ترکیه عضو کامل اروپا نخواهد شد

«پیوستن به اروپا» و «غربی شدن» از زمانی که ترکیه نوین در سال ۱۹۲۳ تاسیس گردید، همواره یکی از دغدغه‌های سیاستمداران این کشور بوده است. در همین راستا در سپتامبر سال ۱۹۶۳ نخستین گام عملی برای حضور ترکیه در این اتحادیه برداشته شد. در این سال تفاهم‌نامه همکاری آنکارا برای پیوستن ترکیه به اتحادیه امور گمرکی و در نهایت عضویت دائم این کشور در جامعه اقتصادی اروپا به امضا رسید. از آن زمان تاکنون روند مذاکرات مقامات ترکیه و اتحادیه اروپایی همواره ادامه داشته است. این مذاکرات و رایزنی‌های دیپلماتیک در سوم اکتبر ۲۰۰۵ به اوج خود رسید. در اجلاس مذکور، اعضای اتحادیه اروپایی با آغاز گفتگوهای الحاق ترکیه به این اتحادیه موافقت نمودند و این کشور را در موقعیت جدیدی قرار دادند.

پس از قریب به چهار دهه روابط پرفراز و نشیب میان ترکیه و اروپا، این روابط در سال ۲۰۰۶ وارد مرحله جدیدی شد. مرحله‌ای که دورنمای مثبتی از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا یی را نشان می‌داد. که در سال های اخیر به ویژه در یک سال گذشته در پی بالا گرفتن مجدد تنش ها بین دولت ترکیه و کردهای این کشور و اختلاف این کشور با اتحادیه اروپا بر سر قوانین ضد ترور امیدها برای پیوستن ترکیه به جرگه کشورهای اروپایی را تحت الشعاع قرار داد ست. اختلافات بر سر مسئله موضوعات مختلف حقوق بشری و آزادی بیان و قوانین ضد تروریسم به حدی بالا است که توافق اخیر ترکیه و اتحادیه اروپا مبنی بر کمک ترکیه به حل بحران مهاجران را تحت الشعاع قرار داده است.

در واکنش به توقف روند اعطای مجوز به شهروندان ترکیه بدون ویزا در حوزه یورو، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ااین کشور خطاب به اروپایی ها گفت: شما راه خود را بروید و ما هم راه خودمان را می رویم.

در خصوص روابط ترکیه و متحدان غربی اش و آینده روابط آنها گفتگویی با پروفسور«نورای مرت» استاد علوم سیاسی دانشگاه استانبول و منتقد سیاست های حزب حاکم ترکیه داشته ایم که در زیر آمده است.

نورای مرت درباره علل اختلافات ترکیه و اتحادیه اروپا گفت: مشکل ترکیه و اتحادیه اروپا خیلی عمیقتر از مشکلات دو طرف بر سر بحران آوارگان است.

وی درباره اهمیت عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا گفت: من خودم هرگز طرفدار عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا نبوده و نیستم و همواره خواستار رابطه ویژه دو طرف بوده ام.

نورای مرت درباره دلایل مخالفت خود با عضویت کامل ترکیه در اتحادیه اروپا گفت: اولا من اساسا آدمی واقع بین هستم و به همین علت هرگز احتمال نمی دهم که ترکیه عضو کامل این اتحادیه شود. ثانیا ترکیه بخشی از اروپا نیست من همواره خواستار نوعی رابطه ویژه بین ترکیه و اروپا بوده ام ولی در عین حال بر این باور نیستم که وضعیت ترکیه بدون روابط نزدیک با اروپا و غرب بهتر خواهد شد زیرا از منظر ارزش های جهانی چنین چیزی غیر واقع بینانه است و موجب تضعیف روابط ترکیه و اروپا و غرب خواهد شد.


وی درباره تنش های اخیر بین ترکیه و متحدان غربی اش گفت: مشگل امروز این است که ترکیه امروز شروع به پشت کردن به اروپا و بطور عام غرب کرده است و این مسئله فقط مسئله تغییر سیاست خارجی نیست. امروز در ترکیه از ارزش های دموکراسی و آزادی به عنوان ارزش های غربی که با فرهنگ و تاریخ ترکیه سنخیت ندارند یاد می شود. این به آن معنی است که روابط ترکیه با اتحادیه اروپا و بطور کلی با غرب روز به روز تیره تر خواهد شد.

مرت در ادامه گفت: امروز در ترکیه سیاست های اقتدارگرایانه در حال قوت گرفتن است و این مسئله صرفا یک تغییر سیاست خارجی نیست بطوریکه اخیرا «اردوغان» خطاب به غربی ها گفت که راه ما با راه آنها متفاوت است. صرف نظر از اسلامگراها و ملی گراها منتقدان سیاست های راست گراها همواره به سیاست های غرب و ارزش های غربی مشکوک بوده اند حتی زمانی که ترکیه متحد غرب بوده است. در نگاه اینها اروپا ورژن معاصر مسیحیانی هستند که خواهان نابودی امپراطوری عثمانی هستند.

استاد دانشگاه استانبول گفت از نظر این طیف همراهی غرب و ترکیه همواره نوعی ازدواج اجباری بوده است و اینطور که به نظر می رسد این همراهی قرار است در دوران حزب حاکم به پایان برسد.

نورای مرت درباره علت انتقادات شدید دولتمردان کنونی ترکیه از آمریکا و غرب را اینگونه تشریح کرد: با وجود اینکه ترکیه عضو و متحد ناتو است روزی نیست که حاکمان ترکیه، آمریکا و اروپایی ها را به حمایت از پ ک ک و دشمنان ترکیه متهم نکنند. بیشتر اتهامات امروز به حمایت غرب از حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه (پی وای دی) بر می گردد که با پ ک ک در ترکیه مرتبط است.علت اینکه امروز ما شاهد این هستیم که سیاستمداران ترکیه افکار عممی را علیه غربی ها بسیج کرده اند این است که نهادها و سازمان های غیر دولتی غرب سال هاست که در ترکیه به عنوان اذناب سرویس های اطلاعاتی غرب و آمریکا دیده می شوند.

وی ادامه داد: حقیقت این است که ملی گرایی ترکها بر اساس احساسات ضد غربی بنا شده است و نباید فراموش کنیم حتی آنهایی که بیشترین گرایش به غرب را دارند خواستار غربی شدن ترکیه بدون غرب هستند و این به این معنی است که باید به پیشرفت ها و دست آوردهای امروزی غرب دست یابیم اما نباید مبارزه ملی با غربی های امپریالیست و خطرات مستمر آنها را فراموش کنیم.

تحلیلگر ترک در انتها با جمع بندی اظهات خود گفت: بطور خلاصه باید بگویم که حاکمان امروز برای دستیابی به اهدافشان از این مسئله می توانند به خوبی استفاده کنند به ویژه در شرایط کنونی که درگیری با پ ک ک وجود دارد. شرایط برای حاکمان بسیار مناسب است تا مردم را متقاعد کنند که ترکیه در خطر است. آنها کردها را پنجه های دشمن اصلی یعنی غرب معرفی می کنند. و نهایتا اینکه رئیس جمهور ترکیه ثابت کرده است که به اعدام رهبر جماعت اسلامی بنگلادش بیشتر از روابط ترکیه با اتحادیه اهمیت می دهد.

وی ذرباره فشارهای رجب طیب اردوغان به متحد قدیمی خود احمد داود اوغلو برای کناره گیری از نخست وزیری ترکیه گفت: برکناری داود اوغلو از نخست وزیری بدون ارائه دلیل قانع کننده ای حتی برای طرفداران حزب حاکم بیانگر ضعیفترین نقطه رجز خوانی های رئیس جمهور است زیرا حداقل «داود اوغلو» را نمی توان به آسانی به پنجه دشمنان ترکیه بودن متهم کرد.