه را باید پیامد های اجتناب ناپذیر این مساله دانست. به عبارت دیگر، تروریسم تکفیری که تا پیش از این به عنوان اهرم و ابزاری برای تحقق استراتژی های منطقه ای غرب مورد استفاده قرار گرفته است، اکنون در مسیر بازگشت به سرزمین های غرب قرار گرفته و پیش بینی می شود جغرافیای اروپا در آینده شاهد امواج بیشتری از فعالیت های تروریستی باشد؛ به خصوص این که این گروه های تروریستی مزدور از انگیزه های لازم ایدئولوژیک قوی برای حمله به منافع غرب نیز برخوردارند.

۲-دیدگاه دوم بر این باور است که بسترهای سیاسی – اجتماعی اروپا و به خصوص فرانسه به دلیل ماهیت ضد دینی و در عین حال نژاد پرستانه از ظرفیت های بسیار زیادی برای شکل دادن به این گونه حوادث برخوردارند. به عبارت دیگر، ساختارهای اجتماعی اروپا و به خصوص جامعه فرانسه بسیار نامتعادل بوده و قادر به حل مسایل فرهنگی –اجتماعی درونی خود نیستند. بنابراین بروز رفتارهای خشونت آمیز و تروریستی در چنین جامعه ای با همراهی گروه های تاثیرگذار و با هدف فشار به جامعه مسلمانان کاملا طبیعی جلوه می نماید.

۳-برخی تحلیل گران نیز تلاش کرده اند تا این حوادث را سناریوی از قبل طراحی شده از سوی دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی غرب معرفی نموده که با توجه به وجود برخی ابهامات و پرسش ها در کیفیت حملات به دفتر شارلی ابدو ، این دیدگاه قابل توجه و تامل می باشد؛ چرا که مبنای این تحلیل آن است که غرب در محیط داخلی خود تلاش می کند با اجرای چنین سناریویی میزان خطر تروریسم را افزایش داده و از این طریق کارکردهای ویژه ای را با اهداف زیر تعریف نماید:

الف-پنهان کردن نقش غرب در حمایت از تروریسم نزد افکار عمومی

ب-توجیه کردن گفتمان راهبردی مقابله با تروریسم در جهان

ج-فراهم کردن زمینه های حضور نظامی- امنیتی بیشتر در منطقه

د-دامن زدن به گفتمان تروریسم اسلامی

اما فارغ از این که کدام یک از دیدگاه های فوق از توان استدلالی بیشتری برخوردارند، به نظر می رسد پیامدهای حوادث تروریستی اخیر و بهره برداری هایی که غرب تلاش می کند از این مساله در جهت ایجاد انفعال بیشتر در ظرفیت های و مولفه های قدرت جهان اسلام استفاده نماید، حائز اهمیت می باشد.

این در حالیست که متاسفانه جهان اسلام به دلیل معضلات سیاسی، اجتماعی و امنیتی که با آن مواجه است، قادر به اتخاذ واکنش های مناسب و فعال در مقابل حداقل ۲ مساله زیر نیست:

۱-چگونگی مواجهه با رشد تروریسم تکفیری در جغرافیای جهان اسلام

۲-تهاجم فرهنگی غرب در زمینه دامن زدن به تروریسم اسلامی

به عبارت دیگر، دو مشکل فوق موجب شده تا جهان اسلام در دو مساله محکوم کردن تروریسم و در عین حال، رفتارهای توهین آمیز غرب به مقدسات اسلامی با وضعیت تناقض گونه ای مواجه گردد.

با توجه به موارد فوق، به نظر می رسد جهان اسلام نیازمند اتخاذ واکنش های هوشمندانه و به دور از انفعال در خصوص حوادث اخیر تروریستی در اروپا و پیامدهای آن که در قالب تهاجم فرهنگی غرب به جهان اسلام دنبال می شود می باشد.

نامه اخیر رهبر معظم انقلاب به جوانان غربی و بازتاب های آن نشان داد امکان در دست گرفتن ابتکارات لازم در مقابل تهاجم غرب علیه جهان اسلام وجود دارد. در این چارچوب، برخی اصول راهبردی در این خصوص به شرح زیر پیشنهاد می شود:

۱-تاکید بر نقش غرب در زایش تروریسم و ضرورت توجه دادن افکار عمومی غرب در این خصوص؛

۲-افزایش سطح مطالبه گری اجتماعی و عمومی در جهان اسلام نسبت به توهین و هتاکی به مقدسات اسلامی؛

۳-توسعه نقد گفتمان امنیت سازی جدید در اروپا؛

۴-تفکیک کردن گفتمان جهان اسلام با غرب در تعریف تروریسم و مصادیق آن.

نوذر شفیعی