همكاري اطلاعاتي براي نجات از نابوديشرايط امنيتي و نظامي در سوريه و فرجام پيشروي تروريستها موجب شده تا بسياري از طرفهاي دخيل غربي و به ويژه برخي از تروريستها، همكاري اطلاعاتي ـ عملياتي با ارتش سوريه يا نيروهاي روسيه را انتخاب و راهي تضمين شدهتر براي آينده خود دست و پا كنند. هماكنون دستگاههاي اطلاعاتي فرانسه، آلمان و فرستاده ويژه دولت امريكا در حال تردد و تبادل اطلاعات با دولت سوريه هستند و فرانسويها از تمايل خود براي همكاري با ائتلاف روسي مبارزه با داعش و تروريستها در سوريه سخن ميگويند. آنچه طي روزهاي گذشته در صحنههاي ميداني جنگ با تروريستها، بيش از گذشته خودنمايي ميكند، همكاري اطلاعاتي و ارائه اطلاعات شناسايي مراكز و مسيرهاي جابهجايي و تجمع نيرو يا نشستهاي ويژه فرماندهان تروريستها توسط برخي گروههاي مسلح در سوريه است. بيشتر اهداف عملياتي هواپيماهاي روسيه در استان ادلب، شمال حلب و غوطهشرقي و شمال حمص كه طي روزهاي اخير انجام شده، حاصل اين همكاري است. شكار ويژهاي كه در غوطه شرقي در عمليات جمعه عصر در غوطه شرقي انجام گرفت و طي آن در كنار زهران علوش رهبر جيشالاسلام و معاون وي، حدود 20 تن از فرماندهان عاليرتبه تروريستهاي احرار الشام، فيلق الحرمن و جبهه النصره هدف قرار گرفتند، يكي از اين نمونههاست كه به شدت بر انسجام دروني اين گروهها و روابط فيمابين و بنيه جنگي آنها اثرگذار است. جولاني رهبر جبهه النصره كه دو هفته قبل با الجزيره مصاحبه كرده از مشكلات خود با گروههاي وابسته به داعش در ريف درعا (حومه درعا) مينالد و شكستهاي عملياتي اخير را به دليل نوع رفتارهاي آنها ميداند. در شمال حلب و ريف ادلب نيز شرايط به گونهاي است كه هم در درون احرار الشام دودستگيها به مرز انشعاب و درگيري رسيده و هم گروههاي مستقر در شمال حلب، بهجز درگيري با داعش با دستجات وابسته به ارتش حر درگيري پراكنده دارند و دليل اصلي اين شرايط نيز عدم اعتماد در بين اين گروههاي تروريست است. دستگاه امنيتي لبنان در بخشنامه اخير خود كه در مورد آوارگان سوري در لبنان منتشر كرده، هرگونه وابستگي و انتساب به داعش، جبهه النصره، احرارالشام و جيشالاسلام را جرم تلقي كرده، موجبات تنگناها و فشارهاي جديد براي آوارگان را فراهم ميكند. اين نشانهها در سوريه و لبنان و برخي علائم در حاشيه مذاكرات پنهان تهران ـ رياض گواهي ميدهد آلسعود براي جلوگيري از آسيبهاي راهبردي در سطح منطقه، حاضر به قرباني كردن برخي از گروههاي دستآموز خود شده يا با چراغسبز به گروههاي همكار خود به دنبال تضعيف گروههاي وابسته به كشورهاي رقيب مانند قطر و تركيه نيز است. قطريها هم كه يك شاهزاده خود را در عراق ناپديد شده ثبت كردهاند، براي نجات آن، دست به دامن حزبالله لبنان شده و برخي همكاريها را از خود نشان ميدهند. اشتهاي قطريها براي به چالش كشيدن آلسعود، مسئله تازهاي نيست و اكنون هم انگيزه قويتري دارند. به طور كلي، اضطرار بازيگران كوچك و بزرگ و تروريستهاي سوريه موجب شده كه مانند گرگها، روبهروي يكديگر بخوابند و هر آنچه براي حفظ خود و تضعيف رقبا در چنته دارند، بروز خواهند داد.
هادی محمدی