نگاه رژیم صهیونیستی به بحران های غرب آسیا چیست؟

رژیم صهیونیستی از همان آغاز ناآرامی‌های جهان عرب در برابر تغییر و تحولات منطقه‌ای حاصل از آن بسیار نگران نشان داد، چون اکثر نخبگان سیاسی این رژیم تاکید می‌کردند که این انقلاب‌ها به قدرت رسیدن اسلامگرایان و تضعیف نفوذ و اقتدار آمریکا در منطقه را به دنبال دارد که بازتابی منفی بر امنیت اسرائیل می‌گذارد. در این حال با گذشت چند سال از تحولات موسوم به بیداری اسلامی اکنون اسرائیل با نگاهی ویژه به مسائل منطقه می نگرد. گفتگوی زیر با دکتر حسن هانی زاده، کارشناس مسایل خاورمیانه به بررسی همین موضوع می پردازد.

در شرایط کنونی، اولویت های اسرائیل در بحران سوریه چیست؟

نگاه اسرائیل نسبت به انقلاب های عربی، نگاهی کاملاً توام با احتیاط و نگرانی است. رژیم صهیونیستی از سرنگونی رژیم های مصر و تونس و یمن به شدت نگران شده است. زیرا حسنی مبارک دیکتاتور سابق مصر و هم چنین زین العابدین بن علی دیکتاتور سابق تونس و علی عبدالله صالح دیکتاتور سابق یمن جزئی از هم پیمانان آمریکا و بخشی از تابعیت های سیاست آمریکا و در نتیجه رژیم صهیونیستی بودند. خطری که برای رژیم صهیونیستی وجود داشت، سرنگونی رژیم حسنی مبارک و پیروزی اخوان المسلمین است. به هر حال اخوان المسلمین مصر نسبت به رژیم اسرائیل نگاه منفی داشتند و اسرائیل را جزئی از دشمنان جهان عرب و ملت فلسطین تلقی می کردند. اما با سرنگونی اخوان المسلمین، اسرائیلی ها احساس آرامش بیشتری کردند

هم اکنون گزینه مورد نظر این رژیم این است که ارتش کشورهای عربی به شدت تضعیف شود. آنچه که در سوریه می گذرد، کاملا به نفع رژیم اسرائیل است. زیرا در حال حاضر ارتش سوریه چهار سال است که درگیر یک جنگ نفس گیر داخلی با گروهک های تروریستی است. وضعیت عراق هم به نفع اسرائیل است. زیرا ارتش عراق کاملاً متلاشی شده است و مردم عراق و نیروهای مسلح عراق درگیر داعش هستند. لذا درحال حاضر فضای جهان عرب به نفع رژیم اسرائیل است. علاوه بر این هم اکنون داعش و جبهه النصره به نیابت از اسرائیل، علیه نظام سوریه می جنگند.

با توجه به تحولات در شبه جزیره سینا و ناامنی های مصر، این تحولات تا چه حدی بر منافع اسرائیل تاثیر می گذرد؟

تاکنون منافع اسرائیل دستخوش خطر و تهدید نشده است. چرا که اتفاقاتی که از سوی برخی از گردان های انصار بیت المقدس صورت گرفته است، علیه ارتش مصر بوده است. کشتاری که منجر به کشته شدن ده ها نفر از افراد ارتش مصر شد، در حقیقت به نفع اسرائیل است. لذا هر چه ارتش مصر تضعیف شود به نفع اسرائیل است. هرچه ارتش های عربی و اسلامی در منطقه درگیر جنگ داخلی و گروهک های تروریستی شوند، اسرائیل سود بیشتری می برد. لذا اسرائیل از حضور گروهک های تروریستی در هر شکل و لباسی استفاده می کند و این موجب خواهد شد که ارتش های کشورهای عربی تضعیف و کشورهای عربی و اسلامی درگیر مسائل داخلی خود شوند.

نگاه اسرائیل به وضعیت کنونی لیبی و ظهور و قدرت گرفتن داعش چیست؟

در واقع درگیر شدن لیبی ها در مسائل داخلی نیز به نفع رژیم اسرائیل است. این همان نگاهی است که نسبت به ارتش های عربی وجود دارد. یعنی درگیر شدن مردم لیبی در جنگ داخلی و درگیر شدن ارتش با گروه های تروریستی ارتش لیبی را تضعیف خواهد کرد. لیبی اکنون کاملاً با لیبی دوران قذافی تفاوت کرده است. وضعیت به گونه ای است که امکان تجزیه لیبی وجود دارد و حضور گروهک های تروریستی هم برای مصر، الجزایر، تونس و و هم برای خود لیبی ها تهدید آفرین خواهد بود و به همین دلیل اسرائیلی ها نگرانی زیادی نسبت به لیبی ندارند. بلکه وضعیت فعلی لیبی به نفع اسرائیل است.

تحولات چند ماهه گذشته یمن چه تاثیری بر منافع اسرائیل در دریای سرخ و کل منافع حیاتی و استراتژیک اسرائیل داشته است؟

وضعیت یمن اندکی تفاوت دارد. تقریبا ارتش یمن دچار فروپاشی شده است و قوام لازم خود را از دست داده است. اما نگرانی اسرائیل از این است، که حوثی های شیعه یمن ممکن است در ساختار قدرت نقشی داشته باشند و یا حتی قدرت را در اختیار بگیرند. با توجه به این که حوثی ها به ایران نزدیک هستند و زیرمجموعه شیعیان قرار می گیرند، اسرائیل با نگرانی تحولات این کشور را دنبال می کند. زیرا حضور حوثی ها در نزدیکی باب المندب ممکن است منافع رژیم صهیونیستی، مخصوصاً کشتی های اسرائیلی را که از باب المندب عبور می کنند، تحت تاثیر قرار دهد. لذا تمام تلاش اسرائیل این است، که حوثی ها به قدرت نرسند.

نگاهی که اسرائیل به وضعیت کنونی عراق دارد چیست و عراق مطلوب از نظر اسرائیل چگونه کشوری است؟

عراق مطلوب از نظر اسرائیل یک کشور درگیر در مسایل و بحران های داخلی است. اسرائیل به دنبال این است، که به نوعی کردستان عراق از عراق مرکزی جدا شود تا بتواند در آینده برنامه ریزی کند و در مناطقی مانند اربیل، همچنین سلیمانیه و کرکوک حضور پیدا کند. آنچه برای رژیم اسرائیل مهم است، این است که بتواند در نزدیکی مرزهای ایران جای پایی پیدا کرده و بعدها آسیب هایی به ایران برساند. به همین دلیل به نظر می رسد، که وضعیت مطلوب برای اسرائیل، درگیر شدن عراقی ها در مسائل داخلی خود و درگیر شدن با گروهک های تروریستی و در مرحله بعد تجزیه عراق است.

با توجه به وضعیت کنونی، در چه صورتی منافع اسرائیل در منطقه و دریای سرخ ضربه بیشتری خواهد دید؟

زمانی اسرائیل به لحاظ میدانی و سیاسی متاثر از فضای خاورمیانه خواهد شد که نیروهای داعش سرکوب شوند و دولت های سوریه از بحران فعلی خارج شده و مقاومت اسلامی لبنان به قوت خود باقی بماند. یعنی سرکوب گروهک های تروریستی، فرار تروریست ها و تسلط کشورهایی مانند سوریه عراق و لبنان بر اوضاع داخلی خود و سرکوب گروهک های تروریستی می تواند خطر بالقوه ای برای آینده رژیم صهیونیستی تلقی شود. به همین دلیل اسرائیل سعی می کند، که بحران منطقه همچنان باقی ماند و کشورهای منطقه درگیر مسائل داخلی خود باقی بمانند.

با توجه به بحران های مختلف در سطح منطقه، رویکرد اسرائیل در مسائل منطقه با چه بازیگران منطقه ای هماهنگی و شباهت بیشتری دارد؟

هماهنگی هایی میان اسرائیل با عربستان، قطر، امارات و مصر وجود دارد. درحال حاضر کشورهایی مثل عربستان، قطر، امارات و مصر روابط پنهانی و آشکاری با رژیم صهیونیستی دارند. نگاه اسرائیل به این کشورها این است که این کشورها حداقل به دلیل بحران های داخلی منطقه به اسرائیل نزدیک شوند. درحوزه هسته ای ایران هم هماهنگی کاملی میان عربستان و رژیم صهیونیستی وجود دارد. هر دو رژیم یعنی رژیم آل سعود و رژیم صهیونیستی، تمام تلاش های خود را برای جلوگیری از به توافق رسیدن ایران با ۵+۱ به کار می گیرند. لذا اسرائیل هم اکنون با عربستان روابط و تماس گسترده ای چه در حوزه هسته ای و چه درحوزه گروه های تروریستی دارد.

با توجه به وضعیت کنونی از نظر سیاست خارجی، منافع اسرائیل چگونه تامین خواهد شد؟

منافع اسرائیل در ادامه بحران ها است تا کشورهای اطراف فلسطین اشغالی مانند اردن، مصر، لبنان و سوریه درگیر مسائل داخلی خود باشند. لذا بقای اسرائیل در تضعیف کشورهای اسلامی و عربی است. از همین رو در حال حاضر سعی اسرائیل این است که ارتباط حماس و جهاد اسلامی با خارج قطع شود و این دو جنبش نتوانند، در آینده علیه اسرائیل وارد عمل شوند و به همین دلیل به نظر می رسد، در حال حاضر اسرائیل تلاش می کند تا وضعیت خاورمیانه را به همین شکل حفظ کند.