نگاه ناامیدانه قره‌باغ به آتش‌بس

منطقه قره باغ در طی روزهای اخیر صحنه تقابلی خونین میان نیروهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان بود. منطقه‌ای که در طول چند دهه اخیر میان تنش‌های دو کشور گرفتار آمده و سال‌ها جنگ‌های خونین را در تاریخ خود دارد.

تقسیمات صورت گرفته در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق با محوریت جلوگیری از شرایط استقلال کشورها و عدم توجه به ساختارهای قومی و نژادی در استقلال جمهوری‌های جداشده از شوروی موجب شده مناقشات مرزی میان جمهوری‌های مختلف ایجاد گردد. یکی از مهم‌ترین این بحران‌ها را در منطقه قره‌باغ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان می‌توان مشاهده کرد. منطقه‌ای که اکثریت جمعیت آن را ارامنه تشکیل می‌دهد اما حاکمیت این منطقه تحت نظر جمهوری آذربایجان است. تفاوت‌های قومی موجود در این منطقه و اصرار ارمنستان و باکو بر حاکمیت بر این منطقه روزهای خونینی را به مردم قره‌باغ تحمیل کرده است. هر چند که دو کشور دیدارهای متعددی برای حل این اختلافات برگزار کرده‌اند اما تا به امروز نتیجه‌ای قطعی حاصل نشده و آتش مناقشات میان طرفین همچنان ادامه یافته است.

بسیاری از ناظران سیاسی بر این امر تاکید دارند که برخی دخالت‌های خارجی و بویژه اقدامات کشورهای غربی برای بحران‌سازی در اقمار شوروی سابق برای اعمال فشار بر روسیه از عوامل تاثیرگذار در استمرار بحران در این منطقه بوده است. نتیجه این وضعیت درگیری‌های روزهای اخیر در این منطقه میان نیروهای دو کشور بوده که صدها کشته و زخمی بر جای گذاشته است. این روند در حالی وضعیتی بحرانی را بر منطقه حاکم ساخته که سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان از تلاش برای آماده کردن توافقنامه آتش‌بس در‌پی درگیری‌های اخیر در منطقه قره‌باغ خبر داد. اسپوتنیک همچنین گزارش داد که وزارت دفاع جمهوری خودخوانده ناگورنو - قره‌باغ دستور آتش‌بس را دریافت کرده است.
پس از روزها درگیری‌های خونین اخبار ضد و نقیضی از برقراری آتش‌بس در قره‌باغ منتشر شده است چنانکه "وزارت دفاع قره‌باغ" اعلام کرد که ارمنستان و آذربایجان به توافقی برای پایان دادن به درگیری‌ها در این منطقه متشنج دست یافتند.

در حالی هنوز ارمنستان و آذربایجان یکدیگر را به بحران‌سازی در قره‌باغ متهم می‌سازند وزارت دفاع قره‌باغ علیا اعلام کرده که توافق آتش‌بس میان دو کشور به امضا رسیده است. این آتش‌بس پس از چهار روز درگیری میان ارتش آذربایجان و نیروهای قره‌باغ که از سوی ارمنستان حمایت می‌شوند به امضا رسیده که ده‌ها کشته از دو طرف برجای گذاشته است. درگیری‌های اخیر در منطقه مناقشه برانگیز قره‌باغ از سال ۱۹۹۴ که طی آن درگیری‌های ارمنستان و آذربایجان تمام شد شدیدترین درگیری در این منطقه اعلام شده است.

در این رابطه الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان اعلام کرد که کشورش آماده از سرگیری مذاکرات برای حل مسالمت‌آمیز درگیری‌ها با مقامات ارمنستان است. پاتریک ویال، نماینده سازمان صلیب‌سرخ در این منطقه ضمن ابراز نگرانی نسبت به تشدید تنش‌ها در قره‌باغ نسبت به کمک به قربانیان این درگیری‌ها نیز اعلام آمادگی کرد.

ویال در این‌باره گفت: ما آماده‌ایم تا به کسانی که تحت تأثیر تشدید درگیری در روزهای اخیر قرار گرفته‌اند کمک کرده و از آنها پشتیبانی نماییم، و همچنین به عنوان یک میانجیِ بی‌طرف عمل کنیم. تمامی طرف‌های درگیر ملزم هستند که به قواعد حقوق بین‌المللی بشردوستانه احترام گذارند. براساس این قواعد، طرف‌های درگیر باید تضمین کنند که از زندگی غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی حمایت و محافظت شود.

همچنین وزیران خارجه روسیه و آمریکا در تماس تلفنی بامداد دیروزخواستار توقف فوری درگیری‌های مرگبار بین نیروهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان شده‌اند. از سوی دیگر وزارت خارجه قرقیزستان در واکنش به تنش‌های اخیر بین ارمنستان و آذربایجان، از ۲ کشور خواست با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک به میز مذاکره بازگردند.

در ادامه بیانیه وزارت خارجه قرقیزستان آمده است: قرقیزستان هر ۲ طرف را برای انجام مذاکرات صلح‌آمیز به منظور حل‌وفصل این درگیری‌ها به بازگشت به استفاده از ابرازهای دیپلماتیک براساس حقوق بین‌المللی فرا می‌خواند.

در همین حال، بیشکک خواستار توسعه پیشنهادهای جدید جهت رفع این مسئله شد و برای ارائه هرگونه کمک براساس توافقنامه صلح «بیشکک» که در ۵ می سال ۱۹۹۴ در پایتخت قرقیزستان بین مقامات آذربایجان و ارمنستان امضا شده دعوت کرد.

در تاریخ ۵ می ‌سال ۱۹۹۴ با میانجیگری روسیه، قرقیزستان و انجمن بین پارلمانی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در شهر بیشکک نمایندگان آذربایجان، ارمنستان و ساکنان منطقه «قره‌باغ» توافقنامه آتش‌بسی را امضا کردند و در حال حاضر این سند، بعنوان راه حل درگیری‌های قره‌باغ به عنوان توافقنامه بیشکک ثبت شده است.

در این میان برخی منابع خبری اعلام کردند ۱۰۰ تن از اتباع آذربایجانی عضو داعش برای جنگ در منطقه قره‌باغ، سوریه را به سمت کشورشان ترک کردند. پایگاه خبری البلد به نقل از یک منبع نظامی اعلام کرد که اعضای داعش که دارای اصلیت آذربایجانی هستند و تعدادشان به حدود ۱۰۰ تن می‌رسد سوریه را ترک کرده و با هدف جنگ در قره‌باغ از خاک ترکیه به سمت کشورشان باز می‌گردند.

خبر دیگر آنکه فرانسه رئیس مشترک گروه مذاکره کنندگان مینسک درباره مناقشه قره‌باغ اعلام کرد: نشست این گروه برای مذاکره درباره خشونت‌های بین نیروهای آذربایجان و ارمنستان در منطقه ناگورنو قره‌باغ برگزار می‌شود.

از سوی دیگر منباع خبری اعلام کردند «علی حسن‌اف» مشاور رئیس‌جمهور آذربایجان در یک مصاحبه از انتظارش برای «اظهارنظر اسرائیل» درباره درگیری‌های اخیر در قره‌باغ سخن گفته است. روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست» مصاحبه‌ای با «علی حسن‌اف» مشاور رئیس‌جمهور آذربایجان ترتیب داد؛ مصاحبه‌ای که به گفته این روزنامه در باکو پایتخت این کشور انجام شده است.مشاور الهام علی اف با اشاره به تنش‌ها و درگیری‌ها در قره‌باغ گفت: «از اسرائیل که ما برای آن احترام زیادی قائلیم، انتظار داریم آنچه که اینجا در حال اتفاق شدن است را بازگو کند چراکه اسرائیل می‌تواند از ارمنستان درخواست کند به حملات پایان داده و وارد مذاکرات شود»

او ادامه داد: ما اسرائیل را به عنوان شریک استراتژیک می‌دانیم و انتظار داریم که (درباره درگیری‌های قره‌باغ) اظهارنظر کند. آذربایجان از شریک استراتژیک خود - دولت اسرائیل - می‌خواهد که موضع خود را نسبت به تحولات اخیر در قبال اقدامات تحریک‌آمیز نظامی ارمنستان در مرز اراضی اشغال شده آذربایجان، ابراز کند.