۰
دوشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۱۹
پیوند سیاست داخلی و خارجی امری نیست که دیگر کسی آن را انکار کند. البته این پیوند، متناسب با رویکردهای فعال در دو حوزه، می‌تواند قوی‌تر یا ضعیف‌تر باشد اما پیوند، همیشگی است. وقتی سیاست خارجی همراه با رویکردهای امنیتی همراه و در گستره منطقه فعال شود، این پیوند عیان‌تر می‌گردد چرا که امنیت ملی کشورها نسبت به بازخوردها و پاسخ‌های دیگرانی که از لحاظ جغرافیایی نزدیک‌‌ترند، حساس‌تر می‌شود.
به نظر میرسد در شرایط کنونی عربستان سعودی از چنین معضلی به صورت جدی رنج می‌برد. جمعه گذشته دومین عملیات انتحاری در دمام مرکز استان الشرقیه عربستان رخ داد. اگرچه عامل انتحاری به دلیل ممانعت نیروهای دفاع مردمی نتوانست در میان نمازگزاران دست به اجرای عملیات بزند اما در پارکینک مسجد امام حسین(ع) خود را منفجر کرده و چندین نفر را کشته و زخمی کرده است. پیش از این نیز در مسجد امام علی(ع) در قطیف عملیات انتحاری صورت گرفت. مسئولیت هر دو عملیات را هم داعش بر عهده گرفته است.
واقعیت این است که عربستان در شرایط کنونی تبعات سیاست‌های امنیتی تروریست‌پرور خود در منطقه را می‌دهد. برخی از مواردی که عربستان با آن روبرو است به شرح زیر است:
- دو عملیات انتحاری در منطقه شیعه‌نشین صورت گرفته است. مناطق شیعه‌نشین شرقی که اصلی‌ترین منابع نفتی عربستان در آن‌جا است، اکنون مورد تهدید واقعی قرار گرفته‌اند. وجود زمینه‌های واگرایی این شیعیان از حکومت آل‌سعود می‌تواند در شرایط کنونی برجسته‌تر شود. شیعیان به صورت مستقیم تاوان سیاست‌های حمایتی ریاض از داعش را می‌دهند. طرح این سوال که چرا آن‌ها باید مورد حمله تروریست‌های تکفیری باشند، می‌تواند موجب اعتراض آنان شود.
- حکومت سعودی در تلاش است تا زمینه‌های اعتراض و واگرایی شیعیان را کاهش دهد. در شرایط کنونی، خدشه‌دار شدن وحدت ملی عربستان می‌تواند بخشی از انرژی دولت را مشغول به خود کند. حضور ولیعهد عربستان در قطیف و دیدار با آسیب‌دیدگان حمله انتحاری داعش، تلاشی در جهت ممانعت از اقدامات ضد وحدت ملی تلقی می‌شود. این رویکرد برای عربستان اهمیت دارد و حتی عادل الجبیر در نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در کویت نیز سعی کرد تا با تاکید دوباره بر محکومیت این عملیات، آن را در تضاد با ارزش‌های اسلامی معرفی کند. نحوه پوشش این عملیات انتحاری توسط شبکه العربیه نیز قابل توجه بوده است تا جایی که به صورت دقیق و با پوششی حرفه‌ای، سعی کرده است تا این عملیات به شدت محکوم شود تا حس وحدت ملی آن‌هم در یک منطقه شیعه‌نشین بیشتر از قبل تقویت شود. به نظر میرسد دولت سعودی سعی خواهد کرد تا با توجه بیشتر به استان الشرقیه، ضمن ممانعت از اقدامات اعتراضی ناشی از ناامنی در این استان، احتمال واگرایی آن‌ها را کاهش دهد.
- برهم خوردن وحدت ملی در شرایط حساس کنونی عربستان، تبعات سنگینی خواهد داشت. عربستان در حال حاضر در جنوب و در جبهه یمن، عملیاتی تجاوزکارانه را ادامه می‌دهد. اگرچه افراد مختلفی از جریان‌ها و مذهب‌های مختلف در یمن توسط عربستان کشته و زخمی شده‌اند، اما بهانه عربستان برای آغاز این عملیات، قدرت‌گیری شیعیان زیدی بوده است. در صورت برهم خوردن وحدت ملی در عربستان از سوی شیعیان شرق این کشور، جنگ یمن نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. حس قرابت مذهبی شیعیان شرقی عربستان با زیدی‌های یمن این معادله را برای سعودی پیچیده‌تر و خطرناک‌تر می‌سازد، به خصوص که طی هفته‌های گذشته صداهای اعتراضی از حمله عربستان به یمن در این مناطق شنیده شده است.
- داعش طی هفته‌های اخیر دوباره قدرت‌مند شده و توانسته از نظر میدانی، به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابد. اگرچه در پاسخ به این سوال که آیا داعش خطر جدی‌ای برای سعودی هست یا نه، تحلیل‌گران نظرات متفاوتی دارند اما واقعیت این است که عملیات‌های انتحاری داعش در عربستان، نشانه قدرت این گروه است و البته تهدید عربستان. در صورت افزایش این عملیات‌ها، امکان تغییر جزئی سیاست‌های عربستان در قبال داعش قابل بررسی است. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که آیا داعش توان ایجاد جبهه جدیدی را دارا هست یا نه؟
تروریسم بازی‌ای بود که عربستان هم در آن نقش ایفا کرد و حالا گریبان خود او را گرفته است. به نظر میرسد هرچقدر که آتش تروریسم در منطقه شعله‌ور‌تر شود، خاموش کردن آن حتی توسط کسانی که هیزم‌بیار آن بودند نیز سخت خواهد شد.
سعید ساسانیان
به نظر میرسد در شرایط کنونی عربستان سعودی از چنین معضلی به صورت جدی رنج می‌برد. جمعه گذشته دومین عملیات انتحاری در دمام مرکز استان الشرقیه عربستان رخ داد. اگرچه عامل انتحاری به دلیل ممانعت نیروهای دفاع مردمی نتوانست در میان نمازگزاران دست به اجرای عملیات بزند اما در پارکینک مسجد امام حسین(ع) خود را منفجر کرده و چندین نفر را کشته و زخمی کرده است. پیش از این نیز در مسجد امام علی(ع) در قطیف عملیات انتحاری صورت گرفت. مسئولیت هر دو عملیات را هم داعش بر عهده گرفته است.
واقعیت این است که عربستان در شرایط کنونی تبعات سیاست‌های امنیتی تروریست‌پرور خود در منطقه را می‌دهد. برخی از مواردی که عربستان با آن روبرو است به شرح زیر است:
- دو عملیات انتحاری در منطقه شیعه‌نشین صورت گرفته است. مناطق شیعه‌نشین شرقی که اصلی‌ترین منابع نفتی عربستان در آن‌جا است، اکنون مورد تهدید واقعی قرار گرفته‌اند. وجود زمینه‌های واگرایی این شیعیان از حکومت آل‌سعود می‌تواند در شرایط کنونی برجسته‌تر شود. شیعیان به صورت مستقیم تاوان سیاست‌های حمایتی ریاض از داعش را می‌دهند. طرح این سوال که چرا آن‌ها باید مورد حمله تروریست‌های تکفیری باشند، می‌تواند موجب اعتراض آنان شود.
- حکومت سعودی در تلاش است تا زمینه‌های اعتراض و واگرایی شیعیان را کاهش دهد. در شرایط کنونی، خدشه‌دار شدن وحدت ملی عربستان می‌تواند بخشی از انرژی دولت را مشغول به خود کند. حضور ولیعهد عربستان در قطیف و دیدار با آسیب‌دیدگان حمله انتحاری داعش، تلاشی در جهت ممانعت از اقدامات ضد وحدت ملی تلقی می‌شود. این رویکرد برای عربستان اهمیت دارد و حتی عادل الجبیر در نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در کویت
- برهم خوردن وحدت ملی در شرایط حساس کنونی عربستان، تبعات سنگینی خواهد داشت. عربستان در حال حاضر در جنوب و در جبهه یمن، عملیاتی تجاوزکارانه را ادامه می‌دهد. اگرچه افراد مختلفی از جریان‌ها و مذهب‌های مختلف در یمن توسط عربستان کشته و زخمی شده‌اند، اما بهانه عربستان برای آغاز این عملیات، قدرت‌گیری شیعیان زیدی بوده است. در صورت برهم خوردن وحدت ملی در عربستان از سوی شیعیان شرق این کشور، جنگ یمن نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. حس قرابت مذهبی شیعیان شرقی عربستان با زیدی‌های یمن این معادله را برای سعودی پیچیده‌تر و خطرناک‌تر می‌سازد، به خصوص که طی هفته‌های گذشته صداهای اعتراضی از حمله عربستان به یمن در این مناطق شنیده شده است.
- داعش طی هفته‌های اخیر دوباره قدرت‌مند شده و توانسته از نظر میدانی، به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابد. اگرچه در پاسخ به این سوال که آیا داعش خطر جدی‌ای برای سعودی هست یا نه، تحلیل‌گران نظرات متفاوتی دارند اما واقعیت این است که عملیات‌های انتحاری داعش در عربستان، نشانه قدرت این گروه است و البته تهدید عربستان. در صورت افزایش این عملیات‌ها، امکان تغییر جزئی سیاست‌های عربستان در قبال داعش قابل بررسی است. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که آیا داعش توان ایجاد جبهه جدیدی را دارا هست یا نه؟
تروریسم بازی‌ای بود که عربستان هم در آن نقش ایفا کرد و حالا گریبان خود او را گرفته است. به نظر میرسد هرچقدر که آتش تروریسم در منطقه شعله‌ور‌تر شود، خاموش کردن آن حتی توسط کسانی که هیزم‌بیار آن بودند نیز سخت خواهد شد.
سعید ساسانیان
مرجع : رصد
کد مطلب : ۴۶۴۴۰۰
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
